دیده‌بان حقوق بشر، سازمان غیردولتی ناظر بر نقض حقوق بشری در جهان در گزارشی از ایران اعلام کرد نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در جریان سرکوب اعتراضات گسترده کودکان را غیرقانونی اما نظام‌مند کشته‌اند، شکنجه کرده‌اند، آن‌ها را مورد تجاوز جنسی قرار داده‌اند و ناپدیدشان کرده‌اند.

دیده‌بان حقوق بشر همچنین تأیید کرد که مقام‌های جمهوری اسلامی نیز به نوبه خود کودکان را با نقض ضمانت‌های قانونی دستگیر و بازجویی کرده و تحت تعقیب قرار داده‌اند. قضات خانواده‌های کودکان را از استخدام وکلای دلخواه برای دفاع از آنها منع کرده‌اند، کودکان را به اتهام‌های مبهم محکوم کرده‌اند و آن‌ها را خارج از دادگاه‌های (نو)جوانان که صلاحیت انحصاری رسیدگی به پرونده‌های کودکان را دارند، محاکمه کرده‌اند.

در این گزارش آمده است:‌

نیروهای امنیتی کودکان را بدون اطلاع خانواده‌هایشان دستگیر و گاهی برای هفته‌ها بازداشت می‌کنند. دانش آموزان آزادشده از بازگشت به مدرسه منع شده‌اند یا مقام‌های مسئول دسترسی خانواده‌هایشان به خدمات رفاه اجتماعی را قطع کرده‌اند و در نتیجه کودکان مجبور به رفتن به سر کار می‌شوند.

تارا سپهری فر، پژوهشگر ارشد ایران در دیده‌بان حقوق بشر در رابطه با این گزارش گفت:

رهبران ایران نیروهای امنیتی بی‌رحم خود را برای تجاوز جنسی و شکنجه کودکان به کار انداخته‌اند و کودکان را از محاکمه‌های مضحک ناعادلانه در امان نگذاشته اند. در طول هفت ماه گذشته، مقام‌های ایران در گسترش قدرت حکومت برای ساکت کردن حتی کودکان، تردید نکرده‌اند.

دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید موارد آزار دست‌کم ۱۱ کودک را در بازه زمانی سپتامبر ۲۰۲۲ تا فوریه ۲۰۲۳ مورد بررسی قرار داد و جزئیات جدیدی را در خصوص دو مورد گزارش‌شده قبلی مستند کرده است.

بخشی از این مستندات به اقدام‌های نیروهای امنیتی حکومت ایران در «مهار»، بستن چشم‌ها و شکنجه کودکان زیر ۱۸ سال برمی‌گردد. گزارش این سازمان به اظهارات کودکان و نوجوانان دستگیرشده، خانواده‌هایشان و شاهدان اشاره می‌کند که براساس آن‌ها مقام‌ها و نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی یک پسر ۱۷ ساله را ضرب و شتم و به او تجاوز جنسی کرده‌اند به نحوی که سرتاپای بدن او کبود و از ناحیه مقعد دچار خونریزی شده. نیروهای امنیتی یک دانش‌آموز دبیرستانی را در حین دستگیری به محدوده‌ای که در آن گاز روشن بوده هل داده‌اند، لباس او را آتش زده و حین بازجویی علاوه بر ضرب و شتم به او ضربات شلاق زده‌اند. بازجوها پسر نوجوان دیگری را با فرو کردن سوزن زیر ناخن‌هایش شکنجه کرده‌اند. دو کودک زیر ۱۸ سال برای لو دادن محل اعضای خانواده‌شان شکنجه شده‌اند و یک نوجوان ۱۶ ساله پس از ضرب و شتم، شوک الکتریکی و تجاوز جنسی بازجوها به او، دو بار سعی کرده به زندگیش پایان دهد.

در عین‌حال مقام‌های مسئول جلوی ارائه خدمات پزشکی به کودکان مجروح‌شده از جمله پسر ۱۳ ساله‌ای که دنده‌اش حین ضرب و شتم شکسته خودداری کرده‌اند و اعضای خانواده‌ها را تهدید کرده‌اند که در مورد این آزارها سکوت کنند.

دیده‌بان حقوق بشر این مشاهدات و شواهد را با ده‌ها مورد دیگر گزارش‌شده توسط فعالان و گروه‌های حقوقی تطابق داده است.

دیده‌بان حقوق بشر با اشاره به شرایط محاکمه کودکان زیر ‍۱۸ سال در قوانین جمهوری اسلامی و این‌که کودکان و نوجوانان باید فقط توسط دادستان‌های متخصص در جرائم اطفال مورد بازجویی قرار گیرند و در دادگاه نوجوانان و اطفال محاکمه شوند، به دادگاه متهمان به قتل روح‌الله عجمیان اشاره کرده است که در جریان آن سه پسر نوجوان ۱۷ ساله به نام‌های امیر مهدی جعفری، امین مهدی شکراللهی و آرین فرزام نیا بدون دسترسی به وکیل انتخابی پس از بازجویی و شکنجه توسط نیروهای اطلاعاتی، در دادگاه بزرگسالان محاکمه شده و ابتدا به ۲۵ سال زندان و سپس به خاطر فقدان شواهد به ۳، ۵ و ۱۰ سال زندان محکوم شدند.

این محاکمه بر خلاف قوانین حمایت از اطفال و نوجوانان علنی برگزار شد و مقام‌های جمهوری اسلامی مدعی شدند که «تمام مراحل قانونی طی شده است» زیرا رئیس قوه قضاییه به قاضی دادگاه انقلاب مجوز فعالیت به عنوان دادگاه کیفری و قاضی دادگاه جوانان را داده است.

در گزارش مذکور با استناد به شهادت یک وکیل ایرانی که نام او اعلام نشده ۲۸ کودک و نوجوان بازداشت‌شده توسط دادگاه‌های جمهوری اسلامی به محاربه و افساد فی‌الارض محکوم شده‌اند. جرائم مبهمی که ممکن است صدور حکم اعدام یا قطع دست و پا را به‌همراه داشته باشد.

این گزارش با اشاره به این که گروه‌های حقوق بشری در ایران از ابتدای شروع اعتراضات در شهریور ۱۴۰۱ تا اوایل آوریل ۲۰۲۳/فروردین ۱۴۰۲ قتل ۵۳۷ نفر از جمله ۶۸ کودک را به دست نیروهای امنیتی ثبت کرده‌اند به کشته‌شدن نیکا شاکرمی ۱۶ ساله و سارینا اسماعیل زاده ۱۶ ساله و تحویل جسد آن‌ها به خانواده‌هایشان با فاصله زمانی چند روزه و انتشار ادعای دروغین درباره علت مرگ آن‌ها (سقوط از ساختمان) و آزار و اذیت اعضای خانواده‌شان اشاره کرده است.

بیل ون اسولد، دستیار مدیر حقوق کودکان در دیده‌بان حقوق بشر با اشاره به شکنجه و کشتن کودکان زیر ۱۸ سال توسط ماموران جمهوری اسلامی گفت:

کودکانی که در بازداشت و محاکمه آزارهای وحشتناکی را تجربه کرده‌اند، در معرض آسیب طولانی مدت قرار دارند. هیأت حقیقت یاب سازمان ملل باید بررسی این سوء استفاده‌ها را در اولویت قرار دهد و راهی برای پاسخگوکردن مقام‌ها توصیه کند.

دیده‌بان حقوق بشر با دو کودک و بستگان شش نفر دیگر و چهار شاهد غیر مرتبط درباره تیراندازی و ضرب و شتم کودکان و همچنین فعالان، روزنامه‌نگاران و کارشناسان حقوقی آگاه به آزار و سوء استفاده از کودکان در بازداشت، محاکمه‌های ناعادلانه و تیراندازی‌های مرگبار مصاحبه کرده است. موارد زیر با حفظ حریم خصوصی مصاحبه‌شوندگان از مجموع این مصاحبه‌ها که از سپتامبر ۲۰۲۲ تا فوریه ۲۰۲۳ به‌دست آمده و در گزارش مطرح شده است.

شکنجه و تجاوز جنسی

یک منبع آگاه دستگیری پسر ۱۷ ساله و برادر ۱۹ ساله‌اش را که در دی ماه ۱۴۰۱ در زاهدان دستگیر شده‌اند تأیید کرد. این دو نفر به همراه دیگر بازداشت‌شدگان به مدت ۲۱ روز در بازداشتگاه «پاستور» شکنجه شده‌اند. بازجوها پسر این منبع را تحت فشار قرار داده‌اند تا اعمال پدرش را محکوم کند و درباره او به آن‌ها اطلاعات بدهد.

اواخر دی ماه این پسر نوجوان و سایر بازداشت‌شدگان به کانون اصلاح و تربیت جوانان زندان مرکزی زاهدان منتقل شدند. این منبع گفت که ماموران زندان به پسر و برادرش گفته‌اند که «شما گروگان هستید تا بتوانیم پدرت را بگیریم».

پسر او بعد از آزادشدن گفته که به خاطر ضرباتی که بازجوها به کف پایش زده‌اند نمی‌تواند راه برود. بازجوها همچنین به اندام تناسلی او دیگر زندانیان دست زده‌اند و به آن‌ها شوک الکتریکی داده‌اند و آن‌ها را به تجاوز با لوله پلاستیکی و مرگ تهدید کرده‌اند. طبق گزارش‌های محلی یک پسر ۱۷ ساله دیگر هم توسط ماموران جمهوری اسلامی در این بازداشتگاه شکنجه شده است. همزمان رسانه‌های حکومتی اعتراف‌های اجباری دروغین از آن‌ها منتشر کردند که در آن به شلیک به سمت خودروهای پلیس اقرار کردند.

به گفته یک منبع ماموران بازداشتگاه مرتب به زندانیان مسکن می داده‌اند و یک پسر جوان با جمع‌آوری این قرص‌ها و مصرف آن‌ها به زندگی خود پایان داده است. او درباره این پسر گفت: «در بیمارستان نجاتش دادند اما برای بار دوم با خوردن صابون و شامپو دست به خودکشی زد.

طبق گزارش‌های رسیده به دیده‌بان حقوق بشر در آبان هم یک نوجوان زیر ۱۸ سال پس از شکنجه در تبریز جان خود را از دست داده است.

شیر احمد شیرانی، سردبیر وب سایت خبری حال وش، که گزارش های گسترده ای در مورد پرونده‌های کودکان در زاهدان ارائه کرده است، در ماه آوریل به دیده‌بان حقوق بشر گفته که تقریباً در جریان همه موارد بازداشتی اعم از کودکان یا بزرگسالانی که به بازداشتگاه پاستور برده شده‌اند، قرار داشته. چند روز پس از دستگیری، آن‌ها با چشم‌بند و ضرب و شتم به سلول انفرادی برده شده‌اند و اجازه تماس تلفنی یا ملاقات نداشتند. او گفت که پلیس این بازداشتگاه را اداره می ‌ند، اما سازمان‌های دیگر از جمله اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از آن استفاده کرده‌اند.

در مورد دیگری که بر مبنای شهادت یکی از بستگان یک پسر نوجوان ۱۷ ساله بلوچ مستند شده مردان لباس‌ شخصی سوار بر یک خودروی بدون پلاک این پسر را به همراه پسر عمو و دو تن از دوستانش پس از نماز جمعه ربوده‌اند. به خانواده آن‌ها پس از پیگیری از پلیس اطلاع داده شده که سپاه پاسداران آن‌ها را به اتهام پرتاب سنگ و شعار دادن دستگیر کرده در حالی که این چهار نفر در زمان تظاهرات آن‌روز در زاهدان در محل تجمع اعتراضی حضور نداشتند.

ماموران امنیتی آن‌ها را به ساختمان سپاه پاسداران برده‌اند و از هم جدا کرده‌اند. به گفته یکی از اعضای خانواده به پسر ۱۷ ساله چشم‌بند زده شده و گفته‌ شده که برگه‌ای را امضا کند در حالی که دست‌هایش را از پشت بسته‌ بودند و در حین بازجویی او را کتک می‌زدند. به گفته این عضو خانواده بازجو یک بار چنان مشت محکمی به او زده که تنفسش مختل شده و بار دیگر در حین شلاق خوردن از هوش رفته است.

این عضو خانواده همچنین بدون اشاره به جزئیات تأیید کرده که ماموران سپاه پاسداران در بازداشت به این پسر نوجوان تجاوز جنسی کرده‌اند در حالی که چهار روز از غذا و آب کافی محروم بوده و سپس به زندان منتقل شده تا مورد محاکمه قرار بگیرد.

وقتی آزاد شد، از مقعد خونریزی داشت. کل بدنش از جمله شانه‌ها، بازوها، سینه، کمر و ران‌هایش کبود شده بود و وضعیت روحی خوبی نداشت. گیج بود و فقط به یک نقطه خیره می‌شد و هر سوالی که می‌پرسیدیم فقط جواب می داد که باید دوستانش را از زندان بیرون بیاوریم.

هر چهار نفر به اغتشاش و تبانی علیه امنیت ملی متهم شدند.

در جلسه دوم دادگاه، قاضی این جوان ۱۷ ساله را تبرئه کرد اما تهدید کرد که در صورت دستگیری مجدد به اعدام محکوم خواهد شد. هنوز شب‌ها بیدار می‌شود و می لرزد.

خبرگزاری حال‌وش هم پیشتر گزارش داده بود که نیروهای امنیتی لباس شخصی ۳۰ دسامبر بسم الله براهویی، ۱۷ ساله، و اسماعیل و ابراهیم سرگلزایی دو برادر دوقلوی ۱۶ ساله را دستگیر کرده و نیروهای سپاه پاسداران آن‌ها را در یک بازداشتگاه، از جمله با شوک الکتریکی، شکنجه کرده‌اند. در نتیجه این شکنجه‌ها ابراهیم پس از انتقال به کانون اصلاح و تربیت زندان زاهدان نتوانست با اعضای خانواده صحبت کند. این پسران به «حمل پلاکاردهای اعتراضی» متهم شده‌اند.

شکنجه و نگهداری از نوجوانان در زندان بزرگسالان

یک (دختر) دانش آموز دبیرستانی ساکن «غرب ایران» هم به دیده‌بان حقوق بشر گفته که نیروهای امنیتی او را در آبان پس از یورش به خانه یکی از بستگانش دستگیر کرده‌اند. علاوه بر او چند نوجوان زیر ۱۸ سال دیگر هم در رابطه با آتش‌زدن دستگیر شده‌اند.

مامورها ی‌دانستند که آتش‌سوزی هیچ ارتباطی با ما ندارد، اما با این حال، آن‌قدر ما را کتک زدند تا اعتراف کنیم که این ما بودیم که [آتش را آغاز کردیم].

او گفت که نیروهای امنیتی مسلح از چندین خودرو «بیرون ریختند» و وارد خانه شدند و او را با خشونت دستگیر و مجروح کردند. ماموران او را به اداره اطلاعات محلی بردند، در آنجا او را به صندلی بسته و در حالی که چشمانش را بسته بودند، روی سرش گونی کشیدند. این پسر نوجوان درباره شکنجه در بازداشتگاه گفته:‌

سه‌ مامور از ساعت ۱۱ صبح تا ۳ بعد از ظهر از من بازجویی کردند و با باتوم از پهلو، گردن و از کمر به پایین کتکم زدند و روی مچ پایم شلاق زدند. دو افسر دیگر آمدند و از ساعت ۳ بعدازظهر از من بازجویی کردند تا ساعت ۱۱ شب. اگر جواب نمی‌دادم یا مکث می‌کردم کتکم می‌زدند. صدای بچه‌های اتاق بغلی را می‌شنیدم از جمله یک پسر ۱۶ ساله‌ای که می‌شناختم که بعداً متوجه شدم که ضرب و شتمش کرده‌اند و به او شوک الکتریکی دادند.

او در ادامه گفته که در آن شب، او را به یک زندان زنان منتقل کردند، جایی که هر روز به مدت هفت روز، از ساعت ۹ صبح تا ۹ شب بازجویی می‌شده:

فقط در وقت ناهار، تو را به سلول می‌فرستادند تا چیزی بخوری و دوباره برای بازجویی می‌رفتی. آن‌ها می‌زنن، ولی بیشتر آزار و اذیتشان توهین و فحاشی یا ۳۰ بار پرسیدن هر سوال بود.

این نوجوان پس از این‌که یک ماه برخلاف قوانین بین‌المللی با بزرگسالان و در زندان زنان حبس بود با قرار وثیقه آزاد شد و به اتهام «تخریب، تبانی، توهین به رهبری، درست‌کردن کوکتل مولوتف، شعار نویسی، کشف حجاب، رهبری تظاهرات، اقدام علیه امنیت کشور و نظام و تحریک مردم» در انتظار محاکمه است. او گفته که در شرایط کنونی «تحت نظر» است. بنا بر گزارش ها، دادستانی به این خانواده اجازه استخدام وکیل مدافع را نداده و گفته اند که او با اتهام محاربه مواجه است.

فاطمه فنائیان، روزنامه نگار دو مورد دیگر را گزارش داده که بر مبنای آن دو پسر نوجوان زیر ۱۸ سال در کرج و شیراز به بازداشتگاه بزرگسالان برده شده‌اند. یکی از این موارد نوجوان ۱۷ ساله‌ای در کرج است که در آبان با ضرب و شتم شدید بازداشت شده و مورد دیگر نوجوان ۱۷ ساله‌ای در شیراز که به امضای اوراقی که از محتوی آن‌ها اطلاعی نداشته مجبور شده است.

شکنجه نوجوانان در عین ممانعت از ارتباط آن‌ها با خانواده و رسیدگی پزشکی

اواخر مهرماه، نیروهای امنیتی در یکی از شهرهای غرب ایران، پسری را در جریان یک عملیات ضربتی برای دستگیری یکی از بستگانش دستگیر کردند. این عضو خانواده درباره دستگیری خودش گفته که در جریان یک تظاهرات در ماه سپتامبر مورد اصابت گلوله قرار گرفته و بازداشت شده و پس از انتقال به بازداشتگاه به‌شدت او را کتک زده و به امضای یک سری ورقه سفید وادار کرده‌اند. او گفته که تا دو روز پس از آزادشدن نمی‌توانسته راه برود و هنوز گلوله‌ها در بدنش هستند. ماموران در ادامه او را به دستگیری دوباره تهدید کرده‌اند و او به همین خاطر به شهر دیگری فرار کرده است.

نیروهای امنیتی در حمله‌ای که برای دستگیری او ترتیب دیده بودند پسر نوجوان خویشاوند او را روی آسفالت کشیده و با فحاشی و ضرب و شتم با خود برده‌اند. او شش روز بدون داشتن هیچ ارتباطی در یک بازداشتگاه امنیتی شکنجه شده تا جای عضو خانواده‌اش را لو بدهد:

زیر ناخن‌هایش سوزن فرو کردند و او را با مشت، لگد و باتوم زده‌اند. بعد او را به اتاقی برده‌اند که در آن دو صندلی و یک میز قرار داشته. او را به صندلی بستند و سرنگ آوردند و گذاشتند در بازویش. آنها نگفتند چه بوده، اما به او گفتند: اگر این را به تو تزریق کنیم، یا می‌میری یا فلج می‌شوی. سه چهار نفر او را می زدند و بعد می‌رفتند. بعد از پنج دقیقه افراد جدیدی می‌آمدند و او را می زدند.

به گفته این منبع، ماموران زندان بارها پسر نوجوان را برای اعدام ساختگی برده‌اند:
او را هم تهدید به اعدام کردند. ساعت دو و سه صبح می‌آمدند و او را بیدار می‌کردند و می‌گفتند برویم، می‌خواهیم اعدامت کنیم. بعد که آزاد شد مرتب کابوس می‌بیند و وقتی بیدار می‌شود فقط به دیوار خیره می‌شود و افسرده است.

ماموران به این پسر نوجوان گفته‌اند دیگر به مدرسه نرود. حتی اگر فوق لیسانس هم بگیرد اجازه نمی‌دهند که کار پیدا کند. دولت از آن به بعد یارانه و کمک‌های رفاهی به خانواده‌اش را قطع کرده. پسر هم تحصیل را رها کرده و به کاری در شیفت‌های ۱۰ ساعته مشغول شده است.

گزارش های متعدد تأیید می‌کنند که نیروهای امنیتی در ماه‌های گذشته بارها نوجوانان زیر ۱۸ سال اعم از دختر یا پسر را برای هفته‌ها در بازداشت نگه‌داشته‌اند.

آزار جنسی نوجوانان و ضرب و شتم در حین بازداشت

مورد دیگری که به نقل از یکی از بستگان مستند شده به دو دختر نوجوان در سنندج بر می‌گردد. آن‌ها قصد داشتند روی دیوارهای نزدیک میدان آزادی سنندج شعارنویسی کنند اما به خاطر اعتراض مغازه‌داران اطراف منصرف شدند. ماموران لباس شخصی این دو دوختر را در خالی که در میدان نشسته بودند ربودند و بعد از ۵ ساعت بازجویی، متهم کردن آن‌ها به عضویت در یک گروه بزرگتر شعارنویسی و تهدید به زندان، تفتیش تلفن همراهشان و آزار جنسی آزاد کردند.

اما آن‌ها «تحت نظر هستند و مرتباً از نیروهای امنیتی تماس می‌گیرند و به آنها هشدار می‌دهند که در فعالیت‌های مربوط به اعتراضات شرکت نکنند.»

مورد دیگر توسط یک زن بازداشتی در سنندج روایت شده. این زن که در اواخر شهریور ماه به مدت یک روز در یکی از کلانتری های سنندج در بازداشت بوده و گفته که به چشم دیده ماموران دو پسر حدوداً ۱۵ ساله را در بازجویی با باتوم مورد ضرب و شتم قرار داده بودند.

از زیر چشم‌بند دیدم که پسرها را به‌شدت می‌زدند. همه گریه می‌کردند و التماس می‌کردند و جای کبودی باتوم روی صورتشان مانده بود. یک مادر و دختر زیر ۱۸ سال را هم زدند.

ربودن کودکان و تهدید با چاقو در حین بازجویی

حوالی ساعت یک بعد از ظهر در یکی از روزهای آبان، مردان لباس شخصی سوار بر یک ماشین سفید، پسر ۱۳ ساله‌ای را که در راه سوپرمارکت بود متوقف کردند. مردها موبایلش را چک کردند. یکی از اقوام این پسر گفته که بدون این‌که این نوجوان کار خاصی بکند یکی از مردها با یک شیء محکم به سر پسربچه زده و او از هوش رفته است. وقتی به هوش آمده، خود را در ساختمانی به نام «باشگاه افساران» دیده که افراد مصاحبه‌شونده گفتند متعلق به سپاه پاسداران است. ماموران پسر را بازجویی کردند و متوجه شدند که او از یک خانواده فعال سیاسی است. «آنها می‌خواستند بدانند خانواده کجاست.»

او چیزی نمی دانست چون مادرش فعالیت خانواده را از او مخفی می‌کرد. ماموران لباس شخصی این پسر را شکنجه و بازجویی کردند. پای او را بستند و با چاقو تهدیدش کردند. در ضرب و شتم یکی از دنده‌هایش را شکستند و تمام بدنش را کبود کردند. اما در ادامه انقدر خانواده را تهدید کردند که بعد از مرخصی این پسر بچه که با قید وثیقه آزاد شده، خانواده جرأت نکردند او را به بیمارستان ببرند و دکتر آوردند تا او را در خانه معاینه کند.

استفاده از اسلحه مرگبار علیه کودکان

علاوه بر همه گزارش‌هایی که در ماه‌های گذشته از شلیک با گلوله‌های مرگبار به سمت کودکان و نوجوانان و بزرگسالان منتشر شده است، دیده‌بان حقوق بشر هم در آخرین گزارش خود بر آن صحه می‌گذارد. یک شاهد جوان شرکت‌کننده در تظاهرات ۲۶ آبان در سنندج گفته که در در اوایل بعدازظهر همان روز نیروهای یونیفرم‌پوش سپاه پاسداران مسلح به کلاشنیکف در ورودی شهرک مولوی شروع به تیراندازی هوایی کردند اما در ادامه با نزدیک‌تر شدن معترضان وسنگ‌پرانی حداقل سه مرد و یک پسر ۱۴ تا ۱۵ ساله را با تیر زدند.

پسر کنار من افتاد. سمت چپ سینه‌اش، زیر قلبش مورد اصابت گلوله قرار گرفته بود و خون سنگینی فوران کرد و روی آسفالت جاری شد.

این جوان گفت: گروهی از معترضان سعی کردند او را با خود ببرند اما ماموران امنیتی موتورسیکلت‌سوار مانع شدند.

آن‌ها را دید و به ما گفت: «به خاطر من شما را دستگیر می‌کنن. اگه قراره بمیرم بذار بمیرم اگر قراره منو دستگیر کنند، بذارید دستگیرم کنند.» پسر از ما تشکر کرد و گفت برویم. وقتی رفتیم، دیدیم موتورها رسیدند بالای سرش.


استفاده از سلاح‌های کشنده علیه معترضانی که پس از پرتاب سنگ از راه دور فرار می کنند، استفاده غیرقانونی از نیروی کشنده است. دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید از آغاز اعتراضات گسترده در ۱۶ سپتامبر در ایران، موارد متعددی را از شلیک غیرقانونی نیروهای امنیتی با تفنگ‌های ساچمه‌ای، تفنگ‌های جنگی، و تفنگ‌های دستی علیه معترضان مستند کرده است. یکی دیگر از ساکنان سنندج شاهد دو مورد ضرب و شتم شدید کودکان توسط نیروهای امنیتی در بازداشت بوده است.

در گزارش دیده‌بان حقوق بشر به موارد متعدد قتل کودکان با ضرب گلوله اشاره شده است. از جمله قتل امید سارانی ۱۳ ساله در زاهدان که جسدش در مکانی که نیروهای امنیتی مشغول شلیک به معترضان بودند و از بالگرد به سمت معترضان تیراندازی می‌شد، با یک گلوله در ناحیه قلب در کنار جسد یک مرد ۲۰ ساله که از سر مورد اصابت گلوله قرار گرفته بود پیدا شد.

همچنین قتل ابوالفضل آدینه‌زاده ۱۷ ساله در مشهد که با تفنگ ساچمه‌ای کشته شد.

وکیلی که با خانواده او در تماس است گفته که مقام‌های جمهوری اسلامی متعاقباً حکمی را علیه دو تن از بستگان ابولفضل صادر کردند و به آنها هشدار دادند که در صورت شکایت با اتهامات کیفری روبرو خواهند شد. این وکیل همچنین گزارش داد که مالک خانه محل سکونت آن‌ها تحت فشار سپاه پاسداران از تمدید اجاره نامه خودداری کرده است.

مورد دیگر اسرا پناهی ۱۵ ساله است که نیروهای امنیتی در دبیرستان جان او را با ضرب و شتم گرفتند. همچنین هستی حسین پناهی ۱۶ ساله که پس از ضرب و شتم در مدرسه به کما رفت، کیان پیرفلک ۹ ساله که به ضرب گلوله کشته شد و بهراد مرادی ۱۶ ساله که در ۲۳ نوامبر مورد اصابت گلوله قرار گرفت.

کودکان آسیب دیده و محروم از مراقبت های پزشکی

در چندین مورد گزارش شده، نیروهای امنیتی ایران کودکان را بدون دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مجروح و بازداشت کردند. در ویدئویی که در شبکه‌های اجتماعی آپلود شده است، ایلیا رضایی، ۱۴ ساله اهل محلات در استان مرکزی روی تخت بیمارستان می‌گوید نیروهای سپاه پاسداران در ۲۹ آبان در حالی که از محل کارش در یک کارخانه دوچرخه‌سازی به خانه بازمی‌گشته به او شلیک کرده‌اند. سپس او را به داخل یک خودرو هل داد و بدون اجازه مداوا او را با اسلحه الکتروشوک شکنجه کرد و به یکی از مراکز سپاه پاسداران برده‌اند. طبق گزارش‌ها، عکس‌برداری اشعه ایکس عکس گلوله ساچمه‌ای را در قفسه سینه ایلیا نشان می‌دهد.

مورد دیگر امیرحسین رحیمی ۱۵ ساله است. به گفته مادرش این نوجوان در جریان اعتراضات در حوالی کرج مورد اصابت گلوله قرار گرفته و پس از اصابت گلوله ساچمه‌ای به سر، گردن، سینه و شکمش به مدت دو ماه بدون مراقبت پزشکی در کانون اصلاح و تربیت زندان کچوی در بازداشت بوده. خانواده او توانایی پرداخت وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی این نوجوان را که به اتهام پرتاب کوکتل مولوتف در دادگاه انقلاب کرج محاکمه می‌شود، نداشته‌اند.

محروم‌کردن نوجوانان بازداشتی از ادامه تحصیل

مورد دیگر محرومیت از تحصیل نوجوانان بازداشتی‌ست. دیده‌بان حقوق بشر به نقل از حسین رئیسی، کارشناس حقوق ایران می‌گوید پس از این‌که نزدیک به ۳۰۰ دانش‌آموز دبیرستانی بازداشتی با «عفو رهبری» آزاد شدند، سپاه پاسداران جلوی ثبت‌نام مجدد تعداد نامشخصی از آن‌ها در مدارس را گرفته و مانع از بازگشت آن‌ها به کلاس‌های درس شده. حسین رئیسی گفته که شواهد مربوط به محرومیت از تحصیل دست کم ۹ نفر از این دانش‌آموزان را دنبال کرده است. او تأکید کرده که «برای بچه‌ها این به معنای پایان تحصیلشان است و حتی اگر رسمی نباشد به‌نوعی و پایان آینده آن‌هاست».

یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش پیشتر گفته بود که دانش‌آموزان معترض تحت نظارت یک روحانی و روانشناس برای «اصلاح و بازآموزی» به مراکز روانپزشکی منتقل می‌شوند. گزارش ها حاکی از آن است که مسئولان مدارس به کودکانی که در تظاهرات شرکت کرده‌اند نیز حمله کرده اند.

دستگیری دانش‌آموزان در مدارس، تهدید به تجاوز جنسی

دیده‌بان حقوق بشر در پایان گزارش خود به نقل از فاطمه فنائیان سه مورد از گزارش اعتراض دختران دانش‌آموز توسط مدیر مدارس اشاره کرده است. مورد اول در شهر رشت اتفاق افتاده است. در مهرماه، پس از خواندن آهنگ اعتراضی یک دختر ۱۶ ساله با همکلاسی‌هایش در مدرسه ای در رشت، پلیس این سه دختر را به مدت ۱۵ روز بازداشت و آنها را به تجاوز و مرگ تهدید کرد.

در مورد دوم در در یک مدرسه‌ای که درآن دختران دانش‌آموز آخوندی را که برای سخنرانی آمده‌ بود بیرون کردند، مأموران لباس شخصی یک دختر ۱۷ ساله دستگیر کردند. مدیر مدرسه برای جلوگیری از خروج بچه ها درهای مدرسه را بست و با پلیس تماس گرفت. ماموران که ده‌ها دختر را با باتوم زدند و یک دختر را روی زمین کشیدند و ده‌ها دانش‌آموز را برای یک شب در بازداشت نگه داشتند.

همچنین در بندرعباس، دختر دانش آموزی از افغانستان از مدیر دبیرستان شریعتی در حال تهدید دانش آموزان فیلم گرفت و این فیلم بازتاب گسترده ای در شبکه های اجتماعی داشت که باعث شد والدین فرزندان خود را از مدرسه خارج کنند. این دختر دستگیر شد.

Ad placeholder