گروه موسیقی «هنرکده ولات» (Hunergeha Welat) ، اواخر سپتامبر ۲۰۲۲ (هفته اول مهرماه ۱۴۰۱) در حمایت از قیام سراسری «ژینا» در ایران، قطعه موسیقی با عنوان «قیام/خیزش» (Serheldan) را منتشر کرد. این آهنگ توسط «دَلیل میرساز»، یکی از بنیانگذاران «هنرکده ولات» با همخوانی زنان کُرد روژاوا اجرا شده است.
«هنرکده ولات» در سال ۲۰۱۴ به پاسداشت نام یکی از شهدای روژاوا در جنگ با گروهک اسلامی «جبهه النصره» پایه‌گذاری شد. واژه کُردی وڵات (Welat ) در اصل به معنای «سرزمین/ وطن/ کشور» است، اما در نام گروه به عنوان اسم خاص استفاده شده و نام کامل آن «هنرکده شهید ولات» است.
عمدۀ فعالیت این گروه موسیقی در غرب و شمال کردستان (کردستان‌های واقع در شمال سوریه و جنوب ترکیه) است. طبق اخبار و مصاحبه‌های که از اعضای گروه منتشر شده، هدف این گروه در کنار آموزش موسیقی و آرشیوسازی برای موسیقی فلکلور کُردی، کشف صداها و شیوه‌های متنوع موسیقایی و به‌کارگیری آنها در موسیقی کُردی است. از همین‌رو کارهای نوآورانه زیادی در کارنامه خود دارند. این گروه با خواننده‌ها و نوازنده‌های متعدد و عموماً گمنامی همکاری دارد و جز کُردی از زبان‌های مختلف برای آهنگ‌هایش استفاده می‌کند.
اگر انقلاب هنری پایه محکمی داشته باشد، به راحتی شکست نمی‌خورد، ادامه پیدا می‌کند و منبع الهام انقلاب‌های هنری جدید می‌شود. برای هنرمند فقط احساساتی بودن کافی نیست. مسئولیت هنرمند (در وضعیت انقلابی) تنها به نشر آثار محدود نمی‌ماند، بلکه نیازمند هنری ست که زمینه‌ساز یک هنر جدید باشد.
دَلیل میرساز، خواننده سرود «قیام» در یکی از مصاحبه‌هایش در مورد اهداف هنرکده ولات می‌گوید:
روژاوا بخش کوچکی از کردستان است، اما از نظر هنرِ انقلابی نسبت به سایر نقاط کردستان پیشروتر است[…] آهنگ‌ها زیادی در این سال‌ها ساخته شده‌اند. هم اکنون در استودیو سعی داریم این موسیقی‌ها را با صدای هنرمندان کُرد روژاوا احیا کنیم و آهنگ‌های جدیدی را با توجه به شرایط فعلی مردم کُردستان ضبط کنیم.
یکی از مشخصه‌های بارز هنرکده ولات، ساخت کلیپ‌های متفاوت برای قطعات موسیقی است. همین نوگرایی باعث شده طرفداران زیادی را در سرتاسر کردستان به خود جذب کنند.
محمود بَرازی، آهنگساز کارگردان، پژوهشگر موسیقی و از اعضای اصلی گروه در یکی از مصاحبه‌هایش می‌گوید:
وقتی به موسیقی گوش می‌دهم می‌توانم رنگ آن را تصور کنم.
بَرازی در یکی از ساخته‌هایش به نام «Serêkaniyê û Avaşîn» به حملات شیمیایی ارتش ترکیه در اکتبر ۲۰۱۹ به روژاوا واکنش نشان داد. او در این ویدئو اثرات حملات اشغالگران ترکیه بر زندگی معمولی مردم کردستان را به تصویر کشیده است.
محمود بَرازی درباره تولید آثار هنری و وظیفه هنرمند می‌گوید:
من معتقدم که هر انقلاب اجتماعی یک انقلاب هنری را با خود دارد […] اگر انقلاب هنری پایه محکمی داشته باشد، به راحتی شکست نمی‌خورد، ادامه پیدا می‌کند و منبع الهام انقلاب‌های هنری جدید می‌شود. برای هنرمند فقط احساساتی بودن کافی نیست. مسئولیت هنرمند (در وضعیت انقلابی) تنها به نشر آثار محدود نمی‌ماند، بلکه نیازمند هنری ست که زمینه‌ساز یک هنر جدید باشد. اگر هنری که ما روی آن کار می‌کنیم توانایی آفرینش شالوده و سرچشمه‌ای برای هنر آینده را داشت، آن وقت برای هنر کاری انجام داده‌ایم، مانند یک سرباز، یک سیاستمدار، یک کارگر، نه بیشتر. وظیفه ساختن وطن همین است. نباید فراموش کرد، این انقلاب (در روژاوا) به ما نشان داد چیزی به نام «آزادی» چه بویی دارد و به خاطرمان آورد که پاسدار نام کسانی باشیم که این عطر را به ما هدیه دادند.
قطعه موسیقی «قیام» از ساخته‌های هنرکده ولات با خوانندگی دَلیل میرساز در هفته‌های اول منتهی به خیزش «ژینا» منتشر شد. این قطعه شعار «زن، زندگی، آزادی» را بن‌مایه خود قرار داده و با همکاری زنان روژاوا تولید شده است.
شعار «ژن، ژیان، ئازادی» که نخستین بار توسط زنان مبارز کُرد سر داده شد، از اندیشه‌های بنیانی عبدالله اوجلان، سیاستمدار، نظریه‌پرداز و نیز رهبر و بنیان‌گذار حزب کارگران کردستان (PKK) است. اوجالان در سال‌های منتهی به ۱۹۹۸ اندیشه «زن آزاد» را طرح‌ریزی کرد. او که معتقد است «تا زن آزاد نشود، جامعه آزاد نمی‌شود» درباره مفهوم شعار (ژن، ژیان، ئازادی) می‌نویسد:
زن، زندگی، آزادی یعنی زن آزاد، سرزمین آزاد و حتی مرد آزاد.
هم‌اکنون اندیشه رهایی زنان از ظلم و استبداد چندین ساله به میانجی شعار (زن، زندگی، آزادی) و موسیقی کُردی مرزهای سیاسی را درنوردید و از روژاوای کُردستان به ایران و سراسر جهان رسیده است. قطعه موسیقی «قیام» در کنار لحن پر احساس خوانندگان، زنان و مردانِ خیزش «ژینا» را به رقص و پایکوبی دسته جمعی دعوت می‌کند. درواقع ترانۀ آن بر رفتار و کلماتی تاکید دارد که در ایدئولوژی زن‌ستیزانه جمهوری اسلامی به شدت تقیبح و نکوهش می‌شوند: رقص و دست‌در‌دست هم نهادن زن و مرد.
متن کُردی و ترجمه فارسی:
Serheldan
Le kolan û şar û dê zemawend û dîlane
Jin jiyan azadî diruşmî serheldane
Dengî dehol û zurne reşbeleke desorê
Çeple û helheley kîjan toley hezar salane
Jin jiyan azadî merg ber dictator
- reşbelek: اصطلاحی در رقص کُردی «هەڵپەڕکێ» است که در آن زن و مرد فارغ از تفاوت‌های جنسی و جنسیتی دست در دست هم می‌رقصند.
قیام
در کوچه و شهر و روستا پایکوبی و عروسی ست
زن زندگی آزادی شعار قیام است
صدای دُهل و سُرنا می‌آید، زن و مرد دست در دست هم می‌رقصند
کف زدن و هل‌هله کشیدن دخترها، انتقامی هزار ساله است (رقص دختران انتقام از هزار سال ظلم و ناعدالتی ست)
زن زندگی آزادی، مرگ بر دیکتاتور