– ما در کشور اهل اینکه “نمی‌شود، نمی‌توانیم، مگر می‌شود، کو بودجه، کو اعتبارات” نیستیم. ما اصحاب “ما می‌توانیم” هستیم.»
اینها شعارهایی بودند که پیش از انتخابات ریاست جمهوری در کنار وعده وعیدهای دیگر نامزدهای انتخابات در اهواز و در خرداد ۱۴۰۰ از سوی ابراهیم رئیسی به مردم داده شد. وقتی دولت جدید سر کار آمد، رییس حوزوی آن، کم‌کم دریافت وعده‌هایش توخالی و غیر‌متخصصانه و تنها شعارهایی دهان‌پرکن بوده‌اند.
روز هفتم آذر ماه امسال رئیسی در نهمین جلسه نظارت ستادی بر دستگاه‌های دولتی، گفت:
«اینکه گفته شد دانشگاه اتاق فکر دولت است، شعار یا تعارف نیست. دولت دولتِ تحول‌گراست و به دنبال کم کردن فاصله وضع موجود و وضع مطلوب است و در این راستا رویکرد و نگاه تحولی، تحول در فرایند‌ها و تحول نهادی پیش‌نیاز تحقق این هدف بسیار مهم دولت است.»
قصد داریم اینترنت را قطع کنیم!
با وجود این ادعاها، حالا دولت سیزدهم برای فرستادن دانش‌آموزان دبیرستانی به دانشگاه، به مشکلاتی ساختاری و پایه‌ای دچار شده است. برگزار کنندگان کنکور ۱۴۰۲ که با تصمیم‌های دوراندیشی نشده، دو مرحله‌ای هم شده است، برای برقراری امنیت و سلامت این آزمون، به طرح‌هایی غیرکارشناسانه و بعضا خنده‌دار متوسل شده‌اند.
حسن مروتی، معاون امور آزمون‌های سازمان سنجش، چهاردهم دی ماه در یک برنامه تلویزیونی گفت:
«سال گذشته اینترنت به صورت نقطه‌ای قطع شده بود اما از آنتن‌های دیگر توانسته بودند آنتن بگیرند چرا که اگر یک آنتنی در یک منطقه‌ای قطع باشد، در همان منطقه این امکان وجود دارد که از آنتنی که کمی دورتر است، خط را بگیرید. بنابراین ما قصد داریم در زمان برگزاری کنکور در کل کشور اینترنت را قطع کنیم.»
همان روز وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات با صدور اطلاعیه‌ای از سوی مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی این وزارت‌خانه خبر داد:
«وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات از اساس موضوع نشر خبر قطع اینترنت را به دلایلی چون برگزاری کنکور سراسری تکذیب می‌کند و تاکنون در این ارتباط نه چیزی تصویب و نه ابلاغ شده است.»
بازگشت به دوران کشف آتش
روزنامه هم‌میهن روز ۱۸ دی ماه در گزارشی به قلم زهرا جعفرزاده نوشت:
«بررسی‌های انجام‌شده از فعالیت کانال‌های تلگرامی فروش و انتشار سوالات امتحان نهایی نشان می‌دهد سوالات به طور متوسط پنج تا ۲۰ دقیقه پس از شروع آزمونی که ساعت ۱۰صبح برگزار می‌شود، در کانال‌های تلگرامی مربوطه منتشر شده است. نمونه آن امتحانی است که دوازدهم دی ماه برگزار شد و خبرگزاری تسنیم نوشت، هشت دقیقه پس از برپایی آزمون، سوالات منتشر شده است.»
آتنا شمس، دانش‌آموز سال دوازدهم در گروه آموزشی تجربی‌ست. به گفته او، خرید و فروش سوالات آزمون سراسری یک اتفاق معمول و متداول و در عین‌حال بسیار ناعادلانه است:
«کسی که پول دارد می‌تواند هم سوالات کنکور را بخرد هم هندزفری گل سری یا پاک‌کنی یا گوشی‌های نامریی را. البته ریسکش را هم قبول کرده چون اگر لو برود، چند سال از کنکور محروم می‌شود. ولی فکرش را بکنید! همین الان آدم‌هایی هستند که به راحتی می‌توانند کنکور را دور بزنند.»
او در مورد قطع اینترنت کل کشور در ساعات برگزاری کنکور هم می‌گوید:
«چه طور است همه به عصر کشف آتش برگردیم؟ به نظر شما این کار اعتراف به بی‌لیاقتی نیست؟ این همه سال دارد کنکور برگزار می‌شود. حالا که به ما رسیده، فروش سوالات این همه فراگیر شده. اگر نمی‌توانید سلامتش را تضمین کنید، بروید دنبال یک کار دیگر. »
قوز بالای قوز
آیدین، پدر آتنا می‌گوید:
«دوره ما هم بود. مثلا سالی که من دیپلم گرفتم، در شهر یزد، ۱۴ نفر به خاطر ارتباط رادیویی محروم شدند اما ظاهرا کنکور یکی دو سال اخیر خیلی آلوده به فساد شده است. من داشتم به این کانال‌ها نگاه می‌کردم بعضی‌هایشان حدود ۱۰۰ هزار نفر عضو داشتند. یعنی حداقل ۱۰۰ هزار نفر دارند به تقلب فکر می‌کنند. حالا حتما لازم نیست آن را عملی کنند.»
او بر نکته جالب‌تری تاکید می‌کند:
«سال‌های گذشته این همه فساد و تقلب در جریان یک بار برگزاری آزمون پیش می‌آمد حالا که دو بار کنکور می‌گیرند این مساله دو برابر به کشور آسیب می‌رساند که یعنی قوز بالای قوز.»
آتنا که خودش عضو چند گروه تلگرامی فروش سوالات کنکور است می‌گوید:
«خب البته خیلی از اعضای این گروه‌های تلگرامی از جمله خود من به دلیل ارائه نمونه سوال‌ها عضوشان شده‌ایم و حداقل خود من قصد ندارم با بیرون از جلسه ارتباط داشته باشم.»
به گفته عبدالرسول پورعباس، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور، در جریان برگزاری کنکور ۱۴۰۱ ، ۸۵۷ نفر با تجهیزات دستگیر و بین سه تا ۱۰ سال از شرکت در کنکور محروم شده‌اند.
به گفته او، تعداد متقلبان کنکور ۱۴۰۱ نسبت به سال قبل از آن چهار برابر شده است.
کامیار سربازی، دیگر داوطلب کنکور سراسری می‌گوید:
«در یکی از خبرها خواندم که حدود ۲۰۰ آنتن مخصوص اینترنت استارلینک وارد ایران شده. امسال اینترنت را قطع کنند، با راه افتادن اینترنت آزاد می‌خواهند چه‌کار کنند؟»
زکیه. س، معلم فیزیک و ریاضی هم به زمانه می‌گوید:
«عادت مسئولان ما چه در آموزش وپرورش چه در آموزش عالی، این است که صورت مسأله را پاک و تنها به نتیجه فکر می‌کنند. شما به هر کس بگویید برای پیش‌گیری از تقلب در آزمون سراسری قرار است اینترنت سراسری را قطع کنند، اول اینکه باور نمی‌کند. اگر هم باور کند به مسئولان باهوش خواهد خندید. البته من همیشه به این مسأله در کلاس‌هایم اشاره می‌کنم که بی‌صداقتی تنها با فرهنگ‌سازی کم‌رنگ می‌شود. متأسفانه دروغ و تقلب که بیش و پیش از هر کسی در سطح کلان جامعه و در میان مسئولان نظام وجود دارد، حالا آن‌قدر گسترده شده که دیگر نمی‌شود جلویش را گرفت و این را به یاد داشته باشید که در جوامع در حال توسعه، فساد از بالا شروع می‌شود نه برعکس. »
مردم با سعه صدر می‌پذیرند!
۱۵ دی ماه، محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری در اجلاس روسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فن‌آوری کشور، در جمع خبرنگاران گفت:
«قطع اینترنت در حوزه برگزاری کنکور یکی از راه‌حل‌های موجود است. مطمئن هستم که مردم قطع اینترنت را می‌پذیرند چرا که سرنوشت فرزندانمان در گرو کنکور است. با توجه به تعداد زیاد داوطلبان، مردم با سعه صدر در زمان برگزاری آزمون سراسری با ما همکاری لازم را خواهند داشت.»
علی تهرانی از این تصمیم و همین‌طور نتیجه‌گیری شتاب‌زده مسئولان حتی در قامت وزیر عصبانی است.
او می‌گوید:
«من راننده اسنپ هستم. روزهای پنج‌شنبه و جمعه پیک کاری من است چون در واقع رانندگی شغل دومم است. شما به من بگویید. به فرض اینکه یکی دو ساعت قبل از کنکور اینترنت باز باشد. خب من ساعت شش و هفت صبح یک مسافر را می‌برم سر جلسه. چهار ساعت باید منتظر بمانم تا کنکور تمام بشود و مسافر بعدی اسنپ بخواهد؟ این‌جوری کل سیستم مملکت از حرکت می‌ایستد. آیا به نظر شما بیمارستان‌ها، آتش‌نشانی‌ها، شغل‌های حساس، رادیو و تلویزیون و خیلی شغل‌های دیگر باید تاوان هوش سرشارِ این مسئولان را بدهند؟»
تهرانی می‌گوید:
«من هم بچه مدرسه‌ای دارم و یک روز باید بچه‌هایم را سر جلسه کنکور بفرستم. آقای زلفی‌گل! من سعه صدر دارم در صورتی که جیبم مثل شما پر باشد. از اول اعتراضات که اینترنت را قطع کرده‌اید یا مسیر خیلی از مشاغل را بسته‌اید، کار ما گره خورده. بازدهی‌ام پایین آمده و درآمدم نصف شده. با این اوضاع و احوال به نظر شما می‌توانم سعه صدر داشته باشم؟»
با قطع اینترنت سراسری در ایران، انتقال پول و کارهای بانکی هم در کشور متوقف خواهد شد. رفت و آمدها سخت و گشایش کلیدهای ترافیکی دشوار خواهد بود. ناوبری خطوط هوایی دچار مشکل می‌شود و رانندگان اسنپ هم بیکار می‌شوند. و اینها تنها بخشی از پیامدهای قطع اینترنت در ایران است که به نظر می‌رسد مسئولان در مورد آن هیچ فکر پیشگیرانه وعاقب‌اندیشانه‌ای نکرده‌اند.
آیلین، دانش‌آموز سال دوازدهم رشته ریاضی و فیزیک می‌گوید:
«من هر روز از هفت صبح تا هفت عصر در مدرسه درس می‌خوانم. درس‌های ما در قالب اردوهای درسی در دبیرستان ارائه می‌شود و معمولا چیزی جز درس مطرح نمی‌شود. حالا ترس افتاده به جان بچه‌ها. خیلی‌ها می‌گویند درس خواندن دیگر فایده‌ای ندارد چون من در یکی از سایت‌ها خواندم که حتی بچه‌های دبیرستان فرزانگان هم تقلب می‌کنند چون سوالات را ۲۰ دقیقه بعد از شروع آزمون در اختیار معلم‌های کنکور می‌گذارند و سریع کلید پاسخ‌نامه‌ها را می‌رسانند دست داوطلب. حالا انتظار دارید چه اتفاقی بیفتد؟ متقلب‌ها می‌روند پشت میز دانشگاه می‌نشینند و بقیه در حسرت یک کنکور سالم می‌مانند.»
احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نماینده سابق مجلس و از چهره‌های شناخته شده در جمهوری اسلامی، روز ۱۸ دی ماه در نامه‌ای به رئیسی از او خواست مصوبه اخیر کنکور را معلق کند.
در بخشی از نامه او که در ۱۰ بند تنظیم شده، آمده است:
«وزارت آموزش و پرورش زیرساخت و آمادگی لازم برای اجرای مصوبه کنکوری در دی ماه امسال و خرداد ماه سال آینده را ندارد. در همین چند روز که از برگزاری آزمون نهایی دی‌ماه گذشته است، گزارش تقلب و تخلف در حوزه‌ها بسیار زیاد است و در صورت ادامه این امتحانات با اجرای مصوبه تأثیر قطعی معدل در پذیرش داوطلبان در دانشگاه‌ها، مفسده‌های جبران‌ناپذیر به بار می‌آید.»
کمپینی برای تحریم کنکور
توکلی همچنین خطاب به رئیسی هشدار داده است:
«این جریان انحرافی با غوغاسالاری، تهدید، افترا، ارائه غلط آمارها، کتمان حقیقت و …، کارش را در جهت منافعش پیش می‌برد و توجهی هم به منافع ملی و حساسیت شرایط کنونی کشور ندارد. کسانی که از دستورهای مکرر شما تمرد می‌کنند یا فرزندانشان را از دانشگاه‌های شهرهای دور به دانشگاه تهران منتقل می‌کنند یا با لطایف‌الحیل از دادن شهریه دانشکده پزشکی، فرزند خود را معاف می‌نمایند، نمی‌توانند خیرخواه و امین شما و ملت ما باشند. از شما خواهش می‌کنم با اقدام عاجل و انقلابی در همین هفته، دستور تعلیق اجرای مصوبه کنکوری شورا را که عمدتا محصول تفکرات و فعالیت‌های همین جریان انحرافی است، صادر فرمایید تا این موارد بررسی و اقدامات لازم و قانونی در مورد متخلفان و مجرمان صورت پذیرد.»
آن‌چه از نامه اخیر توکلی به رئیسی برمی‌آید، آشکارا وجود فساد سازمان‌یافته و عمیقی را نشان می‌دهد که در جریان برگزاری آزمون سراسری به چشم می‌خورد و بیش از هر کسی سودجویان از آن بهره می‌برند.
به گفته او، الحاقیه معدل و سهمیه استادان کار را به جایی رسانده که داوطلبی با رتبه ۷۵ هزار، در رشته پزشکی پذیرفته شده است.
آیلین می‌گوید:
«خیلی از دوستان من دارند با خواندن ریاضی و هندسه و هوش خودشان را برای دانشگاه‌های ترکیه آماده می‌کنند چون هم آسان‌تر است هم کلاس تحصیل در خارج را دارد. من با اینکه یک سال تمام است دارم خودم را برای کنکور آماده می‌کنم، آرزو دارم کاش کمپینی برای تحریم کنکور تشکیل شود چون با وجود این همه خبر بد و بعد از این همه کشت و کشتار از طرف جمهوری اسلامی، ما هم دل و دماغ امتحان دادن نداریم. دارم فکر می‌کنم نیکا و سارینا می‌توانستند امسال رقیبان من باشند برای کنکور. »
حالا باید از رئیس دانشگاه ندیده دولت پرسید: آیا با این همه نمی‌شود، نمی‌توانیم، مگر می‌شود، کو بودجه، کو اعتبارات که خودتان مطرح کرده‌اید و آزمون‌هایی که با ۱۰۰ درصد خطا روبه‌رو شده و این‌همه فاصله میان وضع موجود با شرایط مطلوب، آیا باز هم می‌توانید شعار بدهید که ما می‌توانیم؟