بنا بر گزارش خبرگزاری «حال‌وش» که اخبار و گزارش‌های مربوط به نقض حقوق بلوچ‌ها در ایران را پوشش می‌دهد، روز جمعه ۹ دی‌ماه ۱۴۰۱، سه کودک زیر ۱۸ سال بلوچ به دست نیروهای لباس شخصی در منطقه شیرآباد زاهدان بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شدند.
هویت این سه کودک از سوی حال‌وش «بسم‌الله براهویی»، ۱۷ ساله، «اسماعیل سرگلزایی»، ۱۶ ساله و «ابراهیم سرگلزایی»، ۱۶ ساله احراز شده است. اسماعیل و ابراهیم برادر دوقلو هستند.
گسترده شدن دامنه اعتراضات در شهرهای سیستان و بلوچستان، که از کانون‌های مهم اعتراضات در خیزش سراسری بوده، موجی از بازداشت‌های خودسرانه معترضان بلوچ و نیز در دادگاه‌های نمایشی و غیرشفاف صدور احکام سنگین را برای آن‌ها تاکنون به دنبال داشته است.
در این میان، کودکان و نوجوانان نیز در روزها و هفته‌های اخیر به دلیل مشارکت در اعتراضات ضد حکومتی بازداشت و سرنوشت و شرایط نگهداری آن‌ها اغلب نامعلوم و نامناسب گزارش شده است.
یک منبع آگاه، در خصوص بازداشت سه کودک بلوچ به «حال‌وش» گفته است که بسم‌الله به همراه اسماعیل و ابراهیم در حالی که از نماز جمعه به سمت منزل‌شان می‌رفتند در ورودی شیرآباد توسط نیروهای لباس شخصی که با خودروی سمند سفید بودند، بازداشت شده‌اند.
در همین ارتباط کمپین حقوق بشری «فعالین بلوچ» نیز با انتشار گزارشی از شکنجه این سه کودک در یکی از بازداشتگاه‌های اطلاعات سپاه خبر داده و هم‌چنین اعلام کرده است که هر سه آن‌ها فاقد شناسنامه‌اند.
بر اساس این گزارش و به نقل از یک منبع آگاه، در ملاقاتی که خانواده این سه کودک با آن‌ها داشتند، ابراهیم سرگلزایی به دلیل شکنجه توسط مأموران قادر به حرف زدن نبوده و به او شوک وارد شده است.
کمپین فعالین بلوچ هم‌چنین نوشته است که برادر بزرگتر ابراهیم و اسماعیل با هویت «محمدعلم»، ۲۵ ساله دو سال پیش توسط نیروهای نظامی «ربوده شده» و پس از سه روز ناپدید شدن در یکی از خیابان‌های زاهدان پیدا شده که به دلیل «شکنجه و جراحت شدید» دو روز بعد از پیدا شدن جان‌باخته است.
به نوشته کمپین فعالین بلوچ اتهام این سه کودک «حمل پلاکاردهای اعتراضی» عنوان شده است.
هم‌اکنون ابراهیم، اسماعیل و بسم الله پس از شکنجه در بازداشتگاه اطلاعات سپاه، در کانون اصلاح و تربیت زندان زاهدان نگهداری می شوند.
در هفته‌های اخیر و پس از گسترده شدن اعتراضات مردمی در برخی از شهرهای سیستان و بلوچستان، میزان سرکوب، برخورد خشن نیروهای امنیتی-نظامی با معترضان و آمار بازداشتی‌ها از سوی حاکمیت در این منطقه افزایش چشمگیری یافته است.
به علاوه در روزهای اخیر دستگاه قضایی جمهوری اسلامی برخی از بازداشت‌شدگان بلوچ را که تاکنون اسامی آن‌ها به دست منابع حقوق بشری بلوچ رسیده است، به اتهام‌هایی از جمله «افساد فی‌الارض» به اعدام یا به زندان محکوم کرده است.
در عین‌حال دستگاه قضایی جمهوری اسلامی که همواره از مجازات اعدام برای سرکوب شهروندان بلوچ بهره برده است، در هفته‌های اخیر نیز تعداد قابل توجهی از آن‌ها را اعدام کرده است.
در این میان علی رخشانی ۱۵ ساله و محمد رخشانی ۱۶ ساله دو بازداشتی زیر سن قانونی بلوچ هم با اتهام «محاربه» محاکمه شده‌اند و خطر اعدام آن‌ها را تهدید می‌کند. از این‌رو پرونده‌سازی نهادهای امنیتی و صدور احکام سنگین برای سایر بازداشت‌شدگان به‌ویژه کودکان، جان آن‌ها را به بیش از پیش به خطر انداخته و نگرانی‌ها را افزایش داده است.
در جریان سرکوب اعتراضات در سیستان و بلوچستان که همچنان ادامه دارد تنها در روز ۸ مهرماه با تیراندازی نیروهای سرکوبگر بیش از ۱۰۰ نفر کشته شدند.
بر بنیاد گزارش سازمان‌های حقوق بشری نیروهای امنیتی از هشتم مهر تا پایان آذر حداقل ۱۲۰ تن از معترضان در استان سیستان و بلوچستان را به قتل رساندند. سازمان حقوق بشر برای ایران کشتار معترضان در روزهای هشتم و سیزدهم مهر زاهدان را مرگ‌بارترین سرکوب سال نامگذاری کرده است.