«شورای همبستگی پناهجویان و پناهندگان در ترکیه» گزارش کرد که پنج‌شنبه شب ۲۴ آذر ۱۴۰۱/ ۱۵ دسامبر ناصر کمانگر و آرزو مولانایی، فعالان سیاسی و حقوق بشری به همراه دو کودک خردسالشان و تعدادی دیگر از پناهجویان در حواشی شهر مارماریس، از سوی پلیس ترکیه بازداشت و به کمپ دیپورت منتقل شدند.
این خانواده کُرد ایرانی که از حدود پنج سال پیش به عنوان پناهجو در ترکیه و در وضعیتی بلاتکلیف به‌سر می‌برند و تاکنون هیچ‌گونه رسیدگی به پرونده‌شان صورت نگرفته است، به فاصله دو روز پس از بازداشت در تاریخ ۲۶ آذر از کمپ دیپورتی «موغلا» آزاد شدند.
اما کماکان سرنوشت ده‌ها پناهجوی سرگردانِ دیگر که به همراه این خانواده در تاریخ ۲۴ آذر امسال از سوی پلیس ترکیه در مسیر مارماریس بازداشت و سپس به یکی از کمپ‌های دیپورتی منتقل شدند، نامشخص است و در وضعیتی بلاتکلیف اسیر شده‌اند.
در میان جمعیت بزرگی از پناهجویان بازداشت شده که اکنون در شرایطی ناگوار در معرض خطر دیپورت قرار گرفته‌اند، حسین (آمانج) منبری و همسرش شوگار محمدی، فعالان سیاسی و مدنی محبوس در کمپ دیپورتی «موغلا» شرایط آسیب‌پذیرتری دارند.
«شورای همبستگی پناهجویان و پناهندگان در ترکیه» پیش‌تر در اطلاعیه‌های متعددی خطاب به تمامی نهادهای حقوق بشری، سازمان‌ها و احزاب سیاسی تأکید کرده بود در صورت بازگرداندن اجباری این زوج به ایران، با «خطر جدی جانی» روبه‌رو خواهند شد:
«با وجود این‌که نامبردگان خود را فعال سیاسی و مخالف رژیم ایران معرفی کرده‌اند، اما در کمال تأسف اداره مهاجرت موغلا ،آنها را در معرض خطر دیپورت قرار داده است. حسین و شوگار، پناهجویان سیاسی هستند و دیپورت آنها به ایران باعث به خطر افتادن جان آنها خواهد شد.»
حسین (آمانج) منبری و همسرش شوگار محمدی از کُردهای ایران هستند. آنها که تنها حدود چهار ماه از حضورشان در ترکیه می‌گذرد، مدتی پیش به دلیل فعالیت‌های سیاسی و مدنی ایران را ترک کرده بودند تا بلکه بتوانند خود را به یکی از کشورهای اروپایی برسانند.
انتقال اجباری این زوج کُرد به ایران بدون توجه به چنین مسأله‌ای و در روزهایی که دستگاه قضایی حکومت ایران، شهروندان، معترضان و فعالان سیاسی و مدنی را به مجازات غیرانسانی و بی‌رحمانه اعدام و احکام سنگین زندان محکوم می‌کند، می‌تواند تبعات سنگینی را به دنبال داشته باشد.
زمانه، در همین ارتباط با ناصر کمانگر، فعال حقوق پناهجویان در ترکیه و شخصی که خود به تازگی به همراه خانواده‌اش از کمپ دیپورتی «موغلا» آزاد شده، گفت‌وگو کرده است.
قرار بود با قایق از ترکیه به سمت ایتالیا حرکت کنیم
ناصر کمانگر به زمانه می‌گوید پنج‌شنبه ۲۴ آذر، ۱۴۴ پناهجو که از این تعداد ۳۰ نفر کودک بودند با سه کامیون از استانبول به سمت بندر مارماریس که قرار بود آنجا سوار قایق و راهی ایتالیا شویم، حرکت کردیم:
«تنها چند دقیقه مانده بود تا به قایق برسیم، که همه ما از سوی پلیس ترکیه بازداشت شدیم. پس از آن، ما را به کلانتری بندر مارماریس منتقل کردند. حدود دو روز آنجا با شکم‌های خالی و گرسنه تحت بازجویی بودیم و در شرایطی بسیار نامناسب، بدون رسیدگی و همراه با رفتارهای ضد انسانی با ما پناهجویان برخورد کردند».
در این مدت تعدادی از مسئولان کمیساریای سازمان ملل متحد (UNHCR) برای پیگیری وضعیت پناهجویان بازداشتی که با خطر دیپورت دست و پنجه نرم می‌کنند، به کلانتری مارماریس مراجعه کردند.
این فعال حقوق پناهجویان، در ادامه صحبت‌هایش نیز می‌گوید که در خصوص وضعیت حسین (آمانج) منبری و همسرش شوگار محمدی که به صورت غیرقانونی وارد ترکیه شدند، با مسئولان کمیساریای سازمان ملل متحد صحبت کرده و تأکید کرده که آنها در صورت انتقال اجباری به ایران با «مجازات سنگین» روبه‌رو خواهند شد:
«آنها [مسئولان UNHCR] به ما وعده دادند که به هیچ وجه اجازه نخواهند داد تا این زوج را به ایران بازگردانند. پس از آن، ما را از کلانتری مارماریس به کمپ دیپورتی موغلا منتقل کردند. چند ساعتی بدون آب و غذا ما را در سرمای طاقت فرسا نگه‌داشتند. در نهایت حکم آزادی ما و یک خانواده دیگر ایرانی که کارت یو-ان داشتیم، صادر شد. همان موقع متوجه شدیم که حکم دیپورت حسین و همسرش بر خلاف وعده‌هایی که داده بودند، صادر شده است».
کمانگر می‌گوید روز پس از آزادی از کمپ «موغلا»، در ارتباط با وضعیت حسین (آمانج) منبری و همسرش شوگار محمدی، با کانون وکلای ترکیه صحبت کرده است و یکی از وکلا به نام دویگو به طور جدی پیگیر پرونده آنان است:
«این وکیل در هفته اخیر سه مرتبه حسین و همسرش را ملاقات کرده است. هم‌چنین در این مدت شوگار محمدی به دلیل ترس از بازگرداندن به ایران و احتمال مواجه با احکام سنگین و زندان دچار مشکلات روحی و روانی شده و حال مناسبی ندارد- به همین علت پزشک دو بار او را تاکنون در این فاصله کوتاه پس از بازداشت، معاینه کرده است».
در روزهای اخیر خبر احتمال انتقال اجباری این زوج کُرد به ایران در برخی از رسانه‌های ترکیه از جمله «دویچه‌وله ترکی» بازتاب داشته است.
به گفته کمانگر تاکنون در رابطه با «وضعیت حساس» حسین و شوگار نیز با سازمان عفو بین‌الملل در ترکیه تماس‌هایی انجام گرفته است و حتی تعدادی از دوستان نزدیک در کشورهای اروپایی از جمله بریتانیا و فنلاند سازمان عفو بین‌الملل را در جریان این مسأله گذاشته‌اند؛ موضوعی که موجب شده در روزهای اخیر از سازمان عفو بین‌الملل با دویگو، وکیل این زوج تماس گرفته شود.
در همین خصوص نیز «احمد شیک» از حزب کارگر ترکیه خطاب به سلیمان سویلو و مولود چاوش اغلو، وزیران کشور و خارجه ترکیه گفته است:
«آیا می دانید در صورتی که پناهجویان ایرانی دیپورت شوند اعدام خواهند شد؟ در چنین شرایطی که جمهوری اسلامی علیه معترضان شمشیر را از رو بسته، صدها نفر را قتل عام و هزاران نفر را بازداشت کرده است. در شرایطی که رژیم ایران با بی‌رحمی و وحشیانه دستگیرشدگان را مورد آزار، اذیت، زندان، شکنجه، تجاوز و اعدام قرار داده است، چرا باید پناهجویان ایرانی زیر شمشیر دیپورت قرار گیرند؟»
شیک هم‌چنین از مجامع بین المللی، حقوق بشری و کشورهای پناهنده‌پذیر خواستار آن شده تا نسبت به شرایط سخت و تحمل‌ناپذیر پناهجویان آسیب‌پذیر و در خطر ایرانی در ترکیه بی‌تفاوت نباشند، به این دلیل که آنها به ناچار و در اثر فشارهای امنیتی مجبور به فرار و کوچ اجباری شده‌اند.
برخی از پناهجویان در سال‌های گذشته صرفا به دلیل در اختیار نداشتنِ ادله مورد پذیرش مقامات کشور محل استقرار، به موطن خود دیپورت شده‌اند. دیپورت این شهروندان به کشوری که به دلیل وجود خطر از آنجا مهاجرت کرده‌اند، می‌تواند تهدیدی جدی برای حقوق بنیادین آنها باشد.
در سال‌های اخیر مقامات قضایی و امنیتی ترکیه بارها پناهجویان ایرانی را با لغو درخواست پناهجویی‌شان به پلیس ایران تحویل داده‌اند.