مدیرکل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری از فرونشست خاک در ایران به مقدار ۳۰ سانتی متر در سال خبر داد. فرونشست خاک همراه با گرمایش زمین و کاهش بارندگیها امنیت غذایی در ایران را بیش از پپش به مخاطره میاندازد.
امنیت غذایی با حاصلخیزی خاک رابطه مستقیم دارد. از دست دادن عناصر غذایی خاک یکی از فرآیندهای اصلی تخریب خاک است که تغذیه را تهدید میکند. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) هوشنگ جزی، مدیرکل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در یک نشست خبری که در بجنورد برگزار شد با یادآوری وابستگی امنیت غذایی به خاک و آب گفت:
«فرونشستهایی که در ایران اتفاق افتاده به خاطر از بین رفتن خاک است و متاسفانه این روند در کشور رو به افزایش است، چنانکه در حال حاضر ۳۰ سانتی فرونشست خاک در سال داریم.»
به گفته این مقام مسئول فرونشست خاک در همدان «وحشتناک» و در اصفهان «یک تهدید جدی» است. بر همین اساس در ایران در مجموع ۶۴۲ دشت وجود دارد که ۴۷۰ دشت از این تعداد در مرحله بحرانی قرار دارند.
سالانه ۱۷ تن خاک در استان همدان دچار فرسایش می شود که حدود ۷ تن بیشتر از میانگین کشور است.
پسابهای صنعتی، استفاده بیرویه از کود و سموم، برداشت از معادن و پخش شدن برخی از مواد معدنی خطرناک از عوامل ایجاد آلودگی در خاک است.
حمیدرضا پیروان، رئیس گروه تحقیقات و مهندسی حفاظت از آب و خاک در فروردین سال جاری به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفته بود که فرسایش خاک در ایران هفت برابر میانگین جهانی است. برخی از پژوهشگران این میزان را شش برابر تخمین زدهاند. مدیر کل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی و آبخیزدار در ادامه سخنان خود میزان فرسایش خاک در ایران را اعلام کرد:
«میزان فرسایش خاک در کشور ۱۶.۴ تن در هکتار است این در حالی است که متوسط فرسایش خاک در دنیا ۲ تا ۲.۵ تن است.»
تغییر کاربری اراضی به نام توسعه مراکز صنعتی، تجاری و شهری یکی از مهمتربن عوامل فرسایش تشدیدی خاک در ایران است. مدیریت آمایش سرزمین عامل مهم دیگریست. فقدان ملاکو معیارهای مشخص برای آمایش سرزمین و سرعت در تغییرات کاربری به بحران فرسایش خاک دامن میزند. مدیریت معیوب در حوضه آبخیز هم مشاهده میشود.
هوشنگ جزی، مدیرکل آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در ادامه سخنان خود در بجنورد با اشاره به مدیریت جامع حوضه آبخیز در ایران گفت:
«زمانی که سد در کشور ساخته میشود به دو نکته مهم توجه نمیکنیم که یکی از آنها عدم برنامهریزی درست برای حوزه بالادست و دیگری عدم تجهیز شبکه پایین دست سدها است.»
او یادآوری کرد که مطالعات موضوعی در اینباره کفایت نمیکند و بیش از همه به مدیریت جامع حوضه آبخیز نیاز است:
«اگر دستگاههای دولتی نتوانند بین یکدیگر انسجام برقرار کنند، از شرکت دانش بنیان و مراکز تحقیقاتی استفاده نشود و مردم به مشارکت گرفته نشوند، امنیت غذایی و اجتماعی دچار تهدید میشود.»
به گفته این مقام مسئول به میزان شوری آب در ایران، ۲ هزار میکروموس افزوده شده و هماکنون به ۴ هزار میکروموس رسیده است.