فوتبال ایران این روزها بیش از هر زمان دیگری سیاسی شده است. از یک سو، خیزش انقلابی «زن، زندگی، آزادی» همگان را به موضع‌گیری، شکستن سکوت و انتخاب بین حکومت یا مردم واداشته؛ و از سوی دیگر، تیم ملی در مسابقات جام جهانی قطر حاضر است. بازیکنان تیم ملی در بازی نخست به نشانه‌ی اعتراض سرود جمهوری اسلامی را نخواندند اما در بازی بعد این سرود را خواندند. آنها ۶ ــ ۲ بازی اول را به انگلیس واگذار کردند و بازی دوم را ۲ بر صفر از ولز بردند. بازیکنان تیم ملی از جمله به دلیل دیدار با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی، پیش از اعزام به قطر و نیز انتشار تصویرهای خندان آنها در برنامه عکاسی فیفا هدف انتقادهای گسترده بودند. از ابتدای خیزش انقلابی ایران در پی قتل حکومتی ژینا (مهسا) امینی، چندین بازیکن پیشین و فعلی تیم ملی ایران احضار یا بازداشت شده اند. وریا غفوری کاپیتان پیشین استقلال، عضو سابق تیم ملی، و هافبک فعلی فولاد خوزستان آخرین نمونه از آنهاست که به دلیل «توهین به تیم ملی» پشت میله‌ها رفت. بازی سوم تیم ملی امروز سه‌شنبه ۲۹ نوامبر با تیم ملی ایالات متحده آمریکاست؛ تکرار بازی ۱۹۹۸ اما این بار در فضایی بسیار متفاوت. به بهانه این بازی، «زمانه» در گزارش زیر به موضوعی می‌پردازد که پیش از مسابقات جام جهانی و پیش از خیزش انقلابی کنونی مطرح شده بود: فساد مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال که انتخاب مجدد او به ریاست، گواه دیگری بر جدی نبودن و تبلیغاتی‌ــ‌جناحی بودن سخنان مسئولان ارشد جمهوری اسلامی در مورد مقابله با فساد است.
مهدی تاج رئیس فدراسیون فوتبال ایران درقطر، سر میزی با بازیکنان تیم ملی نشسته و خطاب به بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران می‌گوید:
واقعا شما سزاوار بهترین‌ها هستید… سه تا جام جهانی را بوده‌ام؛ برزیل و روسیه و قطر و هیچ زمانی تیم ملی را این چنین سرحال و به این قبراقی و این‌ها کمتر دیدم و مطمئنم نتایج خوبی رقم می‌خورد، واقعا شما سزاوار بهترین‌ها هستید.
فدراسیون در راس هرم فوتبال ایران قرار دارد، اما آیا بازیکنانی که “سزاوار بهترین‌ها” هستند، بهترین رئیس فدراسیون فوتبال ممکن را دارند؟ در این گزارش نگاهی می‌اندازیم به پرونده مهدی تاج، اتهام‌های فساد مالی و سوء مدیریتش.
داستان‌های مربوط به فساد مالی و سوء مدیریت مهدی تاج داستان تازه‌ای نیست و سال‌هاست موضوع گزارش رسانه‌هاست. آخرین مورد آن مطرح شدن نام تاج در پرونده سوءاستفاده‌های مالی فولاد مبارکه و متعاقب آن انتشار فهرستی از اتهام‌ها علیه او توسط دادستانی تهران است، که البته هیچ کدام راه به جایی نبرد و تاج همچنان بر سر کار است.
پیش از پرداختن به پرونده مهدی تاج ذکر این نکته ضروری است که نه فساد تاج نافی فساد دیگر مدیران فوتبال ایران است و نه کلیت و ساختار فوتبال ایران سالم است. آنچه در این سال‌ها روایت فساد تاج را برجسته کرده رقابت‌ها ومنافع مالی و باندی تیم‌های بزرگ پایتخت و سودجویان متصل به آنهاست و در این رقابت به کمک رسانه‌ها بر تخلفات و سومدیریت مهدی تاج نور افکنده شده است.
دهه ۶۰: تاج جوان، سرکوب کردستان، مدیر دولتی و سپاهی
مهدی تاج ۲۰ ساله بود که به سپاه پاسداران پیوست و در نخستین ماموریت در جریان سرکوب کردستان سال ۱۳۵۹ به کردستان اعزام و در جریان سرکوب کردها مهدی تاج زخمی شد. همان سال مهدی تاج زخمی معاون بنیاد مستضعفان استان اصفهان شد و تا سه سال (یعنی سال‌های اول انقلاب و اوج مصادره‌ها) در همان مقام باقی ماند. سال ۱۳۶۲ و پس از پایان دوره کاری‌اش در بنیاد مستضعفان برای فعالیتهای اطلاعاتی و عملیاتی سپاه پاسداران به شهرهای غربی ایران اعزام شد. سال‌های ۶۵-۶۶ باز به جبهه رفت و برای بار دوم مجروح شد.
در مورد میزان «جانبازی» تاج مانند ثروت و تخلفات مالی‌اش ابهام وجود دارد. حدود ۴ سال پیش داستان تخمین میزان جانبازی تاج نقل رسانه‌ها شد. مهدی تاج در مصاحبه‌ای گفته بود:
«من جانبازی‌ام حدود ۵۰ درصد است و در هیچ دوره‌ای از ۲۰ سال تغییر نکرده. من در آغاز انقلاب در کردستان بودم آنجا یک آسیبی دیدم. بعد در بهداری بودم تا کربلای ۵ و آخر جنگ.»
تعیین درصد جانبازی از این جهت اهمیت دارد که بر اساس قانون جدید بازنشستگی، حضور بازنشستگان در سمت‌هایی همچون ریاست فدراسیون ممنوع است، مگر برای جانبازان بالای ۵۰ درصد. تا زمان ابلاغ قانون جدید بازنشستگی و به گفته مدیر کل کمیسیون پزشکی بنیاد شهید و امور ایثارگران جمهوری اسلامی از آخرین مراجعه تاج به کمیسیون بیش از ۱۰ سال می‌گذشته و در مدارک بنیاد ۴۵ درصد جانبازی برای او ثبت شده بود. اما کمی بعد خبر رسید که مهدی تاج مدارک جانبازی ۵۲ درصد خود را تحویل بنیاد شهید داده است.
دهه ۶۰ برای مهدی تاج که حدود ۵۰ درصد (۵ درصد کمتر یا بلکه بیشتر) جانباز بود و حدود ۳۰ سال سن داشت با سمت قائم مقامی و مسئول اداره کل بازرگانی استان اصفهان پایان می‌یابد.
دهه ۷۰ و ۸۰ : تاج چهل ساله و دوران مدیریت‌ها و فعالیتهای اقتصادی
دهه ۷۰ جنگ پایان یافته و در دوره «سازندگی»، جانباز جوان جنگ و سپاهی اصفهانی وارد صنایع فولاد شد. مهدی تاج جوان ۶ سال معاونت فروش و صادرات شرکت سهامی ذوب‌آهن اصفهان را بر عهده گرفت و سپس از ذوب آهن به فولاد مبارکه رفت.
تا پایان دهه ۸۰ معاونت فروش و عضو هیئت مدیره مجتمع فولاد مبارکه اصفهان، مدیرعامل و عضو هیئت مدیره فولاد غدیر و مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت فولاد متیل، عمده فعالیتهای او بود.
دهه‌های ۷۰، ۸۰ و ۹۰: مهدی تاج درکنار فعالیتهای اقتصادی، فوتبال را هم ادامه می‌دهد
در سال‌های دهه ۷۰ تاج همزمان با فعالیتهای اقتصادی وارد حوزه مدیریت ورزشی شد و از سال ۱۳۷۲ تا سال ۱۳۷۷ مدیرعامل باشگاه فولاد سپاهان اصفهان و ریاست هیئت مدیره این باشگاه را بر عهده می‌گیرد.
در کنار مدیریت باشگاه سپاهان اصفهان، هیات مدیره باشگاه‌های فجر سپاسی شیراز و ذوب‌آهن، ریاست کمیته تیم‌های ملی و کمیته داوران فدراسیون فوتبال، دبیرکلی اتحادیه فوتبال کشور، ریاست سازمان لیگ، نایب رئیسی فدراسیون فوتبال و در نهایت ریاست فدراسیون فوتبال ایران از عنوان‌های مدیریت ورزشی تاج است.
تاج و ماجرای عجیب ویلموتس
تاج تا کنون دو دوره ریاست فدراسیون فوتبال را بر عهده داشته؛ در دور نخست اردیبهشت ۹۵ رئیس فدراسیون فوتبال ایران شد اما سه سال بعد و با پیش آمدن جنجال ویلموتس از ریاست فدراسیون فوتبال ایران استعفا و دلیل آن را «توصیه پزشک معالج» و «حمله قلبی» اعلام کرد.
هرچند که بیماری قلبی جانباز( حدود) ۵۰ درصدی را باید جدی تلقی کرد، اما از نظر دور نباید داشت که تاج در آن زمان درگیر بررسی دستگاه‌های قضایی در مورد قرارداد فدراسیون فوتبال با مارک ویلموتس سرمربی سابق تیم ملی ایران بود.
آقای تاج رقم قرارداد مارک ویلموتس را در زمان عقد قرارداد سالی کمتر از یک میلیون دلار اعلام کرد اما در نهایت مشخص شد فدراسیون فوتبال ایران برای هر سال مبلغی بیش از ۲ میلیون یورو به این مربی تعهد مالی داده است.
قسط اول قرارداد آقای ویلموتس را هم شستا، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی پرداخته بود. داستان قرارداد و پرداخت ویلموتس با استعفای تاج (دستکم برای مقام‌های قضایی و مجلس و ..) به فراموشی سپرده شد.
تاج و پرونده فساد ۹۲ میلیاردی فولاد
تابستان امسال و کمی پیش از انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال ایران بود که پرونده فولاد مبارکه مطرح شد. اتهام‌های «فساد – اختلاس- تخلف» فولاد مبارکه اصفهان، یکی از سودآورترین شرکت‌های ایرانی در رسانه‌ها منتشر شد. گزارش ۳۰۰ صفحه‌ای هیات تحقیق و تفحص مجلس از مجتمع فولاد مبارکه اصفهان شامل ده‌ها مورد تخلف، انحراف، تحمیل خسارت و توزیع رانت، که مجموع آن رقم ۹۲ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود.
یکی از بخش‌های قابل توجه این گزارش درخصوص به‌کارگیری غیرقانونی یک مدیر بازنشسته در فولاد مبارکه به نام مهدی تاج بود.
در این گزارش آمده بود که تاج برای حل مشکل بازنشستگی برای حضور در انتخابات فدراسیون فوتبال، به صورت غیرقانونی و با استناد به قانون ایثارگری، حکم بازگشت به کار در فولاد مبارکه گرفته است تا مشکلش برای حضور در فوتبال حل شود.
تاج با استناد به قانون مزایای ایثارگری در حالی دوباره در فولاد مبارکه و پس از بازنشستگی استخدام شد که ۴۰۰ جانباز دیگر درخواست استخدام مجددشان رد شده بود.
بر اساس گزارش تحقیق و تفحص، مهدی تاج دوباره پس از بازنشستگی استخدام شده و حقوق میلیاردی می‌گرفته بدون این که اصلا برایش کاری مشخص شده باشد.
تاج به مثابه تفلون: دوره دوم ریاست بر فدراسیون
مهدی تاج مدیری است مانند تفلون که هیچ چیزی به او نمی‌چسبد. از سو ءمدیریت و تخلف مالی گرفته تا اتهام‌های متعدد فساد.
همزمان با انتخابات دور دوم ریاست فدراسیون فوتبال ابهام‌هایی درباره تایید صلاحیت او برای شرکت در انتخابات ریاست فدراسیون فوتبال ایجاد شده بود.
دادستان تهران در تاریخ دوم شهریور ماه ۱۴۰۱ یعنی شش روز قبل از برگزاری انتخابات فدراسیون فوتبال طی نامه‌ای رسمی اعلام کرده بود برای سه مدیر فوتبالی از جمله مهدی تاج در دادسرای تهران پرونده قضایی تشکیل شده است.
تاج علاوه بر پرونده فولاد، اتهام‌های دیگری هم داشت. سوءاستفاده از موقعیت شغلی، استفاده از اوراق مجعول، صدور گزارش خلاف واقع و شروع به جعل و تزویر که به واسطه این‌ها برایش قرار منع تعقیب هم صادر شده بود.
تاج هم در بیانیه‌ای تخلف‌ها را تکذیب کرده و این مسائل را «تهمت‌های گروه‌های جریان‌سازی که مردم با آنها آشنایی دارند» عنوان کرد.
با وجود همه این‌ها مهدی تاج ۸ شهریور ۱۴۰۱ در انتخابات فدراسیون فوتبال برای مرتبه دوم به عنوان رئیس فدراسیون انتخاب شد. در این انتخابات از مجموع ۸۰ رای، مهدی تاج ۵۱ رای آورد.
اینک مهدی تاج دوباره بر صدر سکان تیم ملی فوتبال ایران نشسته و به فوتبالیست‌های تیم ملی گوشزد می‌کند که سزاوار بهترین‌ها هستند.
از اولین تصمیم‌های جنجالی در دور جدید ریاست بر فدراسیون او بر مسند ریاست برکناری مربی موفق تیم ملی و جایگزینی او با کارلوس کیروش مربی پیش از ویلموتس بود. انتخابی که به زعم بسیاری، به خصوص در دو ماه اخیر، برای کنترل بازیکنان تیم ملی بوده. اسناد فاش شده از هک فارس نیوز که در هفته اخیر جنجالی به پا کرده همچنین نشان می‌دهد دو گانه تاج و کیروش به سیستم حاکم کمک می‌کند تا بیشترین بهره ممکن از حضور تیم ملی فوتبال مردان جمهوری اسلامی در جام جهانی قطر را ببرند.