رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در نشست گروه پارلمانی حزب حاکم «عدالت و توسعه» در آنکارا ضمن اعلام اینکه عملیات هوایی در شمال عراق و سوریه، موسوم به «پنجه شمشیر» «فقط آغاز راه است»، گفت:
«هرگاه صلاح بدانیم عملیات زمینی را نیز آغاز خواهیم کرد. ترکیه تروریستها را از مناطق تلرفعت، منبج و عینالعرب ریشهکن خواهد کرد.»
اردوغان افزود:
«ما به تعهدات خود در مورد مرزهای سوریه متعهد هستیم، اگر طرفهای دیگر نتوانند الزامات توافق (سوچی) را انجام دهند، ما حق داریم امور خود را مدیریت کنیم. (…) نیروهایی که به ما اطمینان دادند از مناطق تحت کنترل آنها در سوریه هیچ تهدیدی متوجه کشور ما نخواهد شد، نمیتوانند به وعدههای خود عمل کنند.»
ترکیه عملیات «پنجه شمشیر» را ۲۹ آبان / ۲۰ نوامبر آغاز کرد. مجموعهای از حملات هوایی که بهدنبال آن آتش توپخانه مداوم علیه مواضع حزب کارگران کردستان (پکک) و یگانهای مدافع خلق (YPG) انجام شد.
حمله همزمان ترکیه به مواضع نیروهای کرد در شمال سوریه و اقلیم کردستان عراق چند روز پس از انفجار در استانبول که منتقدان اردوغان آن را برنامهریزی شده میدانند، انجام شد. در این انفجار شش نفر کشته و ۸۰ نفر زخمی شدند. مقامهای دولتی ترکیه مدعی شده بودند احلام البشیر، زنی که به اتهام بمبگذاری در استانبول بازداشت شد، در پایگاههای نظامی یگانهای مدافع خلق آموزش دیده است.
یگانهای مدافع خلق و حزب کارگران کردستان ترکیه هرگونه ارتباط با انفجار در استانبول را تکذیب کردند و اعلام کردند که احلام البشیر وابسته به گروه «دولت اسلامی» (داعش) است.
اردوغان در ادامه سخنان خود تأکید کرد:
«دولتهای عراق و سوریه نسبت به مناطقی که ترکیه در چارچوب عملیات مبارزه با تروریستی امن میکنند، اصلاً نگران نباشند. این اقدامات ما موجب خواهد شد تمامیت ارضی عراق و سوریه نیز تأمین شود.»
خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه روز گذشته (چهارشنبه) گفت:
«نزدیک به ۵۰۰ هدف از روز یکشنبه توسط نیروی هوایی و توپخانه ترکیه در شمال عراق و سوریه هدف قرار گرفته است.»
او گفت در چارچوب عملیات علیه مواضع رزمندگان کرد، تاکنون به ۴۷۱ هدف حمله شده و ۲۵۴ نفر از کردها کشته شدهاند.
آمریکا: امنیت سربازان ما به خطر افتاده است
در همین حال وزارت دفاع آمریکا چهارشنبه ۲ آذر / ۲۳ نوامبر اعلام کرد حملات هوایی ترکیه در شمال سوریه امنیت نظامیان آمریکا را تهدید میکند و سالها پیشرفت علیه شبهنظامیان داعش را به خطر میاندازد.
سرتیپ پت رایدر، سخنگوی پنتاگون در بیانیهای گفت:
«حملات هوایی اخیر در سوریه بهطور مستقیم امنیت پرسنل آمریکایی را که با شرکای محلی خود در سوریه برای شکست داعش و حفظ بازداشت بیش از ۱۰ هزار زندانی داعش کار میکنند، تهدید میکند.»
رایدر با بیان اینکه ایالات متحده «نگرانیهای امنیتی مشروع» ترکیه را بهرسمیت میشناسد، خواهان «کاهش فوری تنش» بهمنظور پیشبرد مأموریت شکست داعش شد.
آمریکا حدود ۹۰۰ سرباز در سوریه دارد که عمدتاً در شمال شرق این کشور مستقر هستند که با نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF)، به رهبری یگانهای مدافع خلق در مبارزه با بقایای داعش همکاری میکنند.
این اولین بار نیست که عملیات ترکیه در شمال سوریه سربازان آمریکایی را تهدید میکند. در سال ۲۰۱۹، هنگامی که ترکیه علیه شبهنظامیان کرد متحد ایالات متحده حمله کرد، نیروهای آمریکایی در این منطقه مورد آتش توپخانه ترکیه قرار گرفتند.
روسیه: ترکیه حملات خود به سوریه را متوقف کند
از سوی دیگر، الکساندر لاورنتیف، فرستاده ویژه مسکو در امور سوریه روز چهارشنبه گفت، روسیه از ترکیه خواسته است که از حمله تمام عیار زمینی به خاک سوریه خودداری کند، زیرا چنین اقداماتی میتواند خشونت را تشدید کند.
لاورنتیف پس از دور تازه مذاکرات سوریه با هیئتهای نمایندگی ایران و ترکیه در قزاقستان گفت:
«امیدواریم استدلالهای ما در آنکارا شنیده شود و راههای دیگری برای حل مشکل پیدا شود.»
لاورنتیف گفت ایالات متحده مسیری «ویرانگر» را در شمال شرق سوریه در پیش گرفته و حل مسئله کردها عامل مهمی در ثبات اوضاع در منطقه خواهد بود.
او کردها را «گروگان ایالات متحده» نامید و تأکید کرد که این مسئله مانع از حل بحران شده است. لاورنتیف گفت:
«من مطمئنم که بدون حضور ایالات متحده، مسئله کردها میتوانست خیلی سریع حل شود.»
روسیه، ترکیه و ایران پس از مذاکرات خود در قزاقستان، در بیانیه مشترکی متعهد شدند که در برابر «طرحهای جداییطلبانه با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و تهدید امنیت ملی کشورهای همسایه از جمله از طریق حملات فرامرزی و نفوذ» مقاومت کنند.
لاورنتیف گفت:
«طرفین در مورد مشارکت چین در مذاکرات آستانه بهعنوان ناظر گفتوگو کردهاند، ایدهای که ایران با آن موافقت کرده است، اما ترکیه هنوز در حال بررسی آن است.»