به‌گزارش شبکه الجزیره، عبدالهادی اچکزی، فعال محیط زیستی افغانستان، تنها نماینده کشورش در کنفرانس اقلیمی اخیر سازمان ملل در شرم‌الشیخ مصر، موسوم به «کاپ ۲۷» بود.
افغانستان از نشست سران این کنفرانس حذف شده بود، زیرا از زمانی که قدرت در افغانستان پس از ۲۰ سال بار دیگر در ماه اوت سال گذشته به طالبان واگذار شد، این کشور از نظر دیپلماتیک منزوی شده است.
با آغاز نشست شرم‌الشیخ در ۱۵ آبان / ۶ نوامبر هیئت سازمان ملل متحد در افغانستان خواستار اقدامات اقلیمی اضطراری و جمعی در این کشور شد و گفت افغانستان «از کمترین آمادگی در برابر شوک‌های اقلیمی» برخوردار است.
این هیئت افزود افغانستان ششمین کشور در جهان است که تحت تأثیر تهدیدهای مرتبط با تغییرات آب و هوایی قرار دارد. این کشور با خشکسالی‌های مکرر، سیلاب‌های ناگهانی و رانش زمین مواجه است که معیشت و زیرساخت‌های آن‌را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
عبدالهادی اچکزی نماینده غیر رسمی کشورش در نشست شرم‌الشیخ از فرصت استفاده کرد و در مورد بحران اقلیمی در افغانستان آگاهی‌رسانی کرد و موضوع را در دستور کار شرکت‌کنندگان قرار داد.
کارشناسان، تغییرات آب و هوایی را عامل بروز فجایع طبیعی مکرر در افغانستان می‌دانند و خواستار کمک مالی بین‌المللی برای رفع این مشکل‌اند.
اچکزی، مدیر شبکه «رضاکاران محیط زیست»، سازمان غیردولتی مستقر در کابل، گفت:
«با هر کس که ملاقات می‌کردم از او می‌پرسیدم “در مورد افغانستان چیزی شنیده‌اید؟” سپس در مورد وضعیت کشورمان و رنج مردم به دلیل تغییرات آب و هوایی به آن‌ها می‌گفتم.»
عبدالهادی اچکزی افزود:
«به آن‌ها گفتم افغانستان یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهایی است که تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی قرار دارد. به‌نظر می‌رسید همه با من موافق باشند اما شمار کمی از آن‌ها مایل به اقدام هستند.»
تعلیق سرمایه‌ها
سازمان‌های بین‌المللی در تعامل با طالبان که در حال حاضر افغانستان ۳۸ میلیونی را اداره می‌کنند، محتاط هستند. بودجه پروژه‌های توسعه‌ای و اقلیمی به دلیل تحریم‌های بین‌المللی تعلیق شده‌اند.
طالبان ۱۹ آبان / ۱۰ نوامبر در یک نشست مطبوعاتی ناامیدی خود را از کنار گذاشته شدن از نشست اقلیمی مصر ابراز کردند.
حافظ عزیز رحمان، سرپرست اداره ملی حفاظت از محیط زیست افغانستان (NEPA) با انتقاد از محرومیت این کشور از کنفرانس گفت:
«تغییرات اقلیمی مرز ملی ندارد و نباید سیاسی شود.»
رحمان بر خشکسالی‌های مکرر که افغانستان را ویران می‌کنند تأکید کرد در حالی‌که افغانستان تقریباً نقشی در ایجاد تغییرات آب و هوایی ندارد.
رامیز الاکبروف، معاون نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان، ضمن تأکید بر لزوم توجه فوری به مشکلات اقلیمی این کشور گفت:
«اقدام در افغانستان یک ضرورت است. ما نمی‌توانیم صبر کنیم. افغان‌ها برای انتظار زمانی ندارند. همه طرف‌ها باید زمینه و دلیل مشترک را پیدا کنند تا برای آینده پایدار در افغانستان تلاش کنند.»
الاکبروف افزود:
«ما باید شفاف باشیم: این مشکل مختص افغانستان نیست. موضوعی منطقه‌ای و بزرگتر است و در حال حاضر دست‌نزدن به اقدامات لازم در افغانستان موجب عقب‌گردی جدی در وضعیت اقلیمی در کل منطقه خواهد شد.»
با این حال، بودجه بین‌المللی برای اقدامات اقلیمی در افغانستان از سال گذشته به‌شدت کاهش یافته است.
اداره ملی حفاظت از محیط زیست افغانستان در ماه اوت گذشته فاش کرد که جامعه جهانی از زمان به قدرت رسیدن دوباره طالبان در این کشور ۳۲ پروژه حفاظت از محیط زیست به ارزش ۸۰۵ میلیون دلار را متوقف کرده است.
حذف از گفت‌وگوهای اقلیمی
جامعه علمی و آکادمیک افغانستان نیز نسبت به پیامدهای وخیم حذف افغانستان از گفت‌وگو در مورد مسائل استراتژیک اقلیمی هشدار می‌دهند.
نجیب‌الله سدید، دانشمند اقلیمی افغانستان و پژوهشگر دانشگاه اشتوتگارت آلمان، گفت:
«برخی از نگرانی‌های فوری اقلیمی خشکسالی‌های مکرر و سیلاب‌های ناگهانی و به‌دنبال آن آتش‌سوزی جنگل‌ها و کوچک شدن یخچال‌های طبیعی است.»
او افزود: از آن‌جایی که اکثر مردم افغانستان برای امرار معاش و اقتصاد خود به کشاورزی متکی اند، خشکسالی‌ها و سیلاب‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی به‌طور قابل توجهی بر معیشت آن‌ها تأثیر گذاشته و ناامنی غذایی در کشور را تشدید کرده است.
بر اساس داده‌های ثبت‌شده دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل، تنها در سال جاری بیش از ۲۲۳ هزار نفر در سراسر افغانستان تحت تأثیر فجایع طبیعی قرار گرفته‌اند. در همین حال، سازمان امدادی «نجات کودکان» تخمین می‌زند که نزدیک به ۱۳ میلیون کودک تحت تأثیر رویدادهای شدید اقلیمی از جمله خشکسالی و سیل قرار خواهند گرفت.
تأثیرات تغییرات آب و هوایی، وضعیت را در کشوری که با بحران انسانی وخیم و فروپاشی اقتصادی مواجه است، تشدید خواهد کرد.
کارشناسان همچنین بر نیاز به سازگاری با آب و هوا تأکید کرده‌اند، زیرا افغانستان شاهد افزایش دمای ۱,۸ درجه سانتی‌گراد بین سال‌های ۱۹۵۰ تا ۲۰۱۰ بوده است که دو برابر میانگین جهانی را نشان می‌دهد.
محمد عاصم مایار، کارشناس مدیریت آب و استاد دانشگاه پلی‌تکنیک کابل، در این‌باره گفت:
«این مهم است که ما برای نجات زندگی به سازوکارهایی مانند گسترش زمین‌های آبیاری‌شده کشاورزی که در برابر خشکسالی مقاوم باشند توجه کنیم.»
اما کارشناسان می‌گویند کمبود بودجه بین‌المللی مانع بزرگ در مبارزه افغانستان با تغییرات آب و هوایی است.
مایار با اشاره به روش‌هایی که نهادهای بین‌المللی به دلیل تحریم‌ها به‌کار می‌گیرند، گفت:
«به افزایش بودجه‌های سازگار با تغییرات اقلیمی نیاز داریم که به‌طور پیوسته رو به کاهش است. این بودجه می‌تواند از طریق تراکنش‌های مالی موجود به افغانستان انتقال یابد.»
بودجه سازگار با اقلیم بر حمایت از پروژه‌های ویژه تأکید دارد که به جوامع محلی کمک می‌کند تا با محیط در حال تغییر خود سازگار شوند. مایار در این رابطه گفت:
«به‌عنوان مثال، جدا از گسترش مناطق کشاورزی آبی، تأثیر خشکسالی را می‌توان با ساخت مخازن کوچک و ارائه فن‌آوری‌های صرفه‌جویی در مصرف آب، کاهش داد. به همین شکل برای مقابله با سیل، ایجاد سدهای انحرافی، آبخیزداری و چندین مخزن کوچک می‌توانند به کاهش حجم سیل کمک کنند.»
محمد عاصم مایار از جامعه بین‌المللی خواست تا از طریق نهادهای سازمان ملل پروژه‌ها برای جوامع روستایی را که به‌شدت تحت تأثیر تغییرات اقلیمی هستند از سر بگیرند. او گفت:
«انزوای افغانستان به‌معنای مجازات مردم آن خواهد بود و این عادلانه نیست. تغییرات اقلیمی متوقف نخواهند شد و حمایت‌نکردن از سازگاری با این وضعیت، شبیه به سوق‌دادن تدریجی مردم افغانستان به سوی حکم مرگ خواهد بود.»