وزارت دفاع روسیه چهارشنبه ۱۱ آبان / ۲ نوامبر اعلام کرد که در حال پیوستن به توافقنامه تعلیقشده صادرات غلات از اوکراین از طریق دریای سیاه است. مسکو شنبه ۷ آبان / ۲۹ اکتبر گفته بود که بهدلیل حمله به ناوگان دریاییاش در دریای سیاه گذرگاه صادرات غلات ناامن است و از این توافقنامه خارج میشود.
وزارت دفاع روسیه افزود با میانجیگری ترکیه، اوکراین متعهد شد که از این گذرگاه دریایی برای حمله به نیروهای روسیه استفاده نکند. بهگفته این وزارتخانه تضمینهای کتبی لازم از سوی اوکراین داده شده تا از گذرگاه بشردوستانه و بنادر تنها برای صادرات مواد غذایی استفاده شود و این برای لحظه کنونی و اجرای توافق کافی است.
پیش از اعلام این تصمیم، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفت:
«روسیه این حق را برای خود محفوظ میدارد که در صورت نقض ضمانتهای اوکراین، از توافق (غلات) خارج شود.»
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه نیز روز چهارشنبه در نشست گروه پارلمانی حزب عدالت و توسعه گفت:
«گذرگاه غلات مانند گذشته بازگشایی شد. روز گذشته با ولادیمیر پوتین در مورد آن گفتوگو کردم و امروز نیز با [ولودیمیر] زلنسکی (رئیس جمهوری اوکراین) گفتوگو خواهم کرد. تحویل غلات از ظهر امروز از سر گرفته میشود.»
بهگفته اردوغان، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه در تماس تلفنی با خلوصی آکار، همتای ترک خود، به او اطلاع داد که تحویل غلات «بهشکل سابق» در روز چهارشنبه ادامه خواهد داشت. اردوغان افزود ارسال کالا به کشورهای آفریقایی از جمله سومالی، جیبوتی و سودان در اولویت قرار دارد.
دولت اوکراین از ترکیه و سازمان ملل متحد تشکر کرد. الکساندر کوباکوف، وزیر زیرساختهای اوکراین، بهویژه بر تلاشهای اردوغان و آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل تأکید کرد. امیر عبدالله، هماهنگکننده سازمان ملل در صادرات غلات از اوکراین، از بازگشایی گذرگاه استقبال کرد و در توییتر نوشت «من مشتاقانه منتظر همکاری مجدد با همه طرفهای توافق هستم».
توافقنامه صادرات غلات در ژوئیه گذشته با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل بین روسیه و اوکراین امضا شد و به ماهها توقف آن در نتیجه حمله روسیه به اوکراین، پایان داد.
توافقنامه صادرات غلات عبور ایمن کشتیهای باری اوکراینی از دریای سیاه در مسیرهای مشخص را تضمین میکند و بهعنوان کمکی کلیدی در کاهش بحران غذایی در جهان، ناشی از حمله روسیه به اوکراین تلقی میشود.
مرکز هماهنگی در استانبول تا تاریخ ۲ آبان / ۲۴ اکتبر عبور ۳۸۳ کشتی با بیش از ۸,۶ میلیون تن غلات و سایر مواد غذایی را ثبت کرده است. صادرات غلات تأثیر عمدهای بر قیمت جهانی مواد غذایی دارد و بهویژه کشورهای فقیرتر به آن وابسته هستند. اما این صادرات برای اوکراین نیز مهم است و کشاورزان اوکراینی میتوانند با میلیاردها درآمد صادرات غلات، کشت جدید خود را آغاز کنند.