محمد مهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد اسلامی دولت سرکوبگر جمهوری اسلامی در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) درباره رسیدگی به وضعیت خبرنگاران، عکاسان و روزنامهنگارانی که در پنج هفته اخیر در جریان اعتراضات سراسری بازداشت شدهاند، گفت:
«تعدادشان زیاد نیست، حوزه معاونت مطبوعاتی را در این خصوص مامور کردیم و دستگاههای امنیتی هم واقعا همکاری میکنند.»
اسماعیلی درباره اینکه کار روزنامهنگاران بازداشتی صرفاً اطلاعرسانی بوده است، در سخنانی دوپهلو گفت:
«اگر مواردی باشد که فقط اطلاعرسانی باشد، قطعا دچار محدودیت نخواهند شد. موضوع این است که این دوستان را همه میشناسیم و اگر خطایی هم کرده باشند، تلاش میکنیم برطرف شود.»
وقتی وزیر ارشاد دولت رئیسی میگوید «دوستان را همه می شناسیم» این عبارت را میتوان به این شکل درک کرد که «با سابقه روزنامهنگاران بازداشتی آشنا هستیم.» در این معنا میتوان گفت حکم همه روزنامهنگاران بازداشتی قبل از اعلام اتهامات و برگزاری هرگونه دادگاهی تعیین شده و مشخص است. علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی هم پیش از این از دستگاه قضایی خواسته بود به وظیفه خودش در قبال معترضان یا به تعبیر او «اغتشاشگران» عمل کند. خامنهای در نخستین سخنرانیاش بعد از یک دوره طولانی بیماری در جمع اعضای تشخیص مصلحت گفته بود:
«اینکه برخی میگویند فضا را امنیتی نکنید بله ما هم موافق هستیم و تا آنجایی که ممکن است فضا نباید امنیتی شود اما کار فرهنگی جای خود و کار قضایی و امنیتی هم در جای خود.»
یک رقم بیسابقه: ۴۱ روزنامهنگار بازداشتی در جمهوری اسلامی
به گزارش گزارشگران بدون مرز پس از قتل حکومتی مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ارشاد، از ۲۵ شهریور تاکنون مأموران امنیتی در مجموع ۳۱ روزنامهنگار را بازداشت کردهاند که ۲۷ نفر از آنها، از جمله ۱۰ خبرنگار زن، هنوز پشت میلههای زندان هستند. پیش از این موج جدید اعتراض و آغاز سرکوبهای خونین، ۱۴ روزنامهنگار در ایران بازداشت شده بودند. به این ترتیب شمار روزنامهنگاران بازداشتی به ۴۱ نفر رسیده است.
گزارشگران بدون مرز مینویسد این تعداد روزنامهنگار بازداشتی در ایران بیسابقه است. در جریان اعترضات آبان ۹۸ در مجموع ۳۳ روزنامهنگار بازداشت شده بودند. در جریان اعتراضات پیش از آن شمار روزنامهنگاران بازداشتی از ۳۰ نفر فراتر نرفته بود.
یک روزنامهنگار ایرانی که نخواست نامش فاش شود به گزارشگران بدون مرز گفت:
«ما قبل از این تهدید و احضار می شدیم. اما فشار بر رسانهها و روزنامهنگاران هرگز به اندازه امروز نبوده است.»
بر اساس یافتههای گزارشگران بدون مرز، با ادامه افزایش محدودیتها برای کار رسانهای در ایران، نه تنها خبرنگاران به دلیل پوشش خبری اعتراضات بازداشت و شکنجه شدهاند، بلکه حداقل ۱۳ نفر از آنها در یورشهای مأموران امنیتی به خانههایشان دستگیر شدهاند.
ایرج جمشیدی، پدر نوید جمشیدی و بنیانگذار روزنامه آسیا در ویدئویی که ۲۵ شهریور منتشر کرد گفت:
«خواب بودم که تلفنم زنگ زد. همسر پسرم با گریه به من گفت که در خانه را میشکنند. به خانه نوید جمشیدی پسرمان رفتیم تا ببینیم چه خبر است. ده نفر وارد خانه شده بودند و دستان نوید را از پشت بسته بودند و مشغول تفتیش خانه بودند. من نمیدانم آنها به دنبال چه بودند.»
ایران مدتهاست که یکی از بدترین ردهبندیهای آزادی مطبوعات در جهان را دارد. جمهوری اسلامی در فهرست جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۲۲ از میان ۱۸۰ کشور در رتبه ۱۷۸ قرار دارد.