همهپرسی الحاق با عجله در چهار منطقه دونتسک، لوهانسک، زاپوریژیا و خرسون که حدود ۱۵ درصد از خاک اوکراین را تشکیل میدهند، برگزار شد. خبرگزاری دولتی خبرگزاری ریانووستی اعلام کرد که در شمارش اولیه آرای مأخوذه بیش از ۹۶ درصد رأیدهندگان با الحاق این مناطق به فدراسیون روسیه موافقت کردهاند.
انتظار میرود که در روزهای آینده نتایج قطعی همهپرسی در همه چهار منطقه اشغالی اعلام شود و تا حداکثر ۴ اکتبر سال جاری نیز در پارلمان به تصویب برسد.
الجزیره مینویسد مقامات مستقر توسط روسیه در مناطق اشغالی، صندوقهای رأی را در خانهها میبردند. اوکراین و کشورهای غربی این همهپرسی را غیرقانونی و یک اقدام قهری برای الحاق مناطق اشغالی به خاک روسیه و بهانهای برای استفاده از سلاحهای هستهای تاکتیکی دانستهاند و نسبت به استفاده از این سلاحها هشدار دادهاند.
هشدار هستهای مدودف
بر اساس قانون اساسی روسیه، رئیس جمهوری میتواند هرگونه تلاش اوکراینیها برای بازپسگیری این مناطق را به عنوان حمله به تمامیت ارضی روسیه درک کند و برای دفاع از یکپارچگی کشور دستور استفاده از سلاح هستهای را صادر کند. دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت روسیه همزمان با اعلام نتایج اولیه همهپرسی الحاق در تلگرام نوشت:
«باید دوباره به شما یادآوری کنم. روسیه حق دارد در صورت لزوم از سلاح هستهای استفاده کند. در موارد از پیش تعیین شده مطابق با اصول سیاست دولتی در زمینه بازدارندگی هستهای، اگر ما یا متحدانمان با استفاده از این نوع سلاح مورد حمله قرار گیرند یا اگر تجاوز با استفاده از سلاحهای متعارف موجودیت کشور ما را تهدید کند.»
مدودف این بار بر خلاف دفعات گذشته پیشبینی کرد که ناتو در صورت استفاده روسیه از سلاح هستهای وارد عمل نمیشود:
«من معتقدم که ناتو حتی در این شرایط مستقیماً در درگیری دخالت نخواهد کرد. به هر حال، امنیت واشنگتن، لندن و بروکسل برای ائتلاف آتلانتیک شمالی بسیار مهمتر از سرنوشت اوکراین در حال نابودی است که هیچ کس به آن نیاز ندارد، حتی اگر به وفور تسلیحات مختلف تامین شود. عرضه تسلیحات مدرن فقط یک تجارت برای کشورهای غربی است، اما به شدت در نفرت نسبت به ما نقش دارد.»
درخواست کمک اوکراین از سازمان ملل
ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، روز سهشنبه، ساعتی بعد از آنکه خبر رسید که مقامات مستقر از طرف مسکو گفتهاند ساکنان منطقه زاپوریژیا به پیوستن به روسیه رأی دادهاند، در سخنانی در شورای امنیت سازمان ملل گفت:
«روسیه در مقابل چشمان همه جهان این همهپرسی ساختگی را در اراضی اشغالی اوکراین برگزار میکند. مردم در حالی که با مسلسل تهدید میشوند مجبور میشوند در رأیگیری شرکت کنند.»
زلنسکی گفت الحاق ممکن است به معنای پایان دادن به مذاکرات بین اوکراین و روسیه باشد و از سازمان ملل متحد درخواست کرد که به این وضعیت رسیدگی کند و ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه را تحت فشار قرار دهد.
وزیر امور خارجه اوکراین از اتحادیه اروپا خواست تا تحریمهای اقتصادی بیشتری را علیه روسیه اعمال کند. دمیترو کولبا خاطرنشان کرد که نتایج همهپرسی الحاق تأثیری در واقعیتهای میدانی نخواهد گذاشت.
روسسازی مناطق اشغالی
در سال ۲۰۱۴ نیز روسیه با برگزاری یک همهپرسی موفق شد کریمه را به خاک فدراسیون روسیه ملحق کند.
رئیس جمهوری روسیه روز سهشنبه در سخنانی که از تلویزیون پخش شد گفت برگزاری همهپرسی الحاق برای جلوگیری از اذیت و آزار شهروندان روس در مناطق اشغالی شرق اوکراین ضرورت دارد. پوتین گفت:
«نجات مردم در تمام مناطقی که این همهپرسی در آن برگزار میشود در راس افکار ما و در کانون توجه کل جامعه و کشور ما است.»
مسکو در ماههای اخیر برای «روسسازی» مناطق تحت کنترل خود از جمله با صدور پاسپورت روسی برای افراد و بازنویسی برنامههای درسی مدارس اقداماتی انجام داده است.
والنتینا ماتوینکو، رئیس مجلس اعلای پارلمان روسیه گفت اگر نتایج رایگیری مثبت باشد، می توان در ۴ اکتبر، سه روز قبل از جشن تولد هفتاد سالگی پوتین، چهار منطقه اشغالی را رسما جزو خاک فدراسیون روسیه اعلام کرد.