نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا یکشنبه ۱۸ سپتامبر/۲۷ شهریور در ایروان، از حاکمیت مرزی ارمنستان، متحد روسیه، اعلام حمایت کرد و حملات مرزی آذربایجان به ارمنستان را «غیرقانونی» خواند. او بالاترین مقام ایالات متحده است که از زمان استقلال ارمنستان در سال ۱۹۹۱ به این کشور سفر کرده است.
پلوسی که تنها چند روز پس از ابراز نارضایتی ارمنستان از روسیه، در رأس هیئتی از اعضای ارمنی‌تبار مجلس نمایندگان به ایروان رفته، گفت برای تقویت حمایت از «چراغ دموکراسی» به ارمنستان سفر کرده است و آذربایجان را به شروع مناقشه تازه در قفقاز متهم کرد.
طبق گزارش خبرگزاری رویترز رئيس مجلس نمایندگان ایالات متحده در کنار آلن سیمونیان، رئيس پارلمان ارمنستان گفت ایالات متحده «حملات غیرقانونی و مرگبار آذربایجان» را که به درگیری‌های مرزی و در ادامه کشته‌شدن بیش از ۲۰۰ نفر منجر شده است، «شدیداً» محکوم می‌کند.
وزارت خارجه ایالات آمریکا پیشتر از درگرفتن جنگ در منطقه قره‌باغ ابراز نگرانی کرده و خواستار آرامش دوطرف شده بود. نانسی پلوسی اما پا را فراتر نهاد و گفت:
«واضح است که درگیری های مرزی توسط حملات آذربایجانی‌ها آغاز شده و باید این امر را به‌رسمیت شناخت.»
اظهارات پلوسی همسو با ادعاهای ارمنستان است که می‌گوید آذربایجان در نیمه شب سه‌شنبه ۱۳ سپتامبر/۲۲ شهریور در «تجاوزی بی‌دلیل» دست‌کم شش شهرک ارامنه را در داخل مرزهای ارمنستان گلوله‌باران کرده و با پهپاد و تیراندازی با سلاح‌های سنگین به زیرساخت‌های غیرنظامی و نظامی حمله کرده است.
از سوی مقابل اما باکو این ادعا را رد می‌کند و می‌گوید یگان‌های خرابکار ارمنی سعی کردند مواضع آذربایجانی‌ها را مین‌گذاری کنند که باعث شده سربازان آذربایجان پاسخ دهند.
سفر نانسی پلوسی به «حیاط خلوت روسیه»
ارمنستان متحد نزدیک روسیه است و این روسیه بود که در سال ۲۰۲۰ هزاران نیروی حافظ صلح را به‌عنوان بخشی از توافق برای پایان دادن به درگیری‌های شش هفته‌ای بین دو طرف به منطقه اعزام کرد و میانجی خاتمه درگیری‌های خونبار شد.
اما در مناقشه اخیر، مسکوی درگیر جنگ در اوکراین، به‌رغم داشتن یک پایگاه نظامی در شمال ارمنستان و استقرار نیروهای حافظ صلح در امتداد خط مرزی در قره‌باغ کوهستانی، از حمایت نظامی مستقیم از ارمنستان خودداری کرده است.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه روز جمعه، یک روز پس از شروع درگیری‌ها گفت که روسیه منابع کافی برای میانجیگری در مناقشه دارد. با این‌حال پس از درخواست کمک از سوی ایروان، سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO)، بلوک امنیتی تحت رهبری مسکو و متشکل از جمهوری‌های شوروی سابق که آذربایجان شامل آن نمی‌شود، روز سه‌شنبه اقدام خود را به اعزام یک هیئت نظارتی محدود کرد.
رئیس پارلمان ارمنستان در واکنش گفت که از این پاسخ ناراضی است و CSTO را به تپانچه‌ای تشبیه کرد که گلوله شلیک نمی‌کند.
با این‌حال ارمنستان روز جمعه ۱۶ سپتامبر اعلام کرد دو طرف بر سر آتش‌بس به توافق رسیده‌اند.
روسیه که پیشتر سفر جنجال‌برانگیز پلوسی به تایوان را محکوم کرده، قفقاز را حوزه نفوذ خود می‌داند و بارها به آنچه مداخله ایالات متحده در این منطقه می‌خواند واکنش نشان داده است.
در این میان نانسی پلوسی قول حمایت دفاعی به ارمنستان داد و اعلام کرد: «واشنگتن سخنان ارمنستان در مورد نیازهای دفاعی را می‌شنود و در آنچه مبارزه جهانی بین دموکراسی و خودکامگی خوانده می‌شود دست یاری و حمایت به سمت ایروان دراز می‌کند.»
پلوسی گفت:
«ما باید نفوذ و اهرم‌های خود را برای نشان دادن این‌که دموکراسی و حاکمیت ارمنستان در اولویت است، به‌کار گیریم. جالب است که ارمنستان از پاسخ روسیه ناامید شده و خواهیم دید در آینده چه اتفاقی می‌افتد.»
او از انقلاب مخملی ارمنستان هم که در سال ۲۰۱۸ و به‌دنبال اعتراضات دولتی، نیکول پاشینیان را به قدرت رساند، حمایت کرد و افزود: «انقلاب مخملی در سطح جهانی مورد تشویق قرار گرفت.»
فرانک پالونه، نماینده ایالات متحده که در مشایعت پلوسی به ایروان سفر کرده هم تأکید کرد که ایالات متحده هر کاری که بتواند برای حمایت بیشتر از امنیت ارمنستان انجام می‌دهد.
درگیری‌های آذربایجان و ارمنستان برای نخستین بار در اواخر دهه ۱۹۸۰ آغاز شد، زمانی که هر دو طرف تحت حاکمیت شوروی بودند و نیروهای ارمنی بخش‌هایی از قلمرو نزدیک قره‌باغ کوهستانی را تصرف کردند. این منطقه مدت‌ها در سطح بین‌المللی به‌عنوان قلمرو آذربایجان شناخته می‌شد، اما جمعیت ارمنی زیادی داشت.
آذربایجان در درگیری‌های نظامی سال ۲۰۲۰ این منطقه را پس گرفت و با میانجیگری روسیه و برقراری آتش‌بس، هزاران نفر از ساکنان آن به خانه‌هایشان بازگشتند.