روز دوشنبه ۲۱ شهریور / ۱۲ سپتامبر نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با حضور ۳۵ عضو آن آغاز شد. این نشست که از جمله موضوع نظارت بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را در دستور کار خود قرار داده برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.
ایران در ماه‌های اخیر مانع از ادامه نظارت آژانس بر برنامه هسته‌ای خود شده و خواهان آن است که در مذاکرات احیای برجام پرونده هسته‌ایش در آژانس بسته شود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌تازگی گفته است هیچ پیشرفتی در حل و فصل مسائل پادمانی درباره آثار اورانیوم غنی‌شده در سه مکان اعلام‌نشده هسته‌ای ایران به‌دست نیامده است. ذخایر اورانیوم ایران هم تا ۳۰ مرداد / ۲۱ اوت با افزایش ۱۳۱,۶ کیلوگرم به سه هزار و ۹۴۰ کیلوگرم رسیده است که در صورت غنی‌سازی بیشتر کفاف تولید بمب اتمی را می‌دهد. میزان ذخایر اورانیوم کم‌غلظت اورانیوم ایران نیز ۱۹ برابر بیشتر از حد مجازی است که در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ تعیین شده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در یک نشست خبری در وین گفت:
«شکاف اطلاعاتی [درباره برنامه هسته‌ای ایران] بیشتر و بیشتر می‌شود و آژانس همچنان انتظار دارد ایران در تحقیقات با آن همکاری کند.»
گروسی نسبت به راستی‌آزمایی از برنامه هسته‌ای ایران هشدار داد و افزود:
«واقعیت این است که [راستی‌آزمایی] بسیار دشوار خواهد بود. ما باید بسیار سخت کار کنیم و ایران باید بسیار شفاف عمل کند. وظایف بسیاری برای انجام دادن وجود دارد.»
او افزود:
«روند تحقیقات ما همچنان ادامه دارد و در کنار آن نظارت‌های برجامی وجود دارد که تصمیم‌گیری برای آن تنها برعهده کشورهای طرف مذاکره با ایران نیست و همه کشورهای آژانس باید در این‌باره نظر بدهند.»
گروسی از این‌که راستی‌آزمایی‌های آژانس «سیاسی» تعبیر می‌شود اظهار تعجب کرد و گفت:
«ما آثاری از اورانیوم را در مکان‌هایی یافته‌ایم که هرگز اعلام نشدند، مکان‌هایی که هرگز قرار نبود فعالیت هسته‌ای داشته باشند. پرسش این است؛ به من توضیح دهید که چرا می‌گویید این یک اقدام سیاسی است؟»
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار امیدواری کرد که ایران همکاری با آژانس را هر چه سریع‌تر آغاز کند و افزود:
«مسائل پادمانی فعلاً ثمربخش نبوده و آژانس همچنان منتظر است که این اتفاق رخ دهد.»
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران صبح دوشنبه ۱۱ شهریور در یک نشست خبری از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواست تسلیم فشار اسرائیل در مورد فعالیت‌های هسته‌ای تهران نشود و از آمادگی ایران برای ادامه همکاری با آژانس خبر داد. کنعانی گفت:
«ایران آمادگی خود را برای ادامه همکاری سازنده با آژانس اعلام کرده و می‌کند و آمادگی دارد که در مسیر زدودن تصاویر ساختگی و غیرواقعی در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران با آژانس همکاری کند، اما تأکید می‌کنیم همکاری با آژانس هم در مسیر حقوق است و هم در مسیر تکالیف. ایران همانطور که تکالیفی دارد، حقوقی هم دارد و این دو در کنار هم معنا و مفهوم پیدا می‌کند.»
یائیر لاپید در دیدار با اولاف شولتس: به استراتژی جایگزین نیاز داریم
در همین حال، یائیر لاپید بعد از ظهر دوشنبه ۲۱ شهریور / ۱۲ سپتامبر در برلین با اولاف شولتس، صدراعظم آلمان دیدار کرد و هر دو پس از این دیدار در یک نشست خبری مشترک شرکت کردند. یکی از موضوعات گفت‌وگوی دو طرف هماهنگی مواضع در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران بود.
یائیر لاپید از استراتژی جایگزین در مقابل ایران دفاع کرد و گفت:
«زمان آن فرارسیده که مذاکرات شکست‌خورده با ایران را پشت سر بگذاریم.»
لاپید اعلام کرد که در این دیدار «اطلاعات حساسی» از منابع امنیتی در ارتباط با برجام به شولتس ارائه کرده و نیاز به یک استراتژی جدید در قبال ایران نیز مورد بحث قرار گرفته است.
اسرائیل مصمم است تا از احیای برجام جلوگیری کند. این کشور می‌گوید توافق با ایران، با هدف جلوگیری از تولید سلاح هسته‌ای از سوی تهران کافی نیست.
لاپید تصریح کرد که بازگشت به توافق هسته‌ای «در شرایط کنونی» یک اشتباه بزرگ خواهد بود. او افزود ایران هسته‌ای خاورمیانه را بی‌ثبات می‌کند و باعث مسابقه تسلیحاتی می‌شود و «این یک تهدید برای کل جهان خواهد بود».
اولاف شولتس نیز گفت «ایران تعهدات لازم را نپذیرفته است» و انتظار ندارد توافق هسته‌ای با ایران به زودی منعقد شود.
شولتس به درخواست لاپید برای توقف مذاکرات با ایران نپیوست و گفت «هیچ دلیلی وجود ندارد که ایران پیشنهادهای اروپا برای احیای برجام را رد کند».
او ضمن بیان این‌که «ما با اسرائیل موافقیم؛ ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد» افزود:
«یادآوری این نکته مهم است که برای محدود کردن و کنترل برنامه هسته‌ای ایران به یک توافق بین‌المللی کارآمد نیاز است».
صدراعظم آلمان تأکید کرد که:
«ما همه با هم موافق هستیم که ایران نه بمب هسته‌ای به‌دست آورد و نه موشکی برای انتقال آن‌ها. این موضوعی است که ما به‌عنوان هدف اصلی با هم دنبال می‌کنیم.»
آلمان یکی از کشورهایی است که متعهد به احیای برجام است. دولت‌های آلمان، فرانسه و بریتانیا شنبه گذشته در بیانیه‌ای مشترک از عدم تمایل ایران به بستن توافق روی میز انتقاد کردند. سه قدرت اروپایی یادآوری کردند که ایران برنامه هسته‌ای خود را بسیار فراتر از آن‌چه متناسب با مصارف غیرنظامی قابل توجیه باشد گسترش داده است.
جمهوری اسلامی ایران در پاسخ، بیانیه سه قدرت اروپایی را غیرسازنده خواند و ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه در نشست خبری خود گفت:
«توصیه ما به شرکای اروپایی مذاکره برای رفع تحریم‌ها این است که مسیر سازنده‌ای را در پیش بگیرند، خطای گذشته را جبران کنند و تلاش کنند که مسیر برای توافق باز شود.»
یائیر لاپید نیز از آن‌چه «مواضع قاطعانه فرانسه، بریتانیا و آلمان» خواند، قدردانی کرد.