صبح روز سهشنبه ۸ شهریورماه ۱۴۰۱، جمعی از کارگران خط ۳ متروی تهران در اعتراض به عدم پرداخت حقوق و مزایا و شرایط نامساعد کاری در مقابل ساختمان اصلی شرکت بهرهبرداری متروی تهران واقع در خیابان حافظ تجمع کردند.
کارگران که در این تجمع با لباسهای کار خود حاضر بودند، از سختتر شدن اوضاع معیشتشان گفتند و از ناکافی بودن میزان حقوق پرداختی به آنها و بیتوجهی مسئولان به مطالباتشان خبر دادند.
یکی از کارگران معترض مترو درباره مطالباتشان گفت:
نزدیک به ۸ سال است که در متروی تهران به عنوان یک نیروی خدماتی کار میکنم. در این مدت شرایط ما تقریباً یکسان بوده و مشکلات کار و بیتوجهی مسئولان همواره وجود داشته. پیمانکاران مختلف هم آمدند و رفتند و تغییر چشمگیری در شرایط ما به وجود نیامد. اما در ۲، ۳ سال گذشته شرایط کاری برای ما سختتر از گذشته شده است. نیروهای خدماتی خط ۳ مترو در این مدت از ۸۰ نفر به ۳۰ و خردهای نفر رسیده و فشار کار هم بسیار زیاد شده است. زیرا در گذشته مثلاً اگر در هر شیفت کاری ۱۰ نفر بودیم، حالا ۴ نفر هستیم و باید کار همان ۱۰ نفر سابق را انجام دهیم. اما با این وضعیت نه تنها حقوق ما افزایش نیافته بلکه همان میزان دستمزد را هم به موقع و در زمان مشخص واریز نمیکنند. من و همکارانم، حدود ۴ ماه است که حقوق نگرفتهایم. از سال ۱۳۹۹ هم ۴ ماه و از سال ۱۴۰۰ هم ۶ ماه طلب داریم. عیدی سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ هم به ما پرداخت نشده است. کارگران بخشهای دیگر هم عموماً از ۳ ماه تا ۶ ماه حقوق طلب دارند. اما در مجموع مشکلات روی دوش همه ماست و کسی هم توجهی ندارد.
او در ادامه در مورد وضعیت بیمه خود و سایر همکارانش بیان کرد: «بیمههای ما هم نامنظم پرداخت شده و در برخی ماهها رد نشده است. بر طبق استعلامی که ماه گذشته از سازمان تأمین اجتماعی گرفتیم، مشخص شد از بهار ۱۳۹۹ تا الان، شاید نزدیک به ۱۲ ماه بیمه را واریز نکردهاند که باعث شده برخی همکاران در دریافت بیمه بیکاری به مشکل بخورند. کارگرانی هم که در این سالها اخراج و تعدیل شدهاند و البته تعدادشان هم کم نیست، به دلیل پرداخت نشدن منظم بیمه، امکان دریافت بیمه بیکاری را ندارند و این خودش معضل دیگریست که مدتها با آن درگیریم و چندین بار هم نامه نوشتیم و امضاء کردیم اما پاسخ شفافی دریافت نکردیم.»
کارگر دیگری در تشریح وضعیت کاری خود گفت:
عدم پرداخت حقوق و رد نکردن حق بیمه را که دیگر عادت کردهایم! مدتهاست با ما مثل برده رفتار میشود. شما بگویید با دستمزد کنونی در وضعیت اقتصادی کشور که شب میخوابیم و صبح بیدار شده میبینیم قیمت کالاها دو برابر شده، چگونه میتوان زندگی کرد؟ آیا مدیران مترو و شهرداری از درد ما خبر دارند؟ همه میدانند شهرداری تهران یک نهاد ثروتمند است و میلیاردها تومان درآمد دارد. در همین بخش مترو، روزانه حدود ۳ میلیون شهروند جابجا میشوند و میلیاردها تومان به حساب شهرداری تهران میرود. اعتباراتی هم که تعلق میگیرد، برای تجهیز و توسعه مترو استفاده میشود و با آن حقوق کارگران پرداخت نمیشود.
کارگر معترض دیگری نیز بیان کرد: «مشکلات پرداخت حقوق و حق بیمه بخشی از مشکلات ماست که همیشه با آن درگیریم، اما تنها مشکلات ما نیست. مشکلات زیاد است و بارها هم گفتهایم و نتیجه نگرفتهایم.»
این کارگر در صحبتهایش از مشکلات خود و همکارانش گفت و ادامه داد:
ما قبلاً به صورت شیفتی کار میکردیم. اما الان ماههاست که به صورت ثابت کار میکنیم. چون بسیاری از نیروها را به بهانههای مختلف اخراج کردهاند. از حق تعطیلی، حتی در جمعهها هم برخوردار نیستیم. مرخصی گرفتن حق ماست ولی همین حق ساده را هم از ما سلب کردهاند و پاداش اضافه کاری را هم به ما نمیدهند. چندین بار پیشنهاد شیفتی کردن کار را مطرح کردیم. چندین نامه نوشتیم و تقریباً همه پرسنل مترو، حتی از خطوط دیگر هم امضاء کردند چون آنها هم مشکلات ما را دارند. برای ریاست شرکت مترو چندین نامه نوشتیم، برای شهردار نامه نوشتیم، به شورای شهر رفتیم و آنجا هم تجمع کردیم و مشکلاتمان را مکتوب در اختیار آنها گذاشتیم. هم شورای شهر سابق و هم شورای کنونی. اما با پیشنهادات ما موافقت نشد و از طرف شرکت هم ما را تهدید به اخراج کردند. کوچکترین اعتراضی با تهدید به اخراج مواجه است.
با گذشت حدود نیم ساعت از تجمع صبح سهشنبه، رفته رفته بر تعداد کارگران معترض افزوده میشود. حالا نزدیک به ۱۰۰ نفر در تجمع حاضرند. آنها با سردادن شعار «مسئول بیکفایت/ خجالت خجالت» به بیتوجهی مسئولان شرکت مترو به مطالباتشان اعتراض دارند. نیروی انتظامی نیز در زیر پل کالج به فاصله چندمتری از معترضین حضور دارد اما از برخورد خبری نیست.
یکی دیگر از کارگران شرکت مترو به عدم بهرهمندی از حق مرخصی اشاره کرد و گفت:
مدتهاست که مرخصی نداریم. مسئله مربوط به این یکی دوماه نیست. عملاً هر روز باید سرکار برویم. با اینکه این موضوع خلاف قانون است و باید بعد از یک هفته کار، یک روز استراحت و در ماه هم ۲,۵ روز مرخصی داشته باشیم اما حقمان را پایمال میکنند و کسی هم به شکایات ما رسیدگی نمیکند. میگویند از مرخصی و استراحت خبری نیست، مگر اینکه یک نفر را جایگزین خودتان کنید!
این کارگر در مورد تهدید مسئولین نیز گفت: «وقتی اسم حقوق، حق بیمه، مشکلات کار، عدم مرخصی و عیدی را میآوریم، تهدید به اخراج میشویم و میگویند شما ضد انقلاب هستید. ما کارگریم و کار میکنیم و در ازای کارمان هم دستمزد عادلانه میخواهیم. ما نه سیاسی هستیم، نه ضد انقلاب و نه چیزی بیشتر از حقمان میخواهیم. نباید هر اعتراضی با تهدید به اخراج مواجه شود. میگویند تعدیل نیرو میکنیم که حقوق شما را بدهیم. در تمام این مدت نیروهای باسابقه و فعال در این حوزه را اخراج کردند، اما همچنان خبری از حقوق و پرداخت منظم آن نیست.»
یک کارگر معترض دیگر نیز در خصوص وضعیت پرداخت حقوقها و وضعیت معیشتی خود و همکارانش یادآور شد:
ما ۳۵ نفر هستیم که در خط ۳ متروی تهران در کارگاه اقدسیه و نوبنیاد مشغول به کاریم. روزانه حدود ۱۲ ساعت کار میکنیم اما کلاً ۴ میلیون تومان دستمزد داریم. با این مقدار که آنهم چند ماه است پرداخت نشده، چطور زندگی را مدیریت کنیم؟ چرا فشار را به کارگر وارد میکنند؟ تازه حقوقهای ماههای دیگر هم بطور کامل پرداخت نشده و در سالیان اخیر بسیار پیش آمده که در دو تا سه مرحله حقوقمان را دریافت کردهایم. از آنجا که اکثر ما کارگران برای تأمین هزینههای زندگی ناچار به گرفتن وام و قرض هستیم، این وضع پرداخت حقوقها، مشکلات زیادی برای ما ایجاد کرده و نمیتوانیم اقساط وام را به موقع پرداخت کنیم.
یکی دیگر از معترضین نیز با اشاره به شرایط سخت کار اظهار داشت: «حدود ۷ سال است که در شرکت مترو کار میکنم. در ابتدا ما بصورت شیفتی کار میکردیم، بعد از شیوع بیماری کووید ۱۹، به صورت دائمی شبکار شدیم و حدود ۱ سال بدون هیچ حق و حقوقی وظیفه ضدعفونی قطارها را برعهده گرفتیم. تا این لحظه هیچ اضافه کاری هم به ما تعلق نگرفت. بهانهشان هم این بود که وضعیت بحرانی است و شما هم مثل پرستاران در خط مقدم مبارزه با کرونا قرار دارید و باید ایثار کنید! من نمیدانم چرا خود آقایان مسئول حاضر نیستند از حقوقشان بگذرند و ایثار کنند! بعد از آن هم تعدادی از همکارانمان را در کمال بیانصافی اخراج کردند تا بتوانند مثلاً حقوق ما را بپردازند که این کار را هم نکردند و فقط بین کارگران و آنهایی که بیدلیل اخراج شدند، فاصله انداختند. البته از ابتدا هم برای ما روشن بود که این به قول خودشان تعدیل نیروها صرفاً برای جیب خودشان است نه برای پرداخت حقوقها. بهرحال ما به هرجایی که تصور کنید اعتراض کردیم. از ثبت شکایت در سامانه ۱۸۸۸ تا اداره بازرسی مترو اما بعد این همه دوندگی هنوز کسی پاسخ روشنی به ما نمیدهد.»
از این کارگر در خصوص وضعیت قراردادهای کاری و مرخصیها پرسیده شد که پاسخ داد:
هر گونه دلشات بخواهد قرارداد میبندند. حساب و کتاب ندارد و نظارتی هم نمیشود. اگر هم نظارتی انجام میگیرد، بیفایده است چون به حال ما تأثیری نداشته است. برخی از کارگران مترو که تعدادشان هم کم نیست قرارداد یک تا ۳ ماهه دارند. در چنین شرایطی بیمه هم به موقع پرداخت نمیشود. قبل از عید نوروز، به یکی از مسئولین شرکت مترو که برای افتتاح ایستگاه جدید آمده بود، اعتراض کردیم و ایشان هم قول پیگیری داد، اما دیگر خبری نشد.
خط ۳ متروی تهران یک خط درونشهری در ۳۳.۷ کیلومتر با ۲۶ ایستگاه (۲۴ فعال) است که ایستگاه قائم در شمال شرق را به ایستگاه آزادگان در جنوب غربی پایتخت میرساند. حدود ۱۲۰۰ کارگر در این خط مشغول به کار هستند که با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم میکنند. تجمع یکساعته کارگران معترض خط ۳ متروی تهران در حالی پایان یافت که در طول مدت تجمع، هیچکدام از مسئولین شرکت مترو برای پاسخگویی و رسیدگی به مطالبات، در جمع کارگران حاضر نشدند.