به‌گزارش رویترز، مؤسسات رهگیری صادرات نفت که جریان نفت ایران را دنبال می‌کنند، گفته‌اند که جمهوری اسلامی صادرات نفت خود را در ماه‌های ژوئن و ژوئیه افزایش داده و در مقایسه با روسیه می‌تواند با ارائه تخفیف‌های بیشتر، صادرات نفت خام به مشتری اصلی خود چین را افزایش دهد.
بنا به این گزارش، به‌رغم تحریم‌های آمریکا، ایران در دوره ریاست جمهوری جو بایدن صادرات نفت را عمدتاً به چین افزایش داده است، اما به دلیل رقابت با نفت خام روسیه، صادرات نفت‌اش اخیراً کاهش یافته است.
سارا وخشوری، کارشناس مؤسسه مشاوره انرژی «اس‌وی‌بی اینترنشنال» در این‌باره گفت:
«صادرات نفت و فرآورده‌های پتروشیمی ایران از زمان دولت جدید در ایالات متحده بیشتر شده است.»
این در حالی است که قیمت بالای نفت فشار بر تهران برای دستیابی به توافق هسته‌ای را کاهش داده است و اگر مذاکرات احیای برجام به نتیجه برسد، ایران این امکان را خواهد یافت که فروش نفت خود را فراتر از چین، به خریداران سابق خود، کره جنوبی و اروپا افزایش دهد.
اِما لی، تحلیلگر مؤسسه «وُرتکسا» گفت:
«واردات نفت خام چین در ماه اوت ممکن است بیشتر شود زیرا مزیت کاهش قیمت نفت روسیه به خاطر کاهش تقاضا در اروپا و نگرانی از تحریم‌ها به دلیل حمله روسیه به اوکراین، جایگزین شده است.»
لی افزود:
«نفت خام ایران در ماه ژوئیه با رقابت شدیدی از سوی اورال روسیه مواجه بود زیرا بشکه‌های نفت با تخفیف مشابهی عرضه شد. با این حال، با افزایش اختلاف قیمت این دو، پالایشگاه‌های چینی ممکن است در ماه اوت به بشکه‌های ارزان‌تر ایران بازگردند.»
چین با واردات نفت خام ارزان از روسیه و ایران، رقابت‌پذیری اقتصاد خود را در مقابل غرب تقویت می‌کند؛ غربی که قیمت‌های بسیار بالاتری را برای نفت خام جایگزین از خاورمیانه، آفریقا و ایالات متحده می‌پردازد.
وزارت امور خارجه چین در پاسخ به پرسش رویترز گفت اگرچه از جزئیات جریان نفت ایران اطلاعی ندارد، اما مدت‌هاست که با تحریم‌های واشنگتن مخالفت کرده است.
یک سخنگوی وزارت خارجه چین گفت:
«چین تجارت عادی با ایران و روسیه را در زمینه‌های مختلف از جمله نفت حفظ می‌کند. این همکاری‌های مشروع شایسته احترام و حفاظت است.»
مؤسسات رهگیری معاملات نفتی می‌گویند صادرات نفت ایران پس از خروج آمریکا از برجام، در سال ۲۰۲۰ به ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت.
ایران ارقامی در این زمینه منتشر نمی‌کند و هیچ آمار قطعی در مورد صادرات نفت این کشور وجود ندارد و برآوردها اغلب متغیرند.
مؤسسه مشاوره انرژی «اس‌وی‌بی اینترنشنال» تخمین می‌زند که صادرات نفت خام ایران در ماه ژوئیه نسبت به ماه ژوئن ۱۱۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته و به ۸۱۰ هزار بشکه در روز رسیده است. شرکت «پترو لجستیک» که معاملات نفتی را هم دنبال می‌کند، در این‌باره می‌گوید صادرات نفت ایران در ماه ژوئن به بیش از ۸۵۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت، اما از آن زمان کاهش پیدا کرد.
در همین حال، مؤسسه «وُرتکسا» تخمین می‌زند که واردات نفتی چین از ایران در ماه ژوئیه، که همگی به پالایشگاه‌های مستقل یا انبارهای تجاری عرضه شده‌اند، در حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز بود، در حالی که در ژوئن این میزان حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز بود.
واردات تخمینی چین از این دست، حجم نسبتاً کمی از واردات رسمی این کشور را شامل می‌شود که در شش ماهه نخست سال ۲۰۲۲ در مجموع حدود ۵,۷ میلیون بشکه بوده و به ذخایر دولتی رفته است، در حالی که در دوره مشابه در سال ۲۰۲۱ هیچ‌کدام از این نوع واردات وجود نداشت.
تاجران انرژی می‌گویند نفت خام ایران در ماه اوت در هر بشکه ۱۱ دلار کمتر از شاخص برنت به چین عرضه شد که حدود ۸ دلار کمتر از قیمت نفت خام اورال روسیه است. در اواخر ژوئیه تفاوت قیمت نفت ایران نسبت به اورال روسیه ۳,۵ تا ۴ دلار در هر بشکه بوده است.
در حالی که «اس‌وی‌بی اینترنشنال» از افزایش صادرات ایران در ماه ژوئیه خبر می‌دهد، «پترو لجستیک» می‌گوید در ماه ژوئیه صادرات نفت ایران نسبت به میزان بالای آن در ماه ژوئن به حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و تا کنون در ماه اوت با نرخ مشابهی پیش رفته است.
دانیل گربر، مدیر اجرایی شرکت «پترو لجستیک» گفت:
«پس از چهار ماه قوی در اول سال، صادرات نفت ایران در ماه مه کاهش یافت و در ژوئن دوباره افزایش یافت. این حجم در ماه ژوئیه بار دیگر کاهش یافت و در ماه اوت تقریباً به همین میزان تا به امروز ادامه دارد.»
مؤسسه ردیابی نفتکش «کپلر» نیز گفت پیش از این‌که صادرات نفت ایران در ماه ژوئیه کاهش یابد، در ماه ژوئن به ۹۵۰ هزار بشکه در روز رسیده بود که بالاترین سطح صادرات ماهانه ایران در سه سال اخیر است.
صادرات فرآورده‌های نفتی نیز رو به افزایش بوده است. شرکت مشاوره انرژی «اف‌جی‌ئی» تخمین می‌زند که ایران در ماه ژوئن حدود ۷۹۰ هزار بشکه در روز فرآورده نفتی صادر کرده است و انتظار می‌رود که صادرات این محصولات تا سه ماهه چهارم به حدود یک میلیون بشکه در روز برسد. بیش از نیمی از این فرآورده‌ها گاز مایع و نفت سنگین بوده‌اند.