بحران کمبود پزشک متخصص و وضعیت ناگوار بهداشت و درمان در استان سیستان و بلوچستان، شرایط را برای بیماران در این استان دشوارتر کرده است و نبود امکانات بهداشتی و درمانی شهرستانهای جنوبی در این استان را در وضعیت نابسامانی قرار داده است.
«کمپین فعالین بلوچ»، که در زمینه موارد نقض حقوق مردم بلوچ فعالیت دارد، در پیوند با این موضوع، نوشته است:
«کمبود پزشکان متخصص در درمانگاهها و مراکز بهداشتی حوزه دانشگاه علوم پزشکی به ویژه شهرستانهای دلگان و راسک این روزها مشکلات فراوانی برای مردم و بیماران ایجاد کرده است.»
همچنین بر اساس گزارشی که «شبکه اطلاعرسانی راه دانا» منتشر کرده، این کمبودها تا جایی پیش رفته که شهروندان جهت درمان مجبورند به کشورهای همسایه و یا استانهای دیگر مهاجرت کنند که هزینههای گزافی را برای آنها به همراه دارد؛ قشر ضعیف جامعه نیز به خاطر عدم توان مالی قادر به درمان نیستند.»
از دیگر مشکلات مناطق جنوبی این استان در ارتباط با کمبود پزشک متخصص، عدم ماندگاری پزشکان غیربومی است که پس از اتمام طرح این استان را ترک میکنند.
به گفته یکی از شهروندان دلگان، تعداد مراکز درمانی در این شهر بسیار اندک بوده و پزشک متخصص هم به سختی در این منطقه پاسخگوی بیماران است، در واقع اکثر پزشکان غیربومی بوده و به قول خودشان بنا به دلایل عدم پرداخت حقوق مناسب این مکان را ترک می کنند:
«تخت خالی در بیمارستانهای ایرانشهر وجود دارد اما هزینه سفر برای مردم دلگان و و سرباز به آن منطقه بسیار سخت است و هزینههای سفر و تردد در مسیر درد بیماران را دو چندان میکند.»
این شهروند با اشاره به اینکه در اکثر مناطق بلوچستان مراکز درمان بستر دایر شده، اما بدون پزشک و امکانات است و جهت استفاده از بیمارستانهای مجهز چون بیمارستان ایرانشهر زمانبر بوده و جان بیمار را تا رسیدن به بیمارسستان به خطر میاندازد:
«بسیاری از مردم به دلیل نبود پزشک، خطر سفر به شهرهای دیگر را به جان خریده و برای درمان به پزشکان دیگر مراجعه میکنند و این یک معضل تازه نیست و هیچ وقت از سوی مسئولان مورد توجه قرار نگرفته است.»
اما به گفته حسینبر، مسئول روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهرستان ایرانشهر، اغلب پزشکان بومی جهت ماندگاری در مناطق دور دست و صعبالعبور درخواستشان این است که وزارت بهداشت بر اساس مسافت و محرومیت حقوقشان را مد نظر قرار بدهد.
تیرماه ۹۹ معینالدین سعیدی، نماینده مردم سیستان و بلوچستان در مجلس، در ارتباط با کمبود پزشک و دیگر امکانات پزشکی با اشاره به اینکه کمبود پزشک در این استان مشکلشاز شده، گفته بود:
«در حوزه انتخابی کنارک، نیکشهر، قصرقند و دشتیاری، کمترین میزان پزشک به بیمار، کمترین میزان پرسنل درمانی نسبت به بیمار و کمترین میزان تخت بیمارستانی در تمام کشور را داریم.»
پیشتر این نماینده مجلس در جلسه بررسی مشکلات بهداشت و درمان سیستان و بلوچستان گفته بود که چهار شهرستان قصرقند، زرآباد، دشتیاری و کنارک از شش شهرستان جنوب این استان بیمارستان ندارند.
سالهاست که کمبود ملزومات و تجهیزات بیمارستانی و کمبود نیروی کارآزموده، موجب افت کیفیت ارائه خدمات و نارضایتی مردم در استان سیستان و بلوچستان شده است.
چندی پیش حسینعلی شهریاری، نماینده چابهار با بیان اینکه جراح مغز و اعصاب در چابهار نداریم، گفته بود که تنها بیمارستان چابهار از نظر سرمایشی، امکانات درمانی، تخت و سایر امکانات محروم است و این بیمارستان قبلا درمانگاه تامین اجتماعی بوده که فرسوده شد و احتمال دارد با زلزله کمتر از پنج ریشتری خراب شود:
«در حال حاضر اگر کسی بخواهد از چابهار به نزدیکترین بیمارستان سیستان و بلوچستان برود باید ۷۵۰ کیلومتر راه طی کند.»
در سالهای اخیر بارها خود مقامات دولتی به وضعیت حاد و کمبود امکانات پزشکی در مناطق جنوب سیستان و بلوچستان اشاره کردند.
سرانه تخت بیمارستانی در سیستان و بلوچستان پائینتر از میانگین کشوری است. به ازای هر هزار نفر تنها هشت دهم تخت بیمارستانی فعال وجود دارد. توزیع تختهای بیمارستانی هم ناعادلانه است. به گونهای که برخی مناطق فاقد حتی یک تخت بیمارستانی و مرکز درمانی هستند. شمار تختهای بیمارستانی استان ۳۴۲۸ تخت گزارش شده است. دو شهر زاهدان (۲,۵۸ تخت به ازای هر ۱۰۰۰ نفر) به عنوان مرکز استان و زابل (۳,۷۳ تخت به ازای هر هزار نفر) بهعنوان مرکز بخش سیستان که جمعیت غالب آن را شیعه و فارسها تشکیل میدهند، بالاترین سرانه تخت را دارند.
در مقابل بمپور، دلگان، سیب و سوران، فنوج، قصرقند، کنارك، مهرستان، نیمروز و هامون فاقد تخت ثابت هستند.