در شرایطی که درگیری در نوار غزه وارد سومین روز خود میشود، گزارشها حاکی از ترور یک فرمانده دیگر جهاد اسلامی و قتل چهار کودک فلسطینی در حملات ارتش اسرائیل به نوار غزه اند.
جنبش جهاد اسلامی فلسطین روز یکشنبه ۷ اوت/۱۶ مرداد در بیانیهای تأیید کرد خالد منصور، از فرماندهان ارشد این گروه در جنوب نوار غزه، شامگاه شنبه در حملات اسرائیل کشته شده است.
طبق گزارشها جمعیت زیادی در نوار غزه برای شرکت در مراسم تشییع خالد منصور تجمع کردهاند.
منصور دومین عضو بلندپایه جنبش جهاد اسلامی ست که توسط نیروهای اسرائیل کشته میشود. اسرائیل پیشتر روز جمعه با حمله به غزه طیسر الجباری، دیگر فرمانده این گروه در شمال را ترور کرده بود.
طبق گزارش روز یکشنبه وزارت بهداشت فلسطین، تعداد کشتهشدگان در حملات هوایی ارتش اسرائیل به ۳۱ نفر رسیده است. دستکم یکسوم کشتهشدگان غیرنظامی و شش تن از آنها کودکاند. این وزارتخانه تعداد زخمیها در غزه را ۲۵۶ نفر اعلام کرد. منابع پزشکی گزارش دادهاند که در آخرین حمله اسرائیل به خانهای در جبالیا در شمال غزه، دو فلسطینی کشته شده و هشت تن دیگر زخمی شدهاند.
حماس (جنبش مقاومت اسلامی فلسطین) که کنترل نوار غزه را در دست دارد هم یکشنبه از کشتهشدن دست کم چهار کودک در انفجاری در نزدیکی اردوگاه آوارگان جبالیا خبر داد. این سازمان اسرائیل را مسئول این قتلها دانست، اما ارتش اسرائیل هر گونه مسئولیت را رد کرده و این انفجار را به موشکهای عملنکرده جهاد اسلامی نسبت داده است.
ارتش اسرائیل بهعنوان آغازگر دور تازه حملات نظامی در نوار غزه که آنرا «عملیات پیشگیرانه» خوانده، میگوید «مبارزاتش علیه جهاد اسلامی» ممکن است یک هفته طول بکشد.
گیدئون سار، وزیر دادگستری اسرائیل و از اعضای کابینه امنیتی تصمیمگیرنده در دولت، جهاد اسلامی را مسئول طولانیتر شدن درگیریهای نظامی خواند و در مصاحبه با رادیو اسرائیل گفت:
«امیدوارم پایان نزدیک باشد اما صدها موشک شلیک شده توسط جهاد اسلامی در پاسخ به این دلیل است که عملیات ادامه دارد. جهاد اسلامی از طولانیکردن این عملیات پشیمان خواهد شد.»
جنگندههای اسرائیلی از روز جمعه تاکنون علاوه بر کشتن ۳۱ نفر از جمله دو فرمانده جهاد اسلامی، ساختمانهای مسکونی غزه را ویران کرده و اردوگاههای آوارگان را هدف قرار داده اند. طبق گزارش شبکه الجزیره اسرائیل علاوه بر هدفقراردادن منازل در غزه، دو منطقه کشاورزی در بیت لاهیه و بیت حانون را هم بمباران کرده است. بسیاری از مناطق مسکونی در رفح، در حمله شنبه شب که به ترور خالد منصور منجر شد، بدون هشدار قبلی مورد هدف قرار گرفتند.
از سوی مقابل نیروهای جهاد اسلامی که به حماس نزدیکاند، در پاسخ به بمباران غزه بیش از ۴۰۰ موشک به سمت اسرائیل پرتاب کردهاند. به تأیید منابع پزشکی اسرائیل بیشتر این موشکها رهگیری و توسط سامانه ضدموشکی گنبد آهنین دفع شدهاند و گزارشی مبنی بر آسیب جانی یا زخمیشدن شهروندان در اسرائیل منتشر نشده است.
ارتش اسرائیل هم اعلام کرد سامانه دفاعی گنبد آهنین اسرائیل از روز جمعه تاکنون ۹۷ درصد موشکهای پرتاب شده از غزه را سرنگون کرده است.
روز یکشنبه شاهدان از بهصدا درآمدن آژیرهای خطر در غرب اورشلیم در اسرائیل و شنیدهشدن صدای انفجار خبر دادند. با اینحال وضعیت در تلآویو «یک روز عادی» گزارش شده است.
مصر میانجی گفتوگوهای آتشبس شد
با افزایش تنشها، عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهوری مصر روز شنبه از پیشنهاد میانجیگری خبر داد و گفت قاهره در حال گفتگو با هر دو طرف برای کاهش خشونت است.
دو منبع امنیتی مصری به خبرگزاری رویترز گفتند که یک هیئت اطلاعاتی مصر به ریاست سرلشکر احمد عبدالخالق روز شنبه وارد اسرائیل شده و قرار بوده برای گفتگوهای میانجیگری به غزه سفر کند. در ادامه یک مقام جهاد اسلامی هم اواخر روز شنبه به رویترز گفت: «تلاشهای فشرده امروز عصر انجام شده و جنبش به حرفهای میانجیگران گوش داد، اما این تلاشها هنوز به توافقی نرسیده است».
در چنین شرایطی گروهی از شهرکنشینان یهودی از نخستین ساعات روز یکشنبه به مسجدالاقصی و محلهای مورد مناقشه میان مسلمانان و یهودیان یورش بردند. طبق گزارش فرماندار بیت المقدس ۲۶ گروه از شهرکنشینان یهودی اسرائیلی، متشکل از نزدیک به ۱۳۵۰ نفر تحت حمایت نیروهای اسرائیلی وارد حیاط مسجد الاقصی در قدس شرقی اشغالی شدهاند. با توجه به اینکه این اقدام از سوی فلسطینیها توهینآمیز تلقی میشود، ممکن است به وسعت درگیریها منجر شود.
بیم دامنهدارشدن جنگ در نوار ویران غزه
درگیری خونین دوباره در نوار غزه بیم دامنهدار شدن جنگ را بالا برده است.
نزدیک به ۱۵ ماه قبل اسرائیل به مدت یک ماه غزه را بمباران کرد و حماس هم هزاران موشک به سمت اسرائیل شلیک کرد. این درگیریها جان ۲۶۱ نفر شامل ۱۵۳ مرد، ۴۱ زن و ۶۷ کودک را در غزه گرفت و بیش از ۲۲۰۰ نفر را زخمی کرد. حملات اسرائیل بالغ بر ۱۷۷۰ واحد مسکونی را به طور کامل یا جدی تخریب و بیش از ۱۱۳ هزار نفر را در درون نوار غزه به ترک خانههایشان مجبور کرد.
طبق گزارش شبکه الجزیره غزه هنوز تحت آن «ویرانی گسترده» قرار دارد و با گذشت بیش از یک سال و در حالیکه اسرائیل پس از آن درگیریها نیز بارها غزه را هدف قرار داده، تقریبا هیچ بازسازیی در غزه انجام نشده است.
حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار فلسطینی در نوار ساحلی باریک غزه در تنگنا زندگی میکنند و تحت محاصره دریایی اسرائیل و مصر زندگی میکنند. اسرائیل که ورود و خروج کالا و تردد به غزه را تحت محدودیت و کنترل کامل خود دارد، روز جمعه ساعاتی پیش از حمله به غزه انتقال سوخت را متوقف و تنها نیروگاه غره را فلج کرد. توزیع برق در غزه به حدود چهار ساعت در روز کاهش پیدا کرده و مقامهای بهداشتی نسبت به آسیب شدید به فعالیت حیاتی بیمارستانها هشدار دادهاند.
مدیر وزارت بهداشت فلسطین از جامعه بینالمللی خواست برای کمک به بحران کمبود سوخت بیمارستانها که با کمبود برق به ژنراتورها متکی شدهاند، دست یاری به سوی مردم غزه دراز کنند.
سازمان «دفاع مدنی» هم روز یکشنبه در غزه وضعیت فوق العاده اعلام کرد و از جامعه جهانی خواست برای رسیدگی به قربانیان حملات رژیم اسرائیل، اجازه ورود فوری تجهیزات پزشکی و اورژانس به نوار غزه را بدهد.
سخنگوی این سازمان در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت:
«اشغالگران دیروز ساختمانهای مسکونی را بدون توجه به زنان، کودکان یا سالمندان ویران کردند. آنها در رفح قتل عام کردند و هفت نفر از جمله دو زن و یک کودک را کشتند. حمله در رفح همچنین به هشت ساختمان مسکونی آسیب رساند. تیمهای ما به طور خستگی ناپذیر به عملیات جستجوی قربانیان زیر آوار ادامه میدهند. اما ما برای رسیدگی به مردم منابع کافی در اختیار نداریم. بهدلیل محاصره غزه در ۱۵ سال گذشته کمبود تجهیزات داریم و از جامعه جهانی میخواهیم که اجازه ورود فوری تجهیزات پزشکی و اورژانس را بدهد.»
آتش تنشهای مرگبار در غزه در اوایل هفته جاری و پس از دستگیری بسام السعدی، فرمانده جهاد اسلامی در کرانه باختری اشغالی آغاز شد. السعدی در جریان حمله اسرائیل به شهر جنین که در جریان آن یک نوجوان کشته شد، دستگیر شد. نیروهای اسرائیلی سپس جادههای اطراف نوار غزه را بستند و روز جمعه یک ساختمان مسکونی در مرکز شهر غزه را بمباران کردند. این حمله به کشتهشدن الجباری، فرمانده جهاد اسلامی و حداقل ۹نفر دیگر از جمله یک دختر پنج ساله انجامید.
ارتش اسرائیل روز شنبه هم اعلام کرد که ۱۹ عضو دیگر جهاد اسلامی را در کرانه باختری دستگیر کرده است.
جهاد اسلامی با حماس همسوست، اما «مستقل عمل میکند». در عینحال این احتمال وجود دارد که تشدید حملات به غزه، حماس را نیز وارد جنگ کند.
واکنشها به درگیری اسرائيل و جهاد اسلامی
فوزی برهوم، سخنگوی حماس در واکنش به حملات اسرائیل گفت: «دشمن اسرائیلی که تشدید تنش علیه غزه را آغاز کرد و جنایت جدیدی مرتکب شد، باید تاوان آن را بپردازد و مسئولیت کامل آنرا بر عهده بگیرد».
تشکیلات خودگردان فلسطین نیز که مورد حمایت غرب قرار دارد، حملات اسرائیل را محکوم کرده است.
ریاستجمهوری حکومت خودگردان فلسطین بالاگرفتن خشونت در غزه را خطرناک خوانده و از جامعه بینالمللی خواسته تا برای جلوگیری از تشدید تنش مداخله کند. محمد اشتیه، نخست وزیر تشکیلات خودگردان هم اسرائیل را مسئول شروع درگیری دانست. همزمان ساکنان رام الله به خیابانها ریخته و خواستار مقابله به مثل شدند.
در اسرائیل نیز برخی از صداها خواهان پایاندادن به درگیریها نظامی اند. شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل روز یکشنبه اعلام کرد وزیر بهداشت اسرائیل خواستار پایان عملیات نظامی در غزه شده است. برخی از رسانههای اسرائیلی هم از افزایش درخواستها از کابینه امنیتی برای پایاندادن به عملیات نظامی در غزه خبر داد.
منابع رسمی اما این گزارشها را تأیید نکردهاند.
تحلیلگران حمله به غزه را آزمونی زودهنگام برای یائیر لاپید، نخست وزیر اسراییل دانستهاند که در ماه نوامبر وارد مبارزه انتخاباتی با رقیبان خود خواهد شد. گفته میشود یائیر لاپید که پیشتر وزیر امور خارجه اسرائیل بوده «اعتبار امنیتی» ضعیفی دارد و درگیری با غزه میتواند جایگاه او را در مقابل بینامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق اسرائیل که سه حمله به غزه را رهبری کرده، بهبود ببخشد.
ایالات متحده آمریکا روز شنبه حمایت کامل خود از دولت لاپید و «حق اسرائیل برای دفاع از خود» را اعلام کرد. از سوی مقابل حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران نیز در تهران با زیاد نخاله، دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین دیدار و بر حمایت جمهوری اسلامی از جهاد اسلامی تأکید کرد. طبق گزارش سپاه نیوز، سلامی به دبیرکل جهاد اسلامی گفت:
«امروز فلسطینی تر از هر زمان دیگری هستیم و به فضلالهی این راه را ادامه میدهیم. بدون تردید پاسخ سریع مقاومت اسلامی فلسطین به این جنایت نشان میدهد فصل جدید قدرتیابی در جریان مقاومت رقم خورده است و صهیونیستها تاوان سنگین دیگری بابت جنایت اخیر پرداخت خواهند کرد».
در عینحال نمایندگان سازمان ملل و اتحادیه اروپا در خاورمیانه نسبت به درگیری میان اسرائیل و جهاد اسلامی ابراز نگرانی کرده اند.