تجمع اعتراضی بازنشستگان در روز یکشنبه ۹ مرداد سرتاسری بود. همزمان با گردهمایی اعتراضی تهران، بازنشستگان شرکت مخابرات در شهرهای رشت، تبریز، کرج، ارومیه، اصفهان، اهواز، مشهد، کرمانشاه، شهرکرد، سنندج و بجنورد نیز با برگزاری تجمعاتی نسبت به بی‌توجهی به مطالبات‌شان اعتراض کردند.
تجمع صبح ۹ مردادماه در تهران، از ساعت ۱۰ صبح آغاز شد، اما پس از گذشت تنها یک ربع از شروع تجمع و درحالی که به تعداد جمعیت معترض افزوده می‌شد، نیروی یگان ویژه وارد عمل شدند و با تهدید و ارعاب جمعیت را پراکنده کردند. چند دقیقه بعد، بازنشستگان در پارک دیوان عدالت جمع شدند و با سردادن شعار «بازنشسته داد بزن/ حقت رو فریاد بزن» خواستار توجه به مطالبات‌شان شدند.
مطالبات اصلی و سابقه اعتراض‌ها
یکی از بازنشستگان شرکت مخابرات در مورد تجمع ۹ مردادماه چنین گفت:
«در سال‌های اخیر با مشکلات زیادی روبرو بودیم که اگر بخواهیم آنها را بنویسم خودش یک کتاب می‌شود. با این‌حال عمده‌ترین مطالبات ما بازنشستگان که منجر به تجمعات چند ماه اخیر شده، در دو محور خلاصه می‌شود: یکی اجرای کامل و بدون تنازل آیین‌نامه اجرایی سال ۱۳۸۹ و دیگری پرداخت رفاهیات که شامل خواروبار، خدمات رفاهی، بیمه تکمیلی، هزینه تحصیلی و ازدواج فرزندان و غیره می‌شود.»
در سال ۱۳۸۵ هیأت دولت مصوبه‌ای را تصویب کرد که مطابق با بند ۶ آن مقرر شد کلیه تعهدات شرکت مخابرات به کارکنان اعم از حقوق، مزایا، بیمه، بازنشستگی و سایر تعهدات کماکان محفوظ و در تعهد شرکت باشد. بر این اساس شرکت مخابرات ایران در مردادماه ۱۳۸۹ آئین‌نامه‌ای را تصویب کرد که مطابق آن تداوم پرداخت تمامی مزایای رفاهی، استخدامی و همهٔ موارد مربوط به شاغلین و بازنشستگان در آن مطرح و به صورت شفاف بیان شد. این آئین‌نامه به تأیید اداره کار هم رسید اما به صورت ناقص اجرا شد و شرکت مخابرات در پرداخت خواروبار ماهیانه، امکانات رفاهی و پرداخت‌های مناسبتی به بازنشستگان کوتاهی کرد تا اینکه در سال ۱۳۹۴ و پس از برگزاری تجمعات مختلف و جمع‌آوری امضاء، با همکاری بازنشستگان شهرهای مختلف شکایت‌نامه‌هایی به ادارات کار فرستاده شد که به محکومیت شرکت مخابرات منجر شد، به طوری‌که تا اواخر سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ شرکت مخابرات ایران به لحاظ تعداد شکایات در رتبه اول شرکت‌ها و سازمان‌های تحت پوشش قانون کار قرار گرفت.
در سال ۱۳۹۶ مدیرعامل وقت شرکت مخابرات، قول پیگیری موضوع را داد و در مهرماه ۱۳۹۷ آیین‌نامه اجرا و خواروبار از آبان ماه متناسب با ۵۵ درصد حقوق اداره کار پرداخت شد. در خصوص بدهی سال‌های قبل نیز قرار شد پرداخت به صورت اقساط و با تأمین بودجه انجام شود که در طی این سال‌ها مبالغی به صورت پراکنده پرداخت شد. این رویه تا دی‌ماه نیز ۱۴۰۰ ادامه داشت تا اینکه در بهمن ۱۴۰۰، هیأت مدیره جدید شرکت مخابرات به بهانه کمبود بودجه بعضی از خدمات رفاهی مانند خواروبار را حذف کرد که این امر موجب اعتراض بازنشستگان شرکت مخابرات در سراسر کشور شد.
اعتراض به حذف بن خواروبار
پرداخت بن خواروبار یکی از مطالبات اصلی بازنشستگان است. بازنشستگان می‌گویند حذف بن خواروبار آنهم در شرایطی که قیمت کالاهای مختلف هر روز بیشتر از روز قبل می‌شود، معیشت آنان را تحت‌تأثیر قرار داده و مشکلات زیادی برایشان به وجود آورده است. یکی از بازنشستگان در این‌باره بیان کرد:
«هفت ماه است که بن خواروبار به ما تعلق نگرفته است. قبل از آن هم بصورت پراکنده و با تأخیر می‌دادند. مثلاً بن خواروبار آذرماه را یکماه دیرتر دادند و حدود ۵۵ هزار تومان نیز از آن کم کرده بودند. بعد که ما به این وضعیت اعتراض کردیم، کلاً پرداخت بن خواروبار را حذف کردند.»
یک بازنشسته دیگر در این باره افزود:
«مگر ما چقدر حقوق میگیریم که در این شرایط بد اقتصادی بتوانیم زندگی‌مان را اداره کنیم؟ زندگی ما بازنشستگان با همین بن خواروبار سرپا بود. شاید برای بسیاری از مسئولین که حقوق‌های نجومی دریافت می‌کنند، بن خواروبار ناچیز و غیرضروری باشد، اما برای یک بازنشسته مخابرات که به سختی زندگی‌اش را می‌گذراند، بسیار مفید بود. حالا هم که به بهانه بی‌پولی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها آن را حذف کرده‌اند. پول‌های حاصل از درآمد تلفن ثابت و اینترنت هم که به جیب مدیران و اعضای هیأت مدیره شرکت مخابرات می‌رود، و نه برای کارمند چیزی می‌ماند، نه برای بازنشسته. الان هم که شعار افزایش تعرفه سر می‌دهند که اگر هم اجرایی شود باز هم مثل سابق چیزی عاید ما بازنشستگان نمی‌شود.»
بازنشسته معترض دیگری گفت:
«من مستمری مادرم که بازنشسته شرکت مخابرات بود را دریافت می‌کنم. سرپرست خانوارم و ماهیانه ۴.۵ میلیون تومان می‌گیرم که ۳ میلیون تومان آن را برای اجاره خانه و ۸۰۰ هزار تومان دیگر هم برای قسط وام بانک پرداخت می‌کنم. هیچ منبع درآمد دیگری هم ندارم. من در یک ماه با ۷۰۰ هزار تومان چطور می‌توانم خرج خودم و خانواده‌ام را بدهم؟ مدیران شرکت مخابرات که ماهیانه حداقل ۳۰ میلیون تومان دریافت می‌کنند، می‌توانند وضعیت من و امثال من را درک کنند؟ بن خواروبار و رفاهیات بار بزرگی را از روی دوش ما بازنشستگان برمی‌داشت ولی آن را به بهانه بی‌پولی و کمبود بودجه حذف کردند. اینها حتی حاضر نیستند که یک هزار تومان از حقوق‌شان کسر شود ولی وقتی نوبت به صرفه‌جویی و کمبود بودجه که می‌شود، پا روی گُرده بازنشستگان می‌گذارند. الان هم متأسفانه شخص مستبدی سکاندار اداره مخابرات کشور شده چه وضعیت معیشت موسپیدهای این شرکت ذره‌ای برایش اهمیت ندارد.»
مسئله بیمه
مشکلات مربوط به بیمه، از دیگر دلایل اعتراض بازنشستگان شرکت مخابرات است. یکی از آنان درباره مشکلات مربوط به بیمه گفت:
«قرارداد شرکت مخابرات با بیمه تکمیلی یک قرارداد برد – باخت است، چون بیمه تکمیلی حق بیمه را هر ماه دریافت می‌کند و از کارکنان و بازنشستگان هم هر ماه کسر می‌گردد. تنها نکته‌ای که قابل توجه است خیلی از همکاران و بازنشستگان از خیر هزینه‌ها می‌گذرند و این به نفع بیمه تکمیلی است. قبلاً که با بیمه تکمیلی دانا قرارداد داشتیم، زمانی که هزینه‌های درمانی را تحویل می‌دادیم حداکثر بعد از ۵ روز بیمه به حساب کارکنان یا بازنشستگان واریز می‌کرد، اما بیمه معلم بعد از یک سال و خُرده‌ای خدمات مناسبی ارائه نمی‌دهد. بعد از اعتراضات زیاد ما، مدتی پیش روابط عمومی شرکت مخابرات اعلام کرد که پس از حل اختلاف بیمه معلم و SOS، بیمه تکمیلی برقرار شده و خدمات می‌دهد در حالی که دروغ می‌گویند و همچنان هیچ خدماتی به ما تعلق نمی‌گیرد. من روز دوم مرداد جهت MRI به مرکز خدمات درمانی استان‌مان مراجعه کردم. متأسفانه سیستم SOS قطع بود و ناچاراً مبلغ ۶۰۰ هزار تومان پرداخت کردم. این مبلغ برای منی که بازنشسته‌ام و در حالت عادی هم از پس هزینه‌های معیشتی برنمی‌آیم، بسیار سنگین است. در حالیکه در کشورهای پیشرفته آنطور که می‌گویند بازنشستگان آنقدر در رفاه هستند که هیچکدام از دغدغه‌های ما را ندارند و به راحتی باقی عمرشان را می‌گذرانند.»
یک بازنشسته دیگر در مورد مشکلات مربوط به بیمه اظهار داشت:
«ماه‌هاست که هیچ خبری از برقراری بیمه تکمیلی بازنشستگان و مستمری‌بگیران صندوق کشوری نیست. حالا رفاهیات و بن خواروبار هیچ، ولی پزشک و دارو و درمان را چه کنیم؟ بیمه تکمیلی را مدت‌هاست آرام و بی‌سروصدا قطع کرده‌اند و من تعجب می‌کنم چرا رسانه‌ها به این موضوع مهم توجهی نداشتند! با این کار علناً می‌گویند کسانی که از جهت مالی، وضعیت خوبی ندارند مانند بازنشستگان باید بروند و بمیرند. هیچکدام از مراکز خدمات درمانی و بهداشتی بیمه‌های پایه را قبول ندارند و تنها امید ما به بیمه تکمیلی بود که آن را هم مدتی‌ست قطع کرده‌اند.»
بازنشسته دیگری درباره مشکل بیمه چنین گفت:
«چند روز پیش من رفتم آزمایش بدهم اما چون تاریخ بیمه تکمیلی من تمام شده و تمدید هم نشده بود، از ترس گران بودن هزینه‌ها، آزمایش را رها کردم! از طرفی سقف خدمات درمانی بیمه آتیه‌سازان که وابسته به صندوق کشوری‌ست بسیار محدود است. با این هزینه‌های وحشتناک دارو و درمان که مدام هم گرانتر می‌شود، اگر بازنشسته‌ای بیمار شود، قطعا از پس مخارج درمان برنخواهد آمد.»
یکی دیگر از بازنشستگان شرکت مخابرات در این‌باره گفت:
«نمی‌دانم تکلیف ما با بیمه تکمیلی چه می‌شود. پولی که به ما نمی‌دهند، مدتی هم هست که خدماتی ارائه نمی‌دهند. به هر بخش از مخابرات هم که تماس میگیریم فقط می‌گویند به ما ربطی ندارد! تا زمانی که سیستم کشور به این سبک مدیریت شود نباید توقع بهبود وضعیت را داشت. هیچکس به صحبت‌های ما گوش نمی‌دهد و حتی کسی هم نمیپرسد که اصلاً شما بازنشستگان چه می‌گویید؟ چند روز قبل همکاران بازنشسته ما در اهواز تجمع کرده بودند و چند نفر را با ضرب و شتم بازداشت کردند. به خدا این کارها خجالت آور است. ما مگر چیزی بیشتر از حق قانونی خود می‌خواهیم؟ »
شکایت از پرداخت قسطی پاداش
پرداخت اقساط بازنشستگی نیز یکی دیگر از مصائب بازنشستگان شرکت مخابرات است. یکی از بازنشستگان در این رابطه گفت:
«پاداش بازنشستگی ما را نه بصورت یکجا که بصورت قسطی پرداخت می‌کنند اما همان را هم محض رضای خدا درست انجام نمی‌دهند. الان قسط تیرماه را هنوز پرداخت نکرده‌اند؟ من اول تیرماه ماشین خریدم و چک دادم. حالا طرف می‌خواهد ماشین را پس بگیرد چون چک من برگشت خورده! انصافاً با آبروی ما بعد از سی سال خدمت بازی نکنند. آخر چرا بدقولی و خلف وعده؟ مطمئنم همه بازنشسته‌ها روی قسط آخرماه حساب باز کرده بودند.»
بازنشسته دیگری بیان کرد:
«با این احوال نامساعد و بدقولی‌های مدیران مخابرات بعید نیست که پرداخت قسط پاداش بازنشستگی هم به ردیف مطالبات ما افزوده شده باشد. به عنوان کسی که سی سال در شرکت مخابرات زحمت کشیده می‌گویم، مخابرات ظالم‌ترین سازمانی‌ست که تا به حال دیده‌ام و فقط کارش پایمال کردن حقوق کارمندان و بازنشستگان است. کم شدن بودجه مخابرات هم بخاطر بی‌کفایتی‌ها و دزدی‌های مدیران آن می‌باشد و ربطی به بازنشستگان و کارکنان ندارد. اگر کمبود بودجه دارند چطور چند روز پیش به مدیران ارشد پست‌بانک وام کلان با سود یک درصد دادند؟ اخیراً هم این مدیران شایعه کرده‌اند که به دنبال تأمین منابع برای پرداخت پاداش بازنشستگان هستند. یکسال است که همین را می‌گویند. البته این دسیسه‌ها دیگر کارایی گذشته را ندارد و همه می‌دانیم که هدف‌شان تحت‌الشعاع قرار دادن تجمع امروز است.»
«به مبارزات خود ادامه می‌دهیم»
تجمع صبح ۹ مردادماه که قرار بود مقابل ساختمان شرکت مخابرات برگزار شود، به دلیل ممانعت نیروهای امنیتی و انتظامی برگزار نشد و جمعیت با تعدادی کمتر در پارک دیوان عدالت جمع شدند تا اعتراض‌شان را بیان کنند.
با این‌حال در حوالی ظهر و زمانی که تعدادی از بازنشستگان مصمم بودند که اعتراض‌شان را مقابل ساختمان شرکت مخابرات بیان کنند، با یورش نیروهای یگان ویژه مواجه شده و بر طبق گفته بازنشستگانی که در محل حضور داشتند حداقل ۷ نفر از آنان بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.
یکی از بازنشستگان در پایان تجمع خطاب به سایر همکارانش گفت: «ما تا آخرین نفس به مبارزات خود ادامه می‌دهیم. ما نه سیاسی هستیم و نه حرف غیرقانونی می‌زنیم. بارها گفته‌ایم که در این تورم و گرانی و با حقوق‌های کم، چیزی برای از دست دادن نداریم. مدیران شرکت مخابرات بدانند که ما همان ایثارگران و جانبازان جنگ هستیم که قبلاً برای دفاع از وطن و امروز برای دفاع از حق و حقوق‌مان می‌جنگیم.»