براساس اعلام مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه‌ای در تیر ماه ۱۴۰۱ به ۵۴ درصد رسید. تورم نقطه‌ای درصد تغییرات در یک سبد مشخص از کالاها و خدمات در ماه مورد محاسبه به نسبت همان ماه در سال قبل است. معنای این تورم آن است که خانواده‌های ایرانی در تیرماه ۱۴۰۱ به صورت متوسط ۵۴ درصد بیش از تیرماه ۱۴۰۰ برای خرید همان سبد واحد هزینه کرده‌اند.
تورم نقطه‌ای در ماه گذشته ۵۲,۵ درصد بود که در تیرماه با ۱,۵ واحد درصد افزایش به ۵۴ درصد رسید. در خرداد ماه نرخ تورم نقطه‌ای در مقایسه با ماه قبل از آن یعنی اردیبهشت ۱۴۰۱، رکورد تورم ماهیانه بعد از انقلاب را شکست. حال خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران می‌گوید همین که افزایش عمومی قیمت‌ها از خرداد به تیر کمتر از میزان تغییرات از اردیبهشت به خرداد بوده نشان می‌دهد که کشور «با موفقیت» در حال عبور از آثار تورمی حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی است.
دولت ابراهیم رئیسی در اردیبهشت ۱۴۰۱ به صورت رسمی اعلام کرد که دیگر ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تامین کالاهای اساسی اختصاص نمی‌دهد. نتیجه این تصمیم رشد قیمت‌ها در همه گروه‌های کالایی بوده است. تورم در برخی اقلام خوراکی پایه‌ای مانند گروه پروتئین‌ها در همین مدت تا ۱۰۰ درصد بوده است.
این تغییرات قیمتی به صورت تعدیل شده اکنون در آمار رسمی اعلامی مرکز آمار هم مشاهده می‌شود. براین اساس نرخ تورم نقطه‌ای در گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنیها» با افزایش ۴,۴ واحد درصدی نسبت به ماه گذشته به ۸۶ درصد رسیده است. در گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» تورم نقطه‌ای به ۳۶,۹ درصد رسیده است که باز هم رقم بالاتری از ماه گذشته است.
در گروه خوراکی‌ها و آشامیدنیها بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «گوشت قرمز و گوشت ماکیان»، گروه «لبنیات و تخم مرغ» و گروه «نان و غلات» (انواع برنج ایرانی، کیک و بیسکویت) است.
تا پیش از موج تورمی کنونی براساس آمارهای رسمی، سهم غذا در سبد هزینه ماهیانه خانوار ۲۶ درصد بود. تغییرات قیمتی کنونی می‌تواند سهم غذا در سبد هزینه را تا ۴۰ درصد افزایش دهد به همین دلیل گزارش شده است که بخش بزرگی از جامعه ایرانی الگوی غذایی خود را تغییر داده‌اند، مصرف گوشت و لبنیات به صورت خطرناکی کاهش یافته است و زنگ خطر سوءتغذیه مدت‌ها است که به صدا درآمده است.
در گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، نیز گروه «بهداشت و درمان»، گروه «هتل و رستوران» (هزینه هتل و تالار پذیرایی) و شوینده‌ها بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.
از دیگر سو، در میانه تیرماه، بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم گفت که براساس اطلاعاتی که آن‌ها جمع‌آوری کرده‌اند، هم‌اکنون سهم مسکن در سبد هزینه خانوار به ۶۰ تا ۷۰ درصد رسیده است. «سهم هزینه‌های مسکن در سبد خانوارهای شهری ایران بین ۶۰ تا ۷۰ درصد است. این در حالی است که میانگین این شاخص در جهان ۱۸ درصد است و در دامنه نوسانات حدودا ۱۵ تا ۲۵ درصد است.»
نقش سهم بزرگ مسکن و غذا از سبد هزینه خانوار در یک شاخص آماری دیگر قابل مشاهده است. دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در تیر ماه ۱۴۰۱ برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۳۸,۹ درصد برای دهک دهم تا ۴۴,۸ درصد برای دهک اول است. این به آن معنا است که دهک دهم یا لایه نازک ثروتمندان ایرانی ۵ درصد کمتر از فقیرترین ساکنان ایران تورم را احساس کرده‌اند. بخشی از این تفاوت در نرخ تورم در دهک‌ها به حذف سهم مسکن از هزینه ماهیانه در میان ثروتمندان باز می‌گردد.
به این ترتیب به صورت عمومی مجموع درآمد ماهیانه یک خانواده ایرانی برای پوشش هزینه‌های جاری مسکن و غذا هم کفاف نخواهد داد و جای خالی بزرگی برای هزینه‌های رفاهی، سرمایه‌ای و بهداشت و آموزش باقی می‌ماند.
براساس گزارش تیرماه مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری ۵۲,۸ درصد و برای خانوارهای روستایی ۶۰,۷ درصد بوده است.
همچنین نرخ تورم سالانه تیر ماه ۱۴۰۱ برای خانوارهای کشور به ۴۰,۵ درصد رسیده است. تیرماه سال گذشته نرخ تورم سالیانه حدود ۳۹ درصد بود. به این ترتیب از تیرماه ۱۳۹۹ تا تیرماه ۱۴۰۱ سطح عمومی قیمت‌ها دو برابر شده است.