به گزارش خبرگزاری مهر میرعباس جعفری، مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی در نشست شورای هماهنگی مدیریت بحران و پدافند غیرعامل مدیران صنعت آب و برق استان‌های شمال غرب ایران که در سد ساروق تکاب برگزار شد، گفت:
«خشکسالی، تبخیر آب، توسعه بی‌رویه کشاورزی و استفاده نادرست از آب دریاچه برای کشت محصولات زراعی پرآب‌بر از مهم‌ترین عوامل خشک شدن دریاچه ارومیه است.»
به نوشته مهر، این مقام مسئول درباره احیای دریاچه ارومیه گفت:
«امیدواریم با فرهنگ‌سازی صحیح و استفاده درست از منابع آبی منطقه دوباره دریاچه ارومیه را احیا کنیم. راه‌اندازی سیستم‌های نوین آبیاری، تصفیه پساب، هدایت آب سدها و اجرای کانال و تونل زاب که تاکنون ۳۶ کیلومتر از آن حفر شده، از جمله مواردی است که با قدرت به دنبال اجرای کامل آنها هستیم.»
وعده افتتاح پروژه تونل انتقال آب از رودخانه زاب به دریاچه ارومیه به عنوان شاخص‌ترین پروژه احیای دریاچه ارومیه، از بهار سال ۹۹ شروع شد سپس به دی و بهمن سال جاری و بعد از آن به بهار سال جاری موکول شد.
دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار بود از سال ۱۳۹۴، ظرف مدت ۱۰ سال به تراز اکولوژیک خود برسد، اما روند معکوسی به خود گرفته و روز به روز به وضعیت بحرانی خود نزدیک‌تر می‌شود.
جعفری در ادامه سخنان خود در تکاب با اشاره به اینکه کمبود آب یک بحران جدی در منطقه است، گفت:
«با فرهنگ‌سازی در زمینه جداسازی آب شرب و غیر قابل شرب، بازیافت فاضلاب، استفاده از تجهیزات مدرن تصفیه آب و اصلاح تأسیسات آب‌رسانی می‌توان این بحران را مدیریت کرد از این رو یکپارچه کردن مدیریت و اطلاع‌رسانی در این حوزه بسیار مهم است.»
تا خرداد ۱۴۰۱ بنا به گزارش خبرگزاری مهر وسعت آب دریاچه ارومیه با ۱۳۰۴ کیلومتر مربع کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۲۲۷۳ کیلومترمربع رسیده است.
همچنین در بازه زمانی یاد شده حجم آب موجود این پیکره آبی به حدود میلیارد مترمکعب رسیده بود که بر آن اساس ۱.۸ میلیارد متر مکعب در طی یک سال کمتر شده است.
حجم آبی نگین آبی آذربایجان در هشت ماهه پر بارش سال تنها ۲۹۰ میلیون مترمکعب بیشتر شده و با توجه به ورود به فصل گرم و کم بارش سال احتمال وخیم‌تر شدن شرایط دریاچه دور از ذهن نیست.
اگر این آمار و ارقام صحیح باشدُ به این ترتیب دریاچه ارومیه نسبت به تراز اکولوژیک خود ۳.۳۶ متر، نسبت به وسعت اکولوژیک خود ۲۳۶۲ کیلومتر مربع و نسبت به حجم آب اکولوژیک خود ۱۲.۴۸ میلیارد مترمکعب فاصله دارد.
بنا به گفته برخی از کارشناسان با ادامه روند کنونی، بین سه تا پنج سال آینده این دریاچه به‌طور کامل خشک خواهد شد.
برخی کارشناسان محیط زیست پیش‌بینی کرده‌اند در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست‌محیط منطقه تغییر خواهد کرد.
علاوه بر نمک بسیاری از آلودگی‌های شامل فلزات سمی سنگین مورد استفاده در صنعت و مواد سمی مورد استفاده در کشاورزی به آب‌های سطحی و زیر سطحی مرتبط با دریاچه نفوذ کرده‌اند و در صورت خشک شدن دریاچه بسیاری از مواد سمی هوازی شده و خطرات بیماری‌های تنفسی برای زیست‌بوم و مردم منطقه به وجود خواهد آورد.
پیش‌بینی شده در صورت خشک شدن احتمالی این دریاچه، شاهد بارش باران نمک در بسیاری از استان‌های همجوار باشیم که این امر به به آواره شدن ۱۳ میلیون نفر منجر خواهد شد.
در طول ماه‌های گذشته بسیاری از فعالان مدنی آذربایجان در رابطه با خشک‌شدن دریاچه ارومیه دست به تجمعات اعتراضی علیه دولت زدند که با سرکوب نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران روبه‌رو شده و گروهی از آنان بازداشت شدند.