حکومت ایران ۲۱ تیر را روز «حجاب و عفاف» نامیده و تشکیلات و سازوکاری راه انداختهاند که با آن حجاب مورد پسند مقامات دولتی را به شهروندان با ارعاب تحمیل کنند. در پی سرکوبها و سختگیریهای اخیر در حوزه حجاب و پوشش زنان، چندی از فعالین زن بیانیهای نوشتهاند با نام « نه یعنی نه، این بار نه به حجاب اجباری».
در بخشی از این بیانیه آمده است:
«موضوع تحمیل حجاب به جامعه ایرانی در ۴۳ سال استبداد دینی جمهوری اسلامی اتفاق جدیدی نیست و تعیین یک روز یعنی ۲۱ ام تیر ماه بهعنوان روز «حجاب و عفاف»، تنها بهانهای برای نشانهگذاری جدید سرکوب بیشتر مردم و به طور خاص زنان ایرانی است.»
به گفته نویسندگان و امضاکنندگان این بیانیه، اینکه ۸۶ سال پیش عدهای در مسجد گوهرشاد به خاطر مخالفت با کشف حجاب از سوی حکومت وقت سرکوب شدند، مربوط به تاریخ حجاب در ایران است که بیشتر بر مبنای نگاه جمهوری اسلامی به مسئله حجاب، روایت شده است و باید در جای درست خود، یعنی تاریخ، نقد و بررسی شود، نه اینکه بهانهای شود تا زنان و اقلیتهای جنسی و جنسیتی امروز در همه شهرها و روستاها برای آن مجازات شده و هزینه دهند.
در ادامه این بیانیه به این مسئله اشاره شده که چگونه دوگانهسازی جنسیتی که حول محور حجاب برساخته شده، زنان را از حضور در برخی از مشاغل و مناصب ممانعت کرده و تبعیضهای اقتصادی نیز به آنها تحمیل کرده است.
«خسارت این قانون تحمیلی به از دست رفتن حق انتخاب پوشش محدود نمیشود. زنان به خاطر پوشش تحمیلی مانتو، چادر، مقنعه و روسری در موقعیت نابرابری نسبت به مردان در فرصتهای شغلی قرار میگیرند. افرادی که مانتو، چادر و مقنعه به تن دارند بدون شک قادر نیستند آزادی عمل قاطبه مردان را در محیطهای کار، بهویژه فضاهای فنی و صنعتی داشته باشند، بنابراین قانون حجاب اجباری و لایحههای پشتیبان آن موجب تبعیض در موقعیتهای شغلی و ستم اقتصادی نیز شده است که از لایههای پنهانتر قانون حجاب و لایحههای پشتیبان آن به شمار میآید.»
طرح حجاب و عفاف که در حال اجراست در واقع اجرای لایحهای است به نام «گسترش حجاب و عفاف» که اکنون در دولت رئیسی به اجرا درآمده است. در بیانیه درباره این طرح آمده:
«تصویب لایحه و قانونی که به اسم «گسترش حجاب و عفاف» معروف شد، با رویکردی تحت عنوان «مقابله با سبک زندگی سکولار» و «ترویج سبک زندگی اسلامی» در سال ۷۶ با امضای سید محمد خاتمی رئیس جمهوری وقت و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید. این طرح در سال ۸۴ و با امضای رئیسجمهوری وقت بعدی یعنی محمود احمدینژاد به اجرا در آمد و در سال ۹۶ اجرای آن با تکمله با امضای رئیسجمهوری وقت ـ حسن روحانی ـ جهت اجرا، به تمامی نهادهای حکومتی ابلاغ شد.»
این بیانیه اینگونه پایان مییابد:
«و بالاخره نامگذاری یک روز با عنوان حجاب و عفاف، آن هم بعد از چهل و اندی سال شکست آشکار تجربه حجاب اجباری و جرمانگاری آن، تنها و تنها نشانه خالی بودن دست حکومت ایران در برابر مبارزه زنان علیه این تحمیل است. آینده سیاسی ایران هرچه باشد، ما زنان، جامعه کوئیر و فعالان حقوق جنسیتی از این تجربه سنگین و ننگین راهی به سوی آزادی و برابری میسازیم. حق، نه چیزی است که با جرمانگاری مخدوش شود و نه آنچه به ما هدیه شود. ما حقوقمان را میدانیم و راه رسیدن به آن را نیز آموختهایم. پس مبارزه و مقاومتمان ادامه دارد.»
همچنان که خشونت به زنان و مردان جوان در فضاهای عمومی ایران در قالب حجاب و عفاف شدت گرفته، مقاومت مردم نیز به اشکال مختلف ادامه دارد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) رئیس قوه قضاییه بیستم تیر در نشست شورای عالی قوه قضاییه بخشی از سخنانش را به حجاب و عفاف اختصاص داد. او گفت:
«در مقطعی از تاریخ ما، رضاخان قلدر با هدایت بیگانگان تلاش داشت نه تنها عفاف و حجاب را از جامعه اسلامی ما بزداید بلکه بیعفتی و بیحیایی را در جامعه ترویج کند؛ حال آنکه این اعتقاد و التزام در میان مردم ما در همه مقاطع تاریخی وجود داشته است که عفاف و حجاب و حیا فینفسه ارزشمند است و به مثابه عامل بازدارنده، نسبت به پلیدیها و جسارتها برای انسان و جامعه میباشد.»
محسن اژه ای مطالبه و مقاومت اکثریت زنان ایرانی درباره حجاب اختیاری و حق پوشش را نادیده گرفت و رواج سبک زندگی مدرن و غیر اسلامی را به گردن دستهای پشت پرده انداخت و گفت:
«امروز نیز برخی از دشمنان قسمخورده نظام جمهوری اسلامی و مردم متدیّن ما، به دنبال ترویج ابتذال و بیعفتی و بیحیایی در جامعه هستند؛ پیگیری این موضوع نیاز به کار اطلاعاتی دارد، لذا دستگاههای مسئول و ذیربط باید مواظبت و عنایت بیشتری به این مقوله داشته باشند و نسبت به کشف عوامل و دستهای پشتپرده و جریانات سازمانیافته ترویج بیحیایی و بیعفتی در جامعه اهتمام داشته باشند.
اژهای در بخشی از گفتههایش برخورد با کمحجابان را به کاری «در جای خود ضروری» تقلیل داد و« مقوله مهم» را « کشف عوامل پشت پرده دانست» و گفت:
«اینکه چه کسی به عنوان یک فرد، حجاب دارد یا ندارد؛ حجابش کمرنگ است یا پررنگ؛ یک بحث است و توجه به آن در جای خود ضروری است؛ اما شناسایی و کشف عوامل و دستهای پشتپرده ترویج بیعفتی و بیحیایی در جامعه، مقوله مهمی است که نیاز به کار اطلاعاتی دارد.»
اگرچه هسته افراطی حاکمیت با اجرایی کردن این قانون دست به بسیج همگانی ارگانهای دولتی و خدمات زده تا زنان را بترساند و خانه نشین کند اما مقاومت و همبستگی زنان به شیوههای گوناگون از همان آغاز انقلاب ۵۷ شکل گرفته و ادامه یافته و خواهد یافت.