صدها نفر از رهبران سیاسی، کارشناس‌ها و مدافعان محیط زیست جهان از امروز دوشنبه ۶ تیر / ۲۷ ژوئن به دعوت سازمان ملل متحد در لیسبون، پایتخت پرتغال گرد هم آمده‌اند تا برای حفظ سلامت اقیانوس‌ها و جلوگیری از «اثرات آبشاری» که محیط زیست و بشریت را تهدید می‌کند، تلاش کنند.
با «اثرات آبشاری» در محیط زیست، مرگ یک گونه کلیدی در یک اکوسیستم موجب انقراض گونه‌های دیگر می‌شود.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل گفت:
«متأسفانه، ما وضعیت اقیانوس‌ها را امری بدیهی تلقی کرده‌ایم. اما در حال حاضر با وضعیتی که من آن را “وضعیت اضطراری اقیانوس‌ها” می‌نامم، مواجه هستیم.»
گوترش در سخنرانی افتتاحیه خود در این کنفرانس پنج روزه که به‌دلیل همه‌گیری کرونا بارها به تعویق افتاده بود، تأکید کرد که «شکست ما در حفظ اقیانوس‌ها اثرات آبشاری در پی خواهد داشت».
دریاها که بیش از دو سوم سطح کره زمین را پوشانده‌اند، نیمی از اکسیژنی را که تنفس می‌کنیم تولید می‌کنند و منبع حیاتی پروتئین برای زندگی روزانه میلیاردها انسان هستند.
همچنین با کاهش اثرات تغییرات آب‌وهوایی، اقیانوس نقش کلیدی بر حیات روی زمین ایفا خواهد کرد.
سه برابر شدن آلودگی پلاستیک‌ها تا سال ۲۰۶۰
همزمان با افزایش ۵۰ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای در طی ۶۰ سال گذشته، دریاها با جذب حدود یک چهارم آلودگی دی‌اکسید کربن، اسیدی‌تر شده و زنجیره‌های غذایی آبزیان نیز بی‌ثبات‌تر شده است.
همچنین با جذب بیش از ۹۰ درصد گرمای اضافی ناشی از گرمایش زمین، اقیانوس‌ها با امواج گرمای قوی دریایی روبه‌رو می‌شوند، صخره‌های مرجانی گرانبها از بین می‌روند و مناطق مرده محروم از اکسیژن در اقیانوس‌ها گسترش می‌یابند.
شارلوت دو فونتوبر، کارشناس برجسته اقتصاد آبی بانک جهانی به خبرگزاری فرانسه گفت:
«ما هنوز از مقیاس ویرانی‌های ناشی از تغییرات اقلیمی بر سلامت اقیانوس‌ها اطلاعات ناچیزی داریم.»
بر اساس گزارش اخیر «سازمان همکاری و توسعه اقتصادی» (OECD)، با ادامه میزان فعلی، آلودگی پلاستیک در اقیانوس‌ها تا سال ۲۰۶۰ سه برابر شده و به یک میلیارد تُن در سال خواهد رسید. در حال حاضر، میکروپلاستیک‌ها سالانه باعث مرگ یک میلیون پرنده و بیش از ۱۰۰ هزار پستاندار دریایی می‌شوند.
شرکت‌کنندگان در اجلاس لیسبون درباره پیشنهادهایی برای رسیدگی به این موضوع بحث خواهند کرد که از بازیافت تا ممنوعیت کامل کیسه‌های پلاستیکی را شامل می‌شود.
«دست‌کم یک سوم ذخایر ماهی‌های وحشی بیش از حد صید می‌شوند»
مشکل صید بی‌رویه نیز در دستور کار کنفرانس پنج روزه لیسبون است که به‌طور مشترک توسط پرتغال و کنیا برگزار می‌شود. کاترین ماتیوس، مدیر علمی سازمان غیردولتی آمریکایی Oceana، به خبرگزاری فرانسه گفت:
«دست‌کم یک سوم ذخایر ماهی‌های وحشی بیش از حد صید می‌شوند و در این زمینه تنها کمتر از ۱۰ درصد اقیانوس‌ها محافظت می‌شوند. کشتی‌های ماهیگیری غیرقانونی، بدون عواقب مجازات، آب‌های ساحلی و دریاهای آزاد را ویران می‌کنند.»
اجلاس لیسبون همچنین با هدف حفاظت از بستر دریاها بر تعلیق احتمالی استخراج معادن نیز تمرکز خواهد کرد. جست‌وجو در این معادن برای یافتن فلزات کمیاب مورد نیاز به‌منظور تولید باتری در صنعت رو به رشد خودروهای الکتریکی انجام می‌شود.
نشستی که نمایندگان نزدیک به ۱۰۰ کشور را گرد هم آورده است، همچنین از اقدامی شاخص با هدف اعلام مناطق حفاظتی که ۳۰ درصد اقیانوس‌ها و زمین‌های کره زمین را پوشش خواهد داد، پشتیبانی می‌کند.
موضوع اصلی دیگر در این کنفرانس محیط زیستی، «غذای دریایی» است که قرار است اقیانوس‌ها را به وسیله‌ای برای امرار معاش تبدیل کند که هم پایدار و هم از نظر اجتماعی مسئولیت‌پذیر باشد.
بسیاری از وزیران و برخی از سران کشورها، از جمله امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه قرار است روز پنج‌شنبه در این نشست شرکت کنند، اما حضور آن‌ها به یک مذاکره رسمی تبدیل نخواهد شد.
با این حال، برخی از شرکت‌کنندگان از این فرصت برای دفاع از سیاستی بلندپروازانه برای اقیانوس‌ها با توجه به دو اجلاس حیاتی که در پایان سال برگزار می‌شود، استفاده خواهند کرد: کنفرانس اقلیمی سازمان ملل متحد (COP27) در نوامبر سال جاری میلادی در شهر ساحلی شرم الشیخ مصر برگزار می‌شود و پس از آن در ماه دسامبر، کنفرانس سازمان ملل در مورد تنوع زیستی (COP15) در کانادا و با ریاست چین برگزار خواهد شد.