شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که از نمایندگان ۳۵ کشور تشکیل شده است، چهارشنبه ۸ ژوئن/۱۸ خرداد قطعنامه‌ای صادر کرد که در آن از دولت ایران انتقاد شده چرا در مورد فعالیت‌های هسته‌ای خود در سه مکان هسته‌ای اعلام نشده، به آژانس اطلاعات لازم را نداده است. در پی صدور این قطعنامه، سه قدرت اروپایی همراه با ایالات متحده آمریکا در بیانیه مشترکی اعلام کردند از تصویب قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پاسخ به «همکاری ناکافی» جمهوری اسلامی ایران استقبال می‌کنند. قدرت‌های غربی در ادامه از ایران خواسته بودند به تعهدات پادمانی خود عمل کند و از نظر فنی شفاف‌سازی‌های معتبر در مورد موضوعات پادمان باقی‌مانده را انجام دهد. در واکنش به قطعنامه شورای حکام، سازمان انرژی اتمی ایران چهارشنبه ۸ ژوئن/ ۱۸ خرداد با صدور بیانیه‌ای از قطع فعالیت تعدادی از دوربین‌های فرا‌پادمانی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران خبر داد.
اکنون یک روز بعد از جلسه فوق‌العاده مجمع تشخیص مصلحت نظام پیرامون تحولات برجام، سازمان انرژی اتمی ایران متن کامل توضیحات ایران به آژانس را منتشر کرده است. سازمان انرژی اتمی ایران در این متن می‌گوید:
«هرگز مکان اظهار نشده‌ای که باید طبق موافقتنامه پادمان جامع اعلام شود در ایران وجود نداشته است. فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت پادمان جامع آژانس صلح‌آمیز باقی می‌مانند. بنابراین، ذکر این موضوعات و ابراز “نگرانی” آژانس در این مورد فاقد مبنا است.»
در ادامه سازمان انرژی اتمی ایران مکان‌های هسته‌ای یاد شده در گزارش آژانس را مشخص میکند: سایت لویزان-شیان، آزمایشگاه چند منظوره جابر ابن حیان و سرانجام سایت موسوم به «مریوان».
مکان هسته‌ای لویزان -شیان
سازمان انرژی اتمی ایران در متن توضیحی خود ادعا کرد که بنا به گزارش آژانس «هیچ فعالیت هسته‌ای مرتبط با چرخه سوخت در لویزان – شیان انجام نشده است.» در این متن آمده است:
«دسترسی به سایت لویزان-شیان در ۲۸ ژوئن ۲۰۰۴ به آژانس اعطا شده بود. آژانس نمونه‌های محیطی از جمله خاک و گیاهان را در این مکان گرفت. ایران اعلام کرد که “هیچ ماده هسته‌ای قابل اظهار مطابق با پادمان آژانس وجود نداشت” و این‌که آژانس هیچ گونه آلودگی در آن‌جا پیدا نکرد و براساس توضیحاتی که ایران در مورد تخریب لویزان – شیان، در اوت ۲۰۰۵ ارائه کرده بود، سرانجام آژانس در سند GOV/2005/67 گزارش کرد که به نظر می‌رسد اطلاعات ارائه شده توسط ایران منسجم و همخوان با توضیحات آن در مورد تخریب لویزان – شیان است.»
آزمایشگاه چند منظوره جابر این حیان
بر اساس متن توضیحی سازمان انرژی اتمی ایران، آژانس در نامه‌ای به تاریخ ۱۴ ژانویه ۲۰۲۲ به ایران اطلاع داده بود که یک دیسک از دیسک‌های انبار شده در آزمایشگاه را نمی‌تواند شناسایی کند و با این حال نمی‌تواند این موضوع را رد کند که دیسک ذوب شده، دوباره ریخته‌گری شده و اکنون بخشی از موجودی مواد هسته‌ای در آزمایشگاه جابر ابن حیان است.
سازمان انرزی اتمی ایران توضیح می‌دهد «ایران بارها اعلام کرده است که اورانیوم فلزی قبلاً فقط در جابر ابن حیان (JHL) که بارها توسط آژانس از سال ۲۰۰۳ راستی‌آزمایی شده و تحت اقدامات مستمر نظارت/مراقبتی آژانس بوده تولید شده است» و ادعا میکند که آژانس مجدداً یک موضوع بسته شده را که به سال‌های ۲۰۰۴-۲۰۰۳ برمی‌گردد براساس اطلاعات غیر معتبر باز میکند و اکنون به تعبیر سازمان انرژی اتمی ایران، آژانس «به دنبال یک دیسک فرضی در ناکجاآباد می‌گردد».
مکان هسته‌ای مریوان
سازمان انرژی اتمی ایران درباره مکان هسته‌ای موسوم به مریوان توضیح می‌دهد:
«این مکان برای بهره‌برداری از خاک نسوز طی قراردادی با یک شرکت خارجی چند دهه پیش مورد استفاده قرار گرفت با این حال، آژانس بی‌دلیل ادعا کرد که این مکان در فعالیت‌های هسته‌ای مشارکت داشته است. این ادعاهای آژانس که در این مکان آزمایشات انفجاری با سپر محافظ برای آماده‌سازی جهت استفاده از آشکارسازهای نوترونی بوده است صرفاً یک خیال‌پردازی مبتنی بر اطلاعات غیرموثق و نادرست است. این نتیجه‌گیری کاملاً نادرست، غیرواقعی و مغرضانه است.»
سازمان انرژی اتمی ایران در ادامه ادعا میکند که منشأ وجود اورانیوم تهی شده با U-236 در مریوان و سایر مکان‌های هسته‌ای ایران ممکن است «ناشی از اقدامات خرابکارانه (خرابکاری) باشد. نباید فراموش کرد که جمهوری اسلامی ایران در مکان‌های مختلفی به طور مکرر با ابزارها و شیوه‌های گوناگون مورد اقدامات خرابکارانه متعددی قرار گرفته است».
مکان هسته‌ای ورامین
آژانس در ادامه درباره مکان هسته‌ای اعلام نشده در ورامین می‌نویسد بازسازی یک ساختمان نمی‌تواند به عنوان فعالیت‌های پاکسازی تلقی شود:
«به آژانس توضیح داده شد که فعالیت‌های اولیه انجام شده در این مکان بهره‌برداری از سولفات سدیم از خاک و آب منطقه اطراف به روش سنتی بود که متعاقباً به فرآیند صنعتی در فاز بعدی منتقل شد. پس از آن با توجه به مقررات شهرداری، بهره‌برداری از این مکان متوقف شد و به کشاورزی و دامداری تبدیل شد. مایه تعجب است که آژانس براساس اسناد غیرمعتبر و ساختگی بر نادرستی نتیجه‌گیری خود اصرار می‌ورزد.»
روز گذشته کانال موسوم به عماریون از حلقه‌های جبهه پایداری از برگزاری جلسه فوق‌العاده مجمع تشخیص مصلحت نظام خبر داد. بر این اساس در این جلسه سعید جلیلی طرح خروج ایران از NPT را به صورت مفصل مطرح کرد که با مخالفت آملی لاریجانی، علی لاریجانی و علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی روبه‌رو شد. تا بدان حد که این بحث به درگیری لفظی بین جلیلی و علی لاریجانی انجامید. مجمع تشخیص مصلحت بلافاصله این خبر را تکذیب کرد. متن توضیحی سازمان انرژی اتمی ایران یک روز بعد از برگزاری این جلسه منتشر شده است.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا شامگاه گذشته در یک نشست خبری مشترک با همتای کره‌ای خود در سئول گفت گام‌هایی که ایران در برابر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برداشته بازگشت به توافق هسته‌ای را دشوار میکند. بلینکن در ادامه افزود:
«ما می‌توانیم به سرعت مذاکرات هسته‌ای را به نتیجه برسانیم اگر ایران چنین تصمیمی بگیرد. ایران همچنان موضوعات غیر مرتبط دیگر را در مذاکرات هسته‌ای مطرح میکند و باید سریع تصمیم بگیرد آیا مایل به پیشرفت مذاکرات است یا خیر.»