موضوع چهل و دومین نظرسنجی زمانه «حذف ارز ترجیحی» بود که از تاریخ ۷ خرداد اردیبهشت (۲۸ مه آوریل) تا ۱۶ خرداد (۶ ژوئن) میان اعضای پنل نظرسنجی زمانه و دیگر مخاطبان زمانه برگزار شد
۹۰۰ نفر در این نظرسنجی شرکت کردند که از میان آنها ۶۹۷ نفر به تمام سوالات پاسخ دادند.
۸۱ درصد شرکت‌کنندگان داخل ایران و ۱۹ درصد ساکن خارج ایران بودند.
۸۷ درصد پاسخ‌دهندگان جنسیت خود را مرد معرفی کرده‌اند و ۱۱ درصد گفته‌اند که زن هستند و ۲ درصد نیز گزینه «جنسیت دیگر» را انتخاب کرده‌اند.
ماجرا چیست؟
دولت ابراهیم رئیسی سرانجام در اردیبهشت ۱۴۰۱ برنامه حذف ارز ترجیحی برای تامین کالاهای اساسی را آغاز کرد. ارز ترجیحی برنامه‌ای بود که دولت وقت جمهوری اسلامی برای مقابله با شوک ارزی ناشی از خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ تدارک دید. بر اساس آن برنامه قرار بود «کالاهای وارداتی» پس از ثبت اطلاعاتشان ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت کنند. دایره کالاهای مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال‌های بعد محدودتر شد و به هفت قلم کالای اساسی از جمله روغن، برنج، دارو و نهاده‌های دامی منحصر شد. دولت رئیسی برای سال ۱۴۰۱ این سیاست را به کل کنار گذاشت و اعلام کرد که با برقراری سیستم توزیع کوپنی کالاهای اساسی را به مردم می‌رساند و به برخی خانواده‌ها نفری ۳۰۰ هزار تومان و به برخی دیگر ۴۰۰ هزار تومان خواهد داد.
مقام‌های جمهوری اسلامی می‌گویند که به دلیل فسادی که ارز ترجیحی به همراه داشت، این سیاست را در پیش گرفته‌اند. منتقدان می‌گویند جمهوری اسلامی با بحران منابع ارزی و کسری بودجه روبه‌رو است و به همین دلیل با افزایش فشار معیشتی بر مردم به دنبال تامین بودجه است. همچنین دولت می‌گوید اجرای این سیاست ربطی به تنش در روابط ایران و جهان بر سر برنامه هسته‌ای و مبهم بودن سرنوشت مذاکرات احیای برجام ندارد.
برآورد می‌شود حذف ارز ترجیحی درآمدی ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی برای دولت داشته باشد. حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از این مبلغ در قالب یارانه به مردم پرداخت خواهد شد و مابقی احتمالا پوششی خواهد بود برای کسری بودجه ۱۴۰۱ که پیش‌بینی می‌شود بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار میلیارد تومان باشد.
همزمان زمزمه‌هایی در مورد افزایش قیمت گاز، آب و برق و تسری آنچه دولت «واقعی کردن قیمتها» می خواند به این بخش‌ها شنیده می‌شود.
حذف ارز ترجیحی: آری یا خیر؟
۶۶ درصد پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه مخالف سیاست حذف ارز ترجیحی اند.
| حذف ارز ترجیحی | درصد |
|---|---|
| موافق | ۲۲.۵ |
| مخالف | ۶۶ |
| نظری ندارم | ۱۱.۵ |
انگیزه اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی؟
به نظر اکثریت پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی زمانه، هدف از اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی، بر خلاف آنچه حکومت می‌گوید، تامین هزینه‌های دولت با افزایش فشار بر مردم است.
| سیاست حذف ارز ترجیحی | درصد |
|---|---|
| راه‌کاری برای مقابله با فساد | ۸ |
| تامین هزینه‌های دولت از جیب مردم | ۸۷ |
| نظری ندارم | ۵ |
دلایل موافقت و مخالفت با سیاست حذف ارز ترجیحی؟
۱۳,۵ درصد پاسخ‌دهندگان با این سیاست موافق اند چون باعث معتقد اند که یارانه باعث فساد و حامی‌پروری می‌شود؛ در مقابل، ۲۲ درصد با این سیاست مخالف اند چون با قیمت‌های جدید، دیگر سطح عمومی درآمدها كفاف تامین کالاهای اساسی زندگی را نمی‌دهد.
| دلایل موافقت با این سیاست | درصد |
|---|---|
| یارانه باعث فساد و حامی‌پروری می‌شود | ۱۳.۵ |
| جهانی شدن قیمتها سبب رشد اقتصادی می‌شود | ۳ |
| یارانه باعث رشد قاچاق می‌شود | ۲ |
| جنگ اوکراین باعث افزایش قیمت در همه دنیا شده | ۰.۵ |
| باید به دولت رئیسی فرصت داد تا سیاست‌های اقتصادی‌اش را پیش ببرد | ۳.۵ |
| دلایل مخالفت با این سیاست | درصد |
|---|---|
| سطح درآمدها با قیمت‌های جدید دیگر کفاف هزینه‌های زندگی را نمی‌دهد | ۲۲ |
| این سیاست نه مقابله با فساد که تسری فساد به حوز‌های دیگر است | ۱۷ |
| راه‌کارهای جبرانی مثل پرداخت یارانه با اندازه افزایش قیمتها نیست | ۲.۵ |
| این سیاست یعنی واریز پول به حساب دولت و نه مردم | ۲۰۵ |
| باعث افزایش ناآرامی و اعتراض در کشور و اخلال در کسب‌وکارها می‌شود | ۴ |
پیامد سیاست حذف ارز ترجیحی؟
۸۳,۵ شرکت‌کنندگان فکر می‌کنند که اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی به فقیرتر شدن مردم و بدتر شدن شرایط اقتصادی می‌انجامد.
| پیامد سیاست حذف ارز ترجیحی | درصد |
|---|---|
| فقیرتر شدن مردم و بدتر شدن شرایط اقتصادی | ۸۳.۵ |
| رشد اقتصادی و توسعه در میان‌مدت | ۹.۵ |
| نظری ندارم | ۷ |
از میان پاسخ‌دهندگان داخل، ۹۲ درصد گفته اند که پس از اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی، خود را فقیرتر حس می‌کنند. در مقابل، ۸ درصد گفته‌اند که وضعیت اقتصادی‌شان تغییری نکرده است.
همین آمار در نظرسنجی محدودی در اینستاگرام زمانه نیز تکرار شد.
سیاست حذف ارز ترجیحی و برنامه هسته‌ای؟
به نظر ۶۳,۵ درصد پاسخ‌دهندگان میان اجرای سیاست حذف ارز ترجیحی و هزینه‌های سیاسی و اقتصادی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ارتباط و پیوند وجود دارد.
| حذف ارز ترجیحی مرتبط با هزینه‌های برنامه هسته‌ای | درصد |
|---|---|
| بله | ۶۳.۵ |
| خیر | ۱۵.۵ |
| نظری ندارم | ۲۱ |
همبستگی با اعتراضات معیشتی اخیر؟
۸۸,۵ درصد شرکت‌کنندگان داخل کشور، همبستگی کرده‌اند. این رقم برای شرکت کنندگان خارج کشور، ۹۴ درصد است.
| شرکت‌کنندگان داخل کشور | درصد |
|---|---|
| یکی از معترضان در خیابان بودم | ۶ |
| اعتراضات بر حق بودند، اما من شرکت نداشتم | ۸۲.۵ |
| با این شورش‌ها موافق نیستم | ۵.۵ |
| خبر اعتراضات را دنبال نکردم | ۶ |
نظرسنجی‌های آینده
پنل نظرسنجی زمانه همزمان با روز جهانی آزادی مطبوعات (سوم مه) راه‌اندازی شد. بنیاد رسانه‌ای زمانه تاکنون ۴۲ نظرسنجی برگزار کرده است.
رساندن صدای شما بدون کم‌و‌کاست در مورد مسئله‌های اساسی کشور وظیفه ماست و پنل نظرسنجی زمانه در همین راستا راه‌اندازی شده است. به همین دلیل از شما خواهش می‌کنیم که برای شرکت در نظرسنجی‌های آینده و نیز برای پیشنهاد موضوعات مورد نظرتان برای نظرسنجی در پنل ما عضو شوید. برای عضویت در پنل کافی است به چند سوال در این لینک پاسخ دهید. اطلاعات شما به صورت امن و ناشناس ذخیره خواهند شد و در اختیار هیچ طرف دیگری قرار نخواهد گرفت. پس از عضویت در پنل، در هر نظرسنجی ایمیلی با لینک آن برای شما فرستاده خواهد شد.
برای ارتباط با پنل نظرسنجی از ایمیل روبرو استفاده کنید: [email protected]
خذف ارز ترجیحی برای دولت ریسسی سود آوری داره.با این حذف مردم فقیرتر میشن و حکومت بر مردم فقیر بسیار راحت تر از حکومت بر مردم در رفاه هست.
martekafi / 08 July 2022
به طور کل فرد مسئول که در راس است کار آمد نباشد هیچ مفهومی از حکومت یا حاکمیت به نفع مردم طعم خوشی نخواهد داشت . هر کاری آدمش را میخواهد تا با روش صحیح اداره امور را به دست گیرد . در هر حال من متاسف ام برای مسائلی که تحت هر عنوانی در ایران صورت می گیرد چرا که نه خواست مردم مطرح است نه کاردانی راس امور است .
عباس / 17 September 2022