یک مقام ارشد ترکیه گفته اگرچه موانعی مانند ابهام درباره مکانیسمهای پرداخت برای محصولات کشاورزی و مینهای شناور در دریای سیاه وجود دارد، اما مسکو میتواند گامهای مثبت بیشتری برای از سر گرفته شدن صدور غلات از اوکراین بردارد. روسیه روز پنجشنبه دوم ژوئن اعلام کرد که راه را برای انتقال غلات باز میگذارد.
از زمان حمله روسیه در ۲۴ فوریه، صدور محمولههای غلات اوکراین از بنادر دریای سیاه متوقف شده و بیش از ۲۰ میلیون تن غله در سیلوها گیر کرده است.
این درگیری به بحران جهانی غذا با افزایش قیمت غلات و کود دامی دامن زد و سازمان ملل را بر آن داشت تا طرحی را برای بازگشایی مسیرهای کشتیرانی از اودسا و سایر بنادر اوکراین ارائه دهد.
ترکیه در دریا با اوکراین و روسیه همسایه است و اعلام کرده که در صورت دستیابی به توافق آماده است تا نقشی به عنوان «مکانیسم نظارتی» ایفا کند. این نقش میتواند شامل اسکورت نیروی دریایی ترکیه برای خروج نفتکشها از اوکراین و عبور از تنگههای ترکیه باشد.
مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، ۸ ژوئن میزبان سرگئی لاوروف، همتای روس خود برای گفتوگو درباره این طرح خواهد بود.
این مقام ارشد ترکیه به رویترز گفته: «ترکیه مدتی است با طرفین در این مورد مذاکره کرده است. روسیه شرایطی دارد… اما انتظار پیشرفت وجود دارد. روسیه نیز مانند اوکراین و سایر کشورها خواهان حل این مشکل است.»
به گفته این منبع، «ممکن است نتایج ملموسی به دست بیاید، اما مسائل فنی و دشواریهایی مانند خرید محصول و انتقال پول نیز وجود دارد».
روسیه و اوکراین نزدیک به یک سوم عرضه جهانی گندم را در اختیار دارند، در حالی که روسیه صادرکننده بزرگ کود و اوکراین صادرکننده عمده ذرت و روغن آفتابگردان هم هست.
واسیل بودنار، سفیر اوکراین در آنکارا گفت که روسیه غلاتی را که از اوکراین دزدیده است، به خریداران از جمله در ترکیه، میفرستد و میفروشد. او گفت که کییف از مقامات ترکیه برای شناسایی فروشندگان و خریداران کمک گرفته است.
او افزوده: «کییف باید امنیت بنادر خود را هنگام توافق با شرایط در نظر بگیرد. حدود ۲۲ میلیون تن غلات در بنادر پنهان شده است اما برای جلوگیری از پوسیدگی باید به زودی حمل شود.»
بودنار به خبرنگاران در آنکارا گفت: «ما باید هنگام تصمیم گیری دیدگاه نظامی داشته باشیم. انتظار داریم که سازمان ملل متحد در یافتن راهحلی که برای هر دو طرف مفید باشد، بیشتر مشارکت کند.»
اوایل این هفته، چاووش اوغلو گفت روسیه خواهان آن است که برخی تحریمهای غرب که بخش بیمه این کشور را هدف قرار میدهد، لغو شود تا با ایجاد کریدور موافقت کند، زیرا این تحریمها کشتیها را تحت تأثیر قرار میدهند، در حالی که اوکراین نمیخواهد کشتیهای جنگی روسیه به اسکله اودسا نزدیک شوند. او بعداً همچنین گفت که کییف میخواهد کشتیهای درگیر در این طرح، سلاح حمل نکنند.
ابراهیم کالین، سخنگوی اردوغان در گفتوگو با روزنامه اسپانیایی «ال پایس» گفت که آنکارا امیدوار است ظرف دو هفته به نتیجه برسد و لاوروف به همراه کارشناسان این موضوع، وارد ترکیه خواهد شد.
او گفت که «مکانیسم نظارت» در استانبول مستقر خواهد شد اما توسط سازمان ملل اداره میشود و نمایندگان اوکراین و روسیه بر محمولهها نظارت میکنند و از طریق بازارهای بینالمللی توزیع میشود.
کالین گفت: «مسکو به آنکارا اطمینان داده که در صورت ایجاد این کریدور به اودسا حمله نخواهد کرد. ما حمل و نقل از طریق دریای سیاه را تسهیل و محافظت خواهیم کرد و اوکراینیها آن را به هر کسی که تصمیم بگیرند خواهند فروخت.»
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه روز دوشنبه گفته بود روسیه آماده است تا با هماهنگی ترکیه، صادرات غلات بدون مانع از بنادر اوکراین را تسهیل کند.
آنکارا با مسکو و کیف روابط خوبی دارد و به دنبال تسهیل مذاکرات صلح است. این کشور از تهاجم روسیه انتقاد کرده و پهپادهای مسلح به اوکراین را فروخته است، اما از تحریمهای غرب علیه مسکو حمایت نکرده است.