جمعی از خانواده زندانیان سیاسی که در سال ۶۷ در زندان‌های ایران اعدام شدند در بیانیه‌ای از حکومت خواستند محل دقیق دفن عزیزانشان را به آنها نشان دهد. این بیانیه مشترک چند روز پس از آنکه تصاویری از دیوارکشی و نصب دوربین در خاوران منتشر شد، به امضاء بیش از ۲۵ تن از خانواده زندانیان اعدام‌شده در دهه ۶۰ انتشار یافت.
امضاء کنندگان این بیانیه دادخواهی و سوگواری را حق خود دانسته و نوشته‌اند:
بیش از چهل سال از دهه‌ی دهشتناک ۱۳۶۰ و سی و چهار سال از فاجعه کشتار زندانیان سیاسی در تابستان سیاه ۱۳۶۷ می گذرد. ما خانوادههای جانباختگان در تمامی این سال‌های سخت، حتی برای کوچکترین حق، یعنی حق سوگواری برای عزیزانمان با آزار ماموران در گلزار خاوران مواجه بوده‌ایم. بارها و در دوره‌ی زمامداری دولت‌های مختلف به مسئولین وقت نامه نوشتیم و خواستار پاسخگویی به سوالات خود در ارتباط با این فاجعه شدیم اما نه تنها هرگز پاسخی نشنیدیم که همواره برای حضور بر سر مزار عزیزانمان با تهدید و ارعاب نهادهای امنیتی مختلف مواجه شده‌ایم. بارها با توهین و تهدید ماموران حاضر در خاوران و یا تهیه عکس و فیلم از حضورمان در خاوران مواجه بوده‌ایم و بسیاری مواقع با در بسته آن روبرو شده‌ایم. اینک ما به عنوان خانوادههای جانباختگان کشتار های دهه۱۳۶۰ و تابستان۱۳۶۷، بار دیگر خواهان پاسخگویی همه‌ی دست اندرکاران این جنایت بزرگ هستیم.
آنها سپس از همه دست‌اندرکاران جنایت پرسیده‌اند:
چرا عزیزانمان را اعدام کردید؟ بر خانواده‌ها روشن است که عزیزانمان علیرغم حکم حبس، در شرایطی به‌شدت ناعادلانه و در غیاب دادرسی عادلانه مجدداً دادگاهی و سپس نه متناسب با جرم سیاسی، بلکه بر اساس نگرش و اندیشه‌شان اعدام شدند. چرا چنین رویه‌ای در مورد آنها در پیش گرفته شد؟
خانواده زندانیان اعدام‌شده از حکومت خواسته اند وصیتنامه عزیزانشان را به آنها تحویل دهد و «با توجه به ایجاد تردید مسئولین حکومتی در محل دفن عزیزانمان در خاوران»، «مکان دقیق مزار آنها را معرفی کنند».
نصب دیواره‌های سیمانی و دوربین مداربسته در خاوران که در همه سال‌های پس از اعدام زندانیان سیاسی به میعادگاهی برای گرامیداشت یاد و نام آنها بدل شده است، از دیگر مواردی است که در بیانیه خانواده زندانیان اعدام‌شده به آن اشاره شده است. آنها خطاب به جمهوری اسلامی نوشته‌اند:
در روزهای اخیر شاهد برداشته شدن نرده‌های خاوران و جایگزینی دیوارهای بلند بتنی و نصب چند دوربین مدار بسته در خاوران بودیم .اگر چنان که ادعا می‌کنند پیکر عزیزان ما در این خاک نیست، پس علت رویه‌های این‌چنینی که در راه تخریب تدریجی خاوران انجام می‌شود چیست؟
امضاء کنندگان این بیانیه در پایان هرگونه «بحث در مورد غرامت» را «لوث کردن حرکت دادخواهانه» خود دانسته، با آن مخالفت کرده‌اند و نوشته‌اند:
بر این باوریم که از دست دادن جان آن عزیزان و آسیب‌های متعدد ناشی از آن مطلقا جبران پذیر نیست. تنها روشن شدن حقیقت است که می‌تواند التیامی کوچک بر زخم‌های عمیق ما باشد.
شنبه هفتم خرداد ماه نیز «دادخواهان خاوران» در بیانیه مشترک ضمن اعتراض به «تخریب خاوران» و «اذیت و آزار خانواده جانباختگان»، اعلام کردند:
این بار اقدام رژیم برای دیوار کشی و نصب دوربین برای جلوگیری از حضور خانواده ها را تحمل نمی کنیم و با استناد به اسناد ثبت شده در سازمان عفو بین‌الملل و همچنین اسناد افشا شده در دادگاه حمید نوری مبنی بر اینکه عزیزان ما مخفیانه و در گورهای جمعی دفن شده‌اند و ما در این ۳۴ سال از چگونگی، چرایی و حتی محل واقعی دفن آنان اطلاعی نداریم، اعتراضمان را رسا و با یک کارزار بین المللی به پیش خواهیم برد.
حمید نوری دادیار زندان گوهردشت در زمان اعدام های تابستان ۱۳۶۷ در سوئد محاکمه شد. شاهدان و شاکیان در دادگاه نقش او را در اعدام زندانیان چپ و مجاهد در سال ۱۳۶۷ تأیید کردند. دادستان خواستار صدور حکم حبس ابد برای او شده است.
بر اساس گزارش سازمان عفو بین الملل، در تابستان ۱۳۶۷ دستکم چهار هزار زندانی در طی دو ماه در زندان های ایران ناپدید شدند.
ابراهیم رئیسی، رئیسی جمهوری فعلی ایران یکی از اعضای هیئت مرگ در آن سال بود که در باره مرگ و زندگی زندانیان تصمیم می‌گرفت.
گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران تیرماه سال گذشته خواستار تحقیق مستقل در باره نقش رئیسی در کشتار زندانیان سیاسی شد.
تنها روشن شدن حقیقت است که می‌تواند التیامی کوچک بر زخم‌های عمیق ما باشد.
خانوادههای خاوران
ابراهیم رئیسی سال گذشته پس از اینکه در انتخابات ریاست جمهوری «برنده» اعلام شد، در یک کنفرانس خبری تأیید کرد که در اعدام زندانیان نقش داشته است. از مرتضی اشراقی، مصطفی پورمحمدی، حسینعلی نیری به عنوان دیگر اعضای هیئت مرگ نام برده شده است.
بیشتر بخوانید: