صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا چهارشنبه ۴ خرداد از شدت بالای گرد و خاک در ۱۰ استان ایران خبر داد و گفت:
«استان‌های تهران، البرز، قم، لرستان، کرمانشاه، همدان، مرکزی، خوزستان، بوشهر و هرمزگان غلظت بالایی از آلودگی هوا را تجربه خواهند کرد ولی در تهران و البرز میزان گرد و غبار نسبتاً کاهش خواهد یافت.»
به‌گفته ضیاییان میزان غلظت گرد و خاک با توجه به شدت وزش باد کاهش و یا افزایش می‌یابد و نمی‌توان گفت در چه بازه زمانی از روز شدت بیشتری خواهد داشت.
او با بیان این‌که منشاء داخلی گرد و غبار قابل چشم‌پوشی نیست، افزود:
«با این حال گرد و غبار موجود در کشور غالباً منشاء خارجی دارد و از کشورهای عراق و سوریه وارد ایران شده است.»
احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ۲۰ اردیبهشت تأیید کرده بود که بسیاری از کانون‌های گرد و غبار در داخل مرزهای ایران قرار دارند.
او گفته بود به‌رغم نقش کانون‌های خارجی در وضعیت کنونی هوای مناطق مختلف، به‌ویژه جنوب و غرب ایران، «بسیاری از کانون‌های گرد و خاک درون مرزهای کشور قرار دارند» و نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده‌‌اند.
همچنین محمدعلی طهماسبی، دبیر ستاد ملی گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست نیز گفته بود ۲۷۰ میلیون هکتار کانون غبارخیز در کشور وجود دارد که سالانه ۱۴۵ میلیون تن غبار تولید می‌کند.
صادق ضیاییان از وزش باد و کاهش گرد و غبار در مناطق شمال غرب و دامنه‌های جنوبی البرز در طول امروز چهارشنبه ۴ خرداد و شکل‌گیری مجدد توده‌های گرد و غبار در عراق و انتقال آن به استان‌های غربی کشور طی فردا پنج‌شنبه ۵ خرداد خبر داد.
بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، از بعد از ظهر روز گذشته، سه‌شنبه ۳ خرداد، میانگین کیفیت هوای تهران در شرایط خطرناک قرار گرفت و امروز چهارشنبه نیز این وضعیت تداوم دارد.
صبح چهارشنبه با توجه به وزش باد نسبتاً شدید طی ساعات گذشته در تهران و تداوم حضور گرد و خاک، کیفیت هوا در بیشتر مناطق در محدوده ناسالم قرار دارد و در همین محدوده باقی می‌ماند. عدم وزش باد مؤثر تا صبح پنج‌شنبه ۵ خرداد از پراکندگی آلاینده‌ها جلوگیری می‌کند و با افزایش تردد خودروها، افزایش غلظت ذرات معلق و برقراری وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس در بیشتر مناطق پرتردد پیش‌بینی می‌شود.
آلاینده شاخص هوای تهران طی ۲۴ ساعت گذشته «ذرات معلق کمتر از میکرون» با میانگین ۴۳۶ بود و کیفیت هوای پایتخت در وضعیت خطرناک قرار داشت. آلاینده شاخص صبح چهارشنبه «ذرات معلق کمتر از میکرون» با میانگین ۴۱۴ و کیفیت هوا در وضعیت خطرناک است.
در خوزستان حبیب حی‌بر، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز از مراجعه ۷۰۶ بیمار دارای علائم تنفسی به مراکز درمانی خوزستان در پی وقوع گرد و غبار در ۲۴ ساعت گذشته خبر داد. او گفت:
«۶۴۸ نفر از این افراد به صورت سرپایی درمان و ۲۵ نفر در بخش‌های عادی بیمارستان‌ها بستری شدند. ۳۳ نفر نیز در بخش‌های ویژه بستری شده‌اند.»
با اعلام وضعیت بحرانی آلودگی هوا در کاشان و تصویب کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوای استان، تمام بناهای تاریخی زیر نظر اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان در روز چهارشنبه تعطیل است.
باغ فین، محوطه باستانی سیلک و خانه تاریخی بروجردی‌ها از جمله مکان‌های تاریخی هستند که تعطیل شده‌اند.
همچنین تمام اداره‌ها، مراکز آموزش عالی، دانشگاه‌ها، مدارس به‌جز دستگاه‌های خدماتی و امدادی کاشان روز چهارشنبه تعطیل است.
در استان کرمانشاه نیز کلیه مهدکودک‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به‌دلیل تداوم آلودگی هوا و افزایش ذرات گرد و غبار در روز چهارشنبه تعطیل بودند. روز گذشته (سه‌شنبه) نیز در این استان همین شرایط حاکم بود.
کلیه اداره‌ها و مراکز آموزشی خوزستان نیز روز چهارشنبه ۴ خرداد تعطیل اعلام شدند.
ریزگردها مدت‌هاست استان‌های همجوار با کشور عراق از جمله ایلام، کرمانشاه و خوزستان را درگیر خود کرده و به‌دلیل تعطیلی‌های مکرر ناشی از این وضعیت، بخش‌های دیگری از جمله صنعت، مشاغل، آموزش و…. با مشکل مواجه شده‌اند.
تعطیلی اداره‌ها، مدارس و مراکز آموزشی استان قزوین نیز بر اساس نشست کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوای استان در روز چهارشنبه برقرار بود
همین تصمیم روز چهارشنبه در استان همدان نیز اعمال شد و حتی تمامی فعالیت‌های ورزشی در فضای باز نیز ممنوع شد.
روزنامه جام جم چاپ تهران در یادداشتی نوشته است که چاره ریزگردها «تعطیلی» نیست و باید چاره‌ای اندیشید. جام جم در این‌باره نوشت:
«مدارس ۱۴ استان تعطیل شده‌اند. شاخص آلودگی هوای سقز، سردشت و اهواز به نزدیک ۵۰۰ رسیده است. با این آگاهی که اگر به استانداردهای جهانی پایبند باشیم، مفهوم این شاخص یعنی تخلیه سریع شهرها! ریزگردها حالا تهران را هم به تعطیلی کشانده (…) راهکار برای حل این موضوع همانی است که یک دهه پیش بود؛ تعطیلی مدارس و ادارات!»
این روزنامه افزوده است:
«کم‌اهمیت جلوه‌دادن مدیریت غلط منابع آبی و سیاست‌های آبی در منطقه و نسبت‌دادن مشکلات زیست‌محیطی از جمله پدیده ریزگرد صرفاً به تغییرات اقلیمی و پروژه عظیم ترکیه، تقلیل این موضوع است. حالا با تجربه پشت‌سرگذاشتن بیش از یک دهه با پدیده ریزگردها باید بدانیم علل این پدیده‌ها چندوجهی است و باید پیچیدگی آن را درک کرد؛ چرا که با ساده‌سازی، مشکل حل نخواهد شد. تقلیل این پدیده به تغییرات اقلیمی نتیجه‌اش می‌شود همین وضعیت کنونی؛ چرا که اگر پیش از این دخالت‌های انسانی در طبیعت را کاهش می‌دادیم، نگاهمان به خشکی تالاب‌ها فانتزی و لوکس نبود و البته که دیپلماسی آب را از یک دهه پیش با قدرت پیش می‌بردیم، حالا دچار توالی مکرر ریزگردها در نیمی از ایران نبودیم.»
بسیاری از کارشناسان افزون بر تغییرات اقلیمی و سیاست‌های محیط زیستی کشورهای همسایه از جمله عراق و ترکیه، مدیریت فاجعه‌بار منابع محیط زیستی در ایران را مسئول بروز این آلودگی‌ها می‌دانند. در عین‌حال اراده مشخصی نیز برای رسیدگی به مسئله ریزگردها وجود ندارد.
دولت ابراهیم رئیسی در بودجه سال ۱۴۰۱، رقم پیش‌بینی‌شده برای مقابله با آلودگی هوای ناشی از ریزگردها را حذف کرد.