روز دوشنبه ۲ مه/۱۲ اردیبهشت، عملیات تخلیه غیرنظامیان و گروهی از نیروهای نظامی اوکراینی که در مجتمع صنعتی فولادسازی آزوفستال هفته‌ها است در محاصره قرار دارند، از سر گرفته شد. قرار بود اولین گروه از تخلیه‌شدگان صبح دوشنبه به شهری در شمال غرب ماریوپول که تحت کنترل اوکراین است برسند.
اما همچنان گروهی از غیرنظامیان موفق به خروج از این نقطه نشده‌اند و آب، غذا و دارو هم در دسترسشان نیست. نیروهای روسیه قرار بود عملیات نظامی در این نقطه از ماریوپل را متوقف کنند ولی براساس گزارش گاردین بمباران برای تخریب تونل‌ها و پناهگاه‌های زیرزمینی در مجتمع آزوفستال ادامه دارد.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در یک سخنرانی ویدئویی گفت: «برای اولین بار، ما دو روز آتش‌بس در این منطقه داشتیم و موفق شدیم بیش از ۱۰۰ غیرنظامی – زنان و کودکان را بیرون بکشیم.»
کمیته بین المللی صلیب سرخ اعلام کرد که همراه با سازمان ملل و طرف‌های درگیر در عملیات تخلیه شرکت می‌کند، اما گفت که وضعیت پیچیده است.
فیلم از داخل کارخانه فولاد نشان می‌دهد که اعضای هنگ آزوف در حال کمک به غیرنظامیان در میان آوار و سوار شدن به اتوبوس هستند. اما صدها غیرنظامی همچنان در داخل کارخانه محبوس هستند.
ایرینا ورشچوک معاون نخست‌وزیر اوکراین گفت: «وضعیت در آزوفستال به یک فاجعه انسانی واقعی تبدیل شده است.»
در عرصه بین المللی، وزرای انرژی کشورهای اتحادیه اروپا قرار است مذاکرات اضطراری را برای پاسخ به شرط مسکو برای تداوم صادرات گاز برگزار کنند. روسیه شرط کرده که خریداران اروپایی بهای گاز روسیه را باید به روبل بپردازند در غیر این صورت با قطع عرضه مواجه خواهند شد.
در حالی که اتحادیه اروپا در واکنش به حمله روسیه به اوکراین تحریم‌های اقتصادی سنگینی را علیه روسیه وضع کرده است، موضوع تأمین انرژی معضلی است که می‌تواند جبهه متحدین علیه روسیه را تضعیف کند. از هم‌اکنون مجارستان اعلام کرده است که به تحریم نفت گاز روسیه که طرحش در اتحادیه اروپا در حال تدوین است، نخواهد پیوست. آلمان نیز با اینکه در هفته‌های گذشته موضعش را نسبت به روسیه اندکی تندتر کرده ولی همچنان برنامه‌ای عملیاتی برای حذف انرژی صادراتی روسیه در دست ندارد.
قرار بود وزرای انرژی اتحادیه اروپا در بروکسل برای یافتن راهی برای برون رفت از معضل عرضه انرژی روسیه که ۴۰ درصد گاز اتحادیه اروپا و ۲۶ درصد از واردات نفت آن را تشکیل می‌دهد، ملاقات کنند. هنوز مشخص نیست که این جلسه چه زمانی تشکیل می‌شود. گفته شده است که وجود اختلاف تظر گسترده مانع برگزاری این جلسه شده است.
آلمان و سایرین تاکنون در برابر درخواست‌ها برای توقف ناگهانی واردات سوخت از روسیه به دلیل ترس از آسیب‌های اقتصادی مقاومت کرده‌اند، در حالی که مسکو از خریداران اروپایی می‌خواهد که قیمت گاز روسیه را به روبل بپردازند در غیر این صورت با قطع عرضه مواجه خواهند شد.
روسیه هفته گذشته عرضه گاز به بلغارستان و لهستان را پس از اینکه آنها از برآورده کردن تقاضای این کشور برای پرداخت بهای انرژی به روبل خودداری کردند، متوقف کرد.
با توجه به اینکه بسیاری از شرکت‌های اروپایی در اواخر این ماه با ضرب الاجل پرداخت گاز مواجه هستند، کشورهای اتحادیه اروپا باید روشن کنند که آیا شرکت‌ها می‌توانند بدون نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه به خرید سوخت ادامه دهند یا خیر.
پرداخت به روبل می‌تواند به محافظت از اقتصاد روسیه در برابر تأثیر تحریم‌ها کمک کند، در حالی که درآمدهای سوخت هم می‌تواند به تأمین مالی عملیات نظامی این کشور کمک کند. این بحرانی است که اتحادیه اروپا با آن مواجه است.
ارتش روسیه پس از ناکامی در تصرف کی‌یف در هفته‌های ابتدایی جنگ، اکنون در سومین ماه از آغاز تجاوز نظامی بر سرکوب مقاومت در جنوب و شرق اوکراین متمرکز شده است.
حملات روسیه شهرهای شرق و جنوب شرق اوکراین را به ویرانه بدل کرده، هزاران غیرنظامی را کشته و بیش از ۵ میلیون نفر را مجبور به ترک کشور کرده است. ماریوپول، در کرانه دریای آزوف، حال به نمادی از فاجعه جنگ و رنج بی‌پایان مردم بدل شده است.
نیروهای ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه اکنون تقریباً تمام شهر ماریوپل را تحت کنترل دارند. ماریوپل به عنوان پلی عمل خواهد کرد که متصرفات روسیه در شرق و غرب اوکراین را به هم می‌رساند.
مسکو اقدامات خود را «عملیات نظامی ویژه» برای خلع سلاح اوکراین و خلاص کردن آن از ناسیونالیسم ضد روسی تحریک شده توسط غرب می‌خواند. اوکراین و غرب می گویند روسیه یک تجاوز نظامی تمام عیار به راه انداخته و هدفی فراتر از اوکراین دارد.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه روز یکشنبه گفت که مسکو تنها می‌خواهد امنیت اوکراینی‌های طرفدار روسیه در شرق را تضمین کند و از زلنسکی به عنوان شرط صلح نمی‌خواهد که «خود را تسلیم کند».
لاوروف در مصاحبه‌ای که در وب سایت وزارت خارجه روسیه منتشر شد گفت: «ما از زلنسکی می‌خواهیم که دستور آزادی غیرنظامیان و توقف مقاومت را صادر کند. هدف ما تغییر رژیم در اوکراین نیست.»
ارتش اوکراین روز دوشنبه اعلام کرد که نیروهای روسیه در تلاش برای تصرف شهر روبیژن در شرق اوکراین و آماده‌سازی حمله به سیویرودونتسک هستند. در سمت شرق، والنتین رزنیچنکو، فرماندار دنیپرو گفت که یک موشک روسی به سیلوی غلات اصابت کرد، اما تلفات جانی نداشت.
سرهی گایدای، فرماندار منطقه لوهانسک گفت که در ۲۴ ساعت گذشته سه نفر در اثر گلوله باران کشته شده‌اند.
ویاچسلاو گلادکوف فرماندار منطقه بلگورود روسیه در مرز با اوکراین هم گفت: «دو انفجار بامداد روز دوشنبه در بلگورود، رخ داد.»
علت این انفجارها هنوز مشخص نیست، اما کرملین اوکراین را به انجام حملات فرامرزی متهم کرده است. گلادکوف گفت که این حادثه تلفات جانی یا خسارتی نداشته است.
مسکو برای کنترل کامل منطقه دونباس، جایی که جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه پیش از حمله، کنترل بخش‌هایی از استان‌های لوهانسک و دونتسک را در دست داشتند، فشار می‌آورد.