تنش در فلسطین در ماه‌های اخیر افزایش یافته است. در آخرین نمونه، حمله نیروهای پلیس اسرائیل به نمازگزاران در مسجدالاقصی در آخرین جمعه ماه رمضان، ۲۹ آوریل، به مجروح شدن دست‌کم ۴۲ فلسطینی انجامید. تنش‌ها در بیت‌المقدس (اورشلیم) شرقی نیز در همین روز افزایش یافت.
مسلمان‌ها از نقض توافق پیشین درباره عدم ورود شهرک‌نشین‌های اسرائیلی به مسجد الاقصی خشمگین‌اند. بر اساس این توافق، قرار بود تنها مسلمان‌ها مجاز به عبادت در مسجد الاقصی باشند اما در یک هفته گذشته (منتهی به ۲۹ آوریل) حدود سه هزار و ۷۰۰ شهرک‌نشین اسرائیلی برای عبادت وارد منطقه مسجد مسلمان‌ها شدند.
ورود این شهرک‌نشین‌ها در حالی است که اکثریت قریب به اتفاق یهودیان ارتدوکس در آن عبادت نمی‌کنند و عبادت در آن را غیرقابل قبول می‌دانند. حتی رابی اصلی اورشلیم عبادت در آنجا را ممنوع کرده است. شهرک‌نشین‌هایی که در هفته‌های اخیر دست به این حرکت تنش‌آفرین می‌زنند، ناسیونالیست‌های مذهبی افراطی در اسرائیل هستند.
شمار حمله‌های پلیس اسرائیل به مسجد الاقصی نیز افزایش یافته است. تنها در دو هفته گذشته (منتهی به ۲۹ آوریل) بیش از ۲۵۰ فلسطینی در حمله نیروهای امنیتی اسرائیل به مسجدالاقصی مجروح شده اند.
آپارتاید و مبارزه علیه آن
سازمان‌ها و نهادهای حقوق بشری بین‌المللی بالاخره در سال‌های اخیر بر واقعیتی صحه گذاشتند که مبارزان فلسطینی برای دهه‌ها به آن اشاره می‌کردند: اسرائیل علیه مردم فلسطین یک «نظام آپارتاید» برپا کرده است.
ابتدا گزارش کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیای غربی سازمان ملل متحد به نظام آپارتاید تأسیس‌شده به دست دولت اسرائیل پرداخت اما زیر فشار ایالات متحده و اسرائیل وادار به پس گرفتن آن شد.
چندین سال بعد سازمان حقوق بشری بتسلم در اسرائیل، دیده‌بان حقوق بشر، و سازمان عفو بین‌الملل در گزارش‌هایی جداگانه به فاصله چندین ماه اسرائیل را یک رژیم آپارتاید خواندند.
افزایش محکومیت اسرائیل پس از تنش‌های سال گذشته رخ داد که دولت اسرائیل با مقاومت سرسختانه فلسطینی‌ها علیه تخلیه اجباری و پاکسازی آنها از بیت‌المقدس شرقی مواجه شد. این مقاومت هنوز ادامه دارد (خانه‌ام را با همه‌چیزش آتش می‌زنم اما اینجا را خالی نمی‌کنم)
آنچه در ادامه می‌خوانید، شماری از مقاله‌های مربوط به وضعیت فلسطین در «زمانه» است که سال گذشته و پیش از آن منتشر شده اند. این مقاله‌ها به ترسیم تصویری از وضعیت آپارتاید، گفتارهای حامی آن و نیز کنش‌گری‌ها و مبارزه علیه آن یاری می‌رسانند.
فلسطین و استعمارزدایی از ذهن ناامید: «فقط به کمی شهامت بیشتر از سوی جهان نیاز داریم»
ژابوتینسکی، رهبر برجسته صهیونیستی در ۱۹۲۳ ضرورت وجود دیواری آهنین را چنین نظریه‌پردازی کرد: «هر جمعیت بومی در جهان تا وقتی کوچک‌ترین امیدی به دفع کردن خطر استعمارشدن داشته باشند، در برابر مستعمره‌نشین‌ها مقاومت خواهند کرد». عمر برغوثی، از بنیانگذاران جنبش بایکوت در متنی می‌نویسد که در این دیوار ترک‌های جدی افتاده و استعمارزدایی از ذهن نومید فلسطینی آغاز شده است.
درباره خاص‌بودن و عام‌بودن مسأله فلسطین
ایمان گنجی ــ فلسطین نقطه‌ای متمرکز و فشرده از تاریخ ستم و مبارزه است: شبکه‌ای پیچیده از نژادپرستی، استعمار بیرونی و درونی، نئولیبرالیسم و نظامی‌گری ، و از سوی دیگر تجربه‌های مبارزاتی و مقاومتی موفق، شکست‌خورده، به‌انحراف‌کشیده‌شده، یا هنوز مورد سوء استفاده دولت‌های منطقه‌ای.
شیخ جراح یا چرا «یوم النکبة» پایان نپذیرفته است
محمود کاظمی ــ تراژدی محله شیخ جراح در اورشلیم/بیت‌المقدس شرقی به سال ۱۹۴۸ و روز نکبت برمی‌گردد، به تداوم یوم النکبه در یوم النکسه (روز شکست کشورهای عربی از اسرائیل در جنگ‌های شش روزه ۱۹۶۷). سیر اتفافات محله شیخ جراح نشان می‌دهد که نکبت و نکسه تا امروز پیوسته ادامه داشته است.
بدیهی است: اسرائیل یک دولت آپارتاید است
سراج عاصی ــ آنچه در بیت‌المقدس رخ می‌دهد، بر خلاف آنچه رسانه‌های جریان اصلی می‌خواهند به شما بگویند، «درگیری» بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها نیست. آنچه در حال رخ دادن است، واقعیت خشن روزانه‌ی قدرتی اشغالگر است که حمایت بی‌قیدوشرط ایالات متحده و بی‌تفاوتی بین‌المللی جسورش کرده و در حال تحمیل توان نظامی‌اش علیه مردمی بدون دولت است که تحت کنترل آن می‌زیند و از حقوق انسانی و مدنی اولیه محروم‌اند.
روزنامه‌نگار اسرائيلی: آپارتاید «واقعیت مطلوب» اسرائیل است
امیره هاس، روزنامه‌نگار هاآرتص و فرزند یکی از بازماندگان هولوکاست، در مصاحبه با ماری کوهن، از واقعیت‌های زندگی در رام‌الله، از سیاست‌های اسرائیل برای بیرون راندن فلسطینی‌ها و از هولوکاست و شباهت آن با “نکبت” می‌گوید.
انتخابات اسرائیل، رویای صهیونیستی و مسأله فلسطین
چرا نتانیاهو وعده ضمیمه‌کردن کرانه باختری را در آستانه انتخابات مطرح کرد؟ آیا رویای صهیونیستی همواره با ایده‌های راست‌گرایانه گره خورده بود؟ مردم، منتقدان و چپ‌گرایان اسرائیل چه می‌گویند؟ گفت‌و‌گوی زمانه با یارا بنگر پژوهشگر اسرائیلی تاریخ موسسه ماکس‌پلانک آلمان درباره این انتخابات را بخوانید.
چطور اورشلیم نقطه آغاز درگیری‌های اخیر اسرائیل و فلسطینی‌ها شد؟
حساس‌ترین مکان چند دهه درگیری در اسرائیل و فلسطین در شهر قدیم اورشلیم /بیت المقدس واقع شده است. صدها فلسطینی در درگیری با پلیس طی روزهای اخیر در آنجا زخمی شده اند. غزه نیز زیر گلوله‌باران و بمباران است. انبوهی موشک هم به سمت اسرائیل شلیک شده. درگیری چگونه آغاز شد و آخرین وضعیت از چه قرار است؟
فعال صلح‌طلب فلسطینی از وضعیت غزه و تجربه‌اش با حماس می‌گوید
رامی امان، خواهان صلح است، صلح در میان فلسطینی‌ها و میان فلسطین و اسرائیل. او مدتها در زندان حماس بوده است. نوژن اعتضاد السلطنه با او گفت‌وگو کرده است.
اعلام برگزاری انتخابات در فلسطین: چه رخ خواهد داد؟
انتخابات پارلمانی پیشین در ۲۰۰۶ که با پیروزی حماس همراه بود، در پی مداخله قدرت‌های خارجی به جنگ داخلی ختم شد. آیا تجربه ۲۰۰۶ دیگر تکرار نخواهد شد؟
امین درودگر ــ خشونت سیستماتیک به خشونت واکنشی سوبژکتیو ختم می‌شود. خشونت واکنشی که از سوی دولت‌ها «تروریسم» لقب می‌گیرد تا خشونت نظامی و پلیسی آنها را توجیه کند، به خشونت بیشتر راه می‌برد و این مارپیچ خشونت تکرار می‌شود.
چرا و چگونه اسرائیل ناعادلانه می‌جنگد؟
آرمین خامه ــ مجید محمدی در نوشته خود از واژه جنگ در دو معنای استعاری و تکنیکی استفاده می‌کند و این به او اجازه می‌دهد که نتیجه بگیرد جنگ اسرائیل و حماس صرفاً محدود به این سازمان نشده و شامل جنگ ایران و اسرائیل نیز هست.