وضعیت تأمین برق در ایران طوری است که هنوز ماه فروردین ۱۴۰۱ به پایان نرسیده بود شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق از احتمال انتشار زودهنگام جدول خاموشی‌ها خبر داد.
حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی دوشنبه ۵ اردیبهشت گفت:
«نیاز مصرف سال گذشته ۵۷ هزار مگاوات بود و کل برقی که توانستیم در زمان پیک تأمین کنیم ۴۸ هزار مگاوات بوده است که منجر به این شد که روی صنایع و بعد بخش خانگی خاموشی اعمال شود.»
شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق پیش از این اعلام کرده بود برای تأمین برق کشور امسال قصد دارد مصرف برق در اداره‌ها، بخش کشاورزی و استخراج رمز ارز را کنترل کرده و کاهش دهد و از سوی دیگر تعرفه‌های مشترکان پُرمصرف را بالا ببرد.
صالحی در این‌باره افزود:
«به نظر می‌رسد با سیاست‌هایی که امسال در زمینه افزایش تعرفه برق خانگی اتخاذ شده، مصرف کمتر شود اما در بخش صنعت موضوع مصرف برق نیست. به‌قدری میزان هزینه تمام‌شده محصولات انرژی‌بر در ایران نسبت به دنیا پایین‌تر است که می‌توانیم ۳ تا ۴ درصد هزینه را روی انرژی اعمال کرد و از طرفی هم نمی‌توان یک‌شبه قیمت انرژی صنایع را بالا ببریم چون به هرحال نیاز داریم درآمدهای ارزی کشور حفظ شوند و صنایع بتوانند صادرات داشته باشند.»
این عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی می‌گوید نیاز است تصمیمی در دولت اتخاذ شود که در یک تا دو سال آینده مشکل برق در کشور برطرف شود، اما دولت طی سال‌های گذشته منابعی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه ـ چه در جذب سرمایه‌گذاران داخلی و چه خارجی ـ نداشت چراکه «درآمدها و بودجه‌های عمرانی به پایین‌ترین حد خود رسیده» است و سرمایه‌گذاران به‌دلیل ارزان بودن قیمت برق برای صنایع، سودی در این بخش نمی‌بینند تا سرمایه‌گذاری کنند.
او می‌گوید «۵۵ درصد نیروگاه‌های کشور غیردولتی هستند» و باید زمینه‌هایی فراهم شود که «این سهم به ۷۰ درصد برسد و اجازه داده شود نیروگاه‌ها مستقیماً در بورس انرژی برق بفروشند».
صالحی افزود:
«یعنی دولت از تعیین قیمت کنار برود، ساختارهای قدیمی و سرکوب قیمت کنار گذاشته شود. نیروگاه نیاز به سرمایه‌گذاری بالایی دارد، بنابراین باید بتواند طی چند سال منابع خود را بازگرداند. (…) دولت‌ها حاضر نیستند نقش مالکیتی و درآمدی را که تاکنون داشته‌اند از دست بدهند و این باعث می‌شود نه خود سرمایه‌گذاری کنند و نه شرایطی فراهم کنند که بخش خصوصی امکان فعالیت داشته باشد، در نتیجه چوب آن را صنعت و مردم می‌خورند.»
پیش‌بینی برای سال جاری این است که کمبود برق بیشتر خواهد شد زیرا مصرف همچنان رشد حدود ۸ درصدی را دارد و این به ۱۰ هزار مگاوت کمبود پارسال اضافه می‌شود. تابستان سال گذشته، حتی با وجود اضافه شدن ۶ هزار مگاوات جدید ناترازی ۱۲ هزار مگاوات وجود داشت.
سجاد ایجادی، کارشناس اقتصاد انرژی ۱۶ فروردین امسال گفت:
«مصرف برق در نیمه ابتدایی فروردین‌ماه امسال نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته چهار درصد افزایش داشته و حدود ۱۰ میلیارد کیلووات ساعت در کشور برق مصرف شده است.»
قطعی برق در دو سال اخیر از زمستان ۹۹ مشکلات زیادی برای مردم ایران ایجاد کرد. خاموشی‌های زمستان ۱۳۹۹ مردم را شوکه کرد. کمبود گاز و ممنوعیت استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها یکی از دلایل خاموشی‌های زمستان دو سال پیش عنوان شد. اسفند ماه ۹۹، رضا اردکانیان، وزیر وقت نیرو وعده داد تا تابستان بعدی واحد‌های جدیدی به مدار می‌آیند و قرار نیست در تابستان ۱۴۰۰ مردم خاموشی داشته باشند اما خاموشی‌های تابستانی، قبل از شروع این فصل آغاز شد. اردکانیان تیرماه ۱۴۰۰ اعلام کرد که ناترازی تولید و مصرف برق در تابستان ۱۴۰۰، ۱۲ هزار مگاوات است.
اردیبهشت ۱۴۰۰ اولین خبرهای قطعی برق این سال منتشر شد. مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق به بارش کم باران اشاره کرد و گفت که وضعیت ذخایر برق آبی‌ها مناسب نیست و تا حدود ۳۴ درصد میزان مخازن نسبت به سال ۹۹ کمتر است. طبق گفته رجبی‌مشهدی در اردیبهشت ۱۴۰۰ حدود ۳۰۰۰ مگاوات نسبت به سال ۹۹ کمبود برق وجود داشت.
افزایش بی‌سابقه مصرف برق به دلیل رشد مصرف صنایع بزرگ به میزان ۱۵۰۰ مگاوات، استخراج رمز ارز با مصرف بیش از دو هزار مگاوات، افزایش بی‌سابقه دما، خشکسالی بی‌سابقه که باعث کاهش بارندگی‌ها و خروج بیش از نیمی از نیروگاه‌های برق آبی از مدار تولید، از جمله عواملی بود که مسئولان علت ناترازی تولید و مصرف برق عنوان می‌کردند.