وزارت خارجه آمریکا در نامهای به ترکیه اعلام کرد که دولت بایدن بر این باور است که فروش احتمالی جنگندههای اف-۱۶ به ترکیه در راستای منافع امنیت ملی آمریکا بوده و در خدمت انسجام و یکپارچگی ناتو خواهد بود. کنگره آمریکا از این توافق حمایت نکرده است.
ترکیه در ماه اکتبر از ایالات متحده درخواست خرید ۴۰ فروند جنگنده اف-۱۶ ساخت لاکهید مارتین و نزدیک به ۸۰ کیت مدرنیزاسیون برای هواپیماهای جنگی موجود خود کرد. واشنگتن تاکنون از اظهار نظر درباره این درخواست خودداری کرده و گفته بود که باید فرآیند استاندارد فروش تسلیحات را طی کند.
فروش تسلیحات آمریکا به ترکیه، متحد ناتو، پس از دستیابی آنکارا به سامانههای موشکی دفاعی ساخت روسیه محل مناقشه شد. اقدام ترکیه که به رغم مخالفت آمریکا انجام شد سبب اعمال تحریمهای آمریکا و همچنین حذف ترکیه از برنامه فروش جتهای جنگنده اف-۳۵ شد.
نامه وزارت امور خارجه که اولین بار توسط رویترز گزارش شد، در تاریخ ۱۷ مارس/۲۷ اسفند نوشته شده است. در حالی که این نامه هیچ تضمین یا جدول زمانی برای فروش این جنگندهها ارائه نمیدهد، اما تأکید میکند که اقدامات تنبیهی واشنگتن پس از خرید سامانههای اس-۴۰۰ روسی توسط آنکارا، نشان دهنده «بهای قابل توجهی است که پرداخت شده است».
در این نامه آمده است:
«دولت (آمریکا) بر این باور است که با این وجود، منافع درازمدت اتحاد ناتو و تواناییها و همچنین امنیت ملی، منافع اقتصادی و تجاری ایالات متحده ایجاب میکند که روابط دفاعی مناسب ایالات متحده با ترکیه ادامه یابد.»
در ادامه این بیانیه آمده است:
«اگر وزارت امور خارجه با درخواست ترکیه موافقت کند این پیشنهاد خرید به کنگره ارجاع داده میشود تا در صورت تصویب در آنجا عملیاتی شود.»
ترکیه در دریای سیاه با اوکراین و روسیه مرز مشترک دریایی دارد. این کشور روابط خوبی با هر دو طرف بحران کنونی دارد و میزبان مذاکرات بین این دو در استانبول و آنتالیا بوده است. ترکیه حمایت خود را از اوکراین اعلام کرده است، اما همچنین با تحریمهای گسترده غرب علیه مسکو نیز مخالف است.
ترکیه در حالی که روابط نزدیکی با روسیه در زمینه انرژی، دفاعی و تجارت دارد و به شدت به گردشگران روسی متکی است، هواپیماهای بدون سرنشین به اوکراین داده است که خشم مسکو را برانگیخته است.
نامه وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به نامه ۴ فوریه فرانک پالون، نماینده دموکرات کنگره و بیش از ۵۰ قانونگذار از هر دو حزب بود که از دولت بایدن خواسته بودند درخواست خرید آنکارا را رد کند. آنها عدم تعهد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به منافع ناتو و «نقض گسترده حقوق بشر» در این کشور را عاملی برای منتفی شدن این تجارت تسلیحاتی دانسته بودند.
ایالات متحده پس از خرید سامانه اس-۴۰۰ روسی، صنایع دفاعی ترکیه را تحریم کرد.
آنکارا پیش از این، بیش از ۱۰۰ جت اف-۳۵ آمریکایی سفارش داده بود، اما واشنگتن پس از خرید سامانه اس-۴۰۰ ترکیه را از این برنامه حذف کرد. ترکیه این اقدام را ناعادلانه خوانده و خواهان بازپرداخت ودیعه ۱,۴ میلیارد دلاری خود شده است. شرکت لاکهید مارتین سازنده هواپیماهای اف-۳۵ و اف-۱۶ است.
اردوغان در تماسی در روز ۱۰ مارس به جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا گفت زمان لغو تمامی تحریمهای «ناعادلانه» علیه صنایع دفاعی ترکیه فرا رسیده است و ترکیه انتظار دارد درخواستش برای خرید اف-۱۶ در اسرع وقت نهایی شود.