شورشیان حوثی موسوم به انصارالله یمن، بهدنبال حملات هوایی عربستان سعودی به صنعا و بندر الحدیده که به کشتهشدن دستکم هشت نفر منجر شد، اعلام کردند که حملات موشکی و پهپادی به عربستان سعودی را به مدت سه روز به حالت تعلیق در می آورند. در بیانیهای که عصر شنبه ۲۶ مارس/۶ فروردین منتشر شد، حوثیها گفتهاند که در صورت توقف حملات هوایی ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در جنگ یمن و لغو محدودیتهای بنادر حاضرند آتشبس دائمی اعلام کنند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، مهدی المشاط، رئیس دفتر سیاسی حوثیها در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که این گروه عملیات تهاجمی زمینی در یمن از جمله در منطقه راهبردی مأرب را هم به مدت سهروز متوقف میکند. او اعلام آتشبس یکجانبه را «دعوتی صادقانه و گام عملی برای بازسازی اعتماد، و سوق دادن همه طرفها از عرصه گفتگو به صحنه عمل» خواند و افزود:
«در صورتی که عربستان سعودی متعهد به پایان دادن به محاصره و توقف حملات خود به یمن یک بار برای همیشه باشد، ما آمادهایم این تعهد سهروزه را به تعهدی نهایی و دائمی [به پایاندادن به درگیریها] تبدیل کنیم».
آتشبس یکجانبه حوثیها در حالی اعلام شده است که جنگ یمن با کشتن دهها هزار شهروند عمدتاً غیرنظامی و تحمیل گرسنگی و بیماری بر میلیونها نفر، وارد هشتمین سال خود شده و درگیریهای نظامی در ماههای اخیر تشدید شده است.
پیشنهاد آتشبس دائمی در آستانه گفتوگوهای ریاض
عربستان سعودی هنوز هیچ واکنشی به این بیانیه نشان نداده است. در حالیکه حوثیها خواهان لغو محدودیتهای اعمال شده توسط کشتیهای جنگی ائتلاف بر بنادر دریای سرخ یمناند و آنرا شرط اصلی برای آتش بس دائمی اعلام میکنند، عربستان سعودی میگوید هیچ محاصرهای بر روی بنادر وجود ندارد و تنها از قاچاق اسلحه جلوگیری میکند. سازمان ملل و ایالات متحده آمریکا اما در تلاش برای ایجاد آتشبس در یمن، ریاض را تحت فشار قرار دادهاند تا محدودیتهای دریایی و هوایی در مناطق تحت کنترل حوثیها را برای کاهش بحران وخیم انسانی لغو کند.
شورشیان حوثی تحت حمایت جمهوری اسلامی که از سال ۲۰۱۴ در این کشور علیه دولت تحت پشتیبانی ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی میجنگند، اما متهماند که علاوه برتامین مالی از سوی حکومت جمهوری اسلامی ایران، به بهانه وارد کردن محمولههای بشردوستانه، از سوی نیروی قدس سپاه پاسداران محمولههای تسلیحات و فرآوردههای نفتی وارد میکنند. حملات حوثیها نیز در جهت بیثبات کردن بازار انرژی در منطقه به نفع ایران تلقی میشود.
مهدی المشاط در ادامه سخنانش گفت در صورتی که ائتلاف، بنادر را بازگشایی کند و حملات هوایی خود را متوقف کند، آتشبس روز شنبه ادامه خواهد داشت و اگر عربستان سعودی خروج نیروهای خارجی از یمن را اعلام کند و حمایت از شبه نظامیان محلی را هم متوقف کند، حوثیها تعلیق عملیات زمینی خود را هم تمدید میکنند. مشاط افزود که این گروه آماده آزادی همه زندانیان از جمله برادر عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهوری یمن است.
تحلیلگران اما میگویند باوجود اینکه عربستان ماههاست بهدنبال خروج از یمن و پایاندادن به جنگ است، قبول چنین شروطی از سوی ریاض بعید بهنظر میرسد.
ائتلاف سال گذشته پیشنهاد آتش بس یکجانبه داده بود اما حوثیها این پیشنهاد را رد کردند و گفتند پیش از هر مذاکرهای برای صلح باید «وضعیت انسانی» و بازگشایی بنادر بررسی شوند.
در همین حال سازمان ملل متحد در تلاش است تا برای ماه رمضان که از آوریل آغاز میشود و پیش از برگزاری نشست احزاب یمنی به میزبانی ریاض، آتشبس موقتی را تضمین کند. حوثیها گفتهاند که به ریاض نخواهند آمد و مخالف مذاکره در «کشورهای متخاصم»اند.
حمله اخیر شورشیان حوثی به نزدیکی محل برگزاری مسابقات فرمول یک در جده، توانایی دفاعی عربستان را برای تامین امنیت خود از جمله در موارد نشستها و رویدادها زیر سوال برده است.
تشدید درگیریها و افزایش قیمت نفت
حوثیها روز جمعه در حملات گسترده موشکی و پهپادی به تأسیسات نفتی آرامکو در جده و پالایشگاههای رأس تنوره و رابغ حمله کرده و تاسیسات حیاتی در ریاض پایتخت عربستان سعودی را هدف قرار دادند.
شبکه تلویزیونی العربیه به نقل از ائتلاف عربی اعلام کرد که سامانه پدافند هوایی این کشور دو پهپاد مملو از مواد منفجره را که از تاسیسات نفتی حوثیها در حدیده پرتاب شده و نجران را هدف قرار داده بودند، منهدم کرده و یک حمله به کشتیرانی در مسیر حیاتی دریایی بین المللی را خنثی کرده است.
در ادامه ائتلاف به رهبری عربستان سعودی هم روز شنبه صنعا، پایتخت یمن و بنادر دریایی حدیده و سلیف را که تحت کنترل حوثیها قرار دارند هدف رگبار حملات هوایی قرار داد و دست کم ۸ نفر را کشت.
ژنرال ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف تحت رهبری سعودیها گفت که این حملات «منابع تهدید» عربستان را هدف قرار داده است و حوثیها را به استفاده از تاسیسات نفتی و فرودگاه برای حملات نظامی و پرتاب پهپاد متهم کرد.
تصاویر پخش شده در شبکههای اجتماعی شعله های آتش و دود را بر فراز صنعا و حدیده نشان میدهد. خبرگزاری آسوشیتدپرس در پایتخت یمن نیز از شنیدهشدن صدای انفجارهای مهیبی و لرزش ساختمانهای مسکونی خبر داده است.
حوثیها گفتند که ائتلاف به یک نیروگاه برق، یک ایستگاه تامین سوخت و دفتر بیمه اجتماعی دولتی در پایتخت حمله کرده و هشت نفر را کشته و چهار نفر از جمله زنان و کودکان را زخمی کرده است.
حمود عباد، یکی از مقامهای محلی حوثیها در صنعا گفت که این مرکز بیمه در نزدیکی ساختمانی قرار دارد که توسط آژانسهای سازمان ملل در پایتخت استفاده می شود و مدعی شد که خودروهای سازمان ملل قبل از حملات هوایی از منطقه خارج شده اند.
حوثیها یمن همچنین گفتهاند که ائتلاف برخلاف توافق آتشبس سال ۲۰۱۸ (توافق حدیده)، به بندر سلیف در شهر حدیده که محل ورود ۷۰ درصد از واردات تجاری و کمکهای بشردوستانه به یمن است را هدف قرار داده است.
یک هیئت سازمان ملل که بر توافق حدیده نظارت میکند، نسبت به حملات هوایی ائتلاف عربستان ابراز نگرانی کرد و از طرفهای متخاصم خواست تا «ماهیت غیرنظامی بنادر را حفظ کنند و از آسیب به زیرساختهای غیرنظامی اجتناب بورزند».
قیمت نفت خام روز جمعه پس از حملات جده بالغ بر ۱ درصد افزایش پیدا کرد و به بیش از ۱۲۰ دلار در هر بشکه رسید. وزارت انرژی عربستان هم در اطلاعیهای تاکید کرد که با توجه به تداوم حملات علیه تاسیسات خود، نمی تواند مسئولیت هرگونه کمبود عرضه نفت به بازارهای جهانی را بر عهده بگیرد. این وزارتخانه همچنین خواستار بهرسمیت شناختن نقش تهران در حمایت از حوثیها برای هدف تاسیسات تولید نفت و گاز شد.
ایالات متحده آمریکا حکومت تهران را مسئول حملات حوثیها خواند
همزمان سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب به همراه برخی از کشورها از جمله بریتانیا، فرانسه، امارات متحده عربی، مصر، بحرین، کویت، مراکش، کانادا، اسرائیل، سودان و پاکستان حملات حوثیها را محکوم کردند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد روز شنبه خواستار «خویشتنداری» همه طرفها و «دستیابی فوری به یک راهحل دیپلماتیک برای پایان دادن به درگیری» شد. استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل هم در بیانیهای اعلام کرد این سازمان حملات حوثیها را «بهشدت محکوم میکند».
احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب هم گفت که این حمله تهدیدی جدی برای امنیت منطقه و تامین انرژی جهانی ست و از جامعه جهانی خواست تا موضع سختتری در برابر ترور حوثیها و همچنین نقض مداوم قوانین بشردوستانه از سوی آنها اتخاذ کند
اتحادیه اروپا هم در بیانیهای از همه طرفها خواست در مذاکراتی که از سهشنبه ۲۹ مارس در ریاض و تحت نظارت شورای همکاری خلیج فارس آغاز میشود شرکت کنند و اعلام کرد:
«حملات علیه شهرها و زیرساختهای غیرنظامی غیرقابل قبول است و باید متوقف شود و خصومتهای اخیر خطر تشدید بیشتر درگیری یمن را افزایش داده و تلاشهای جاری برای پایان دادن به جنگ را تضعیف میکند».
ایالات متحده آمریکا حکومت ایران را که همزمان در وین بهدنبال تلاش برای خارجکردن سپاه پاسداران از فهرست گروههای تروریستی و مذاکره برای احیای توافق هستهای برجام است، به داشتن نقش مستقیم در حملات حوثیها متهم کرد.
واشنگتن ایران را متهم کرد که با تجهیز تسلیحاتی حوثیها برخلاف قوانین بینالمللی، این حمله را ممکن ساخته است. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا حملات حوثیها را «تروریستی» خواند و گفت:
حملات امروز، درست مانند حمله به تصفیهخانههای آب و زیرساختهای انرژی در ۱۹ و ۲۰ مارس، به وضوح توسط ایران و با نقض قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل متحد مبنی بر ممنوعیت واردات تسلیحات به یمن انجام شد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده هم از تقویت همکاریها دفاعی با عربستان برای «پایان درگیریها، بهبود زندگی و ایجاد فضایی برای یمنیها در جهت تعیین سرنوشت خود» خبر داد.