پس از نمايش فيلم “گذشته”، اثر تازه اصغر فرهادی، فيلمساز ايرانی برنده اسکار، در شصت‌وششمين دوره جشنواره فيلم کن، رسانه‌های فرانسوی‌زبان به تمجيد از اين فيلم پرداختند.
در فیلم “گذشته”، برنیس بژو، بازیگر نامزد اسکار و گلدن‌گلوب و برنده سزار، طاهر رحیم، برنده جایزه سزار، علی مصفا، پائولین بورلت، الیس آگویس، ژان جستین و بابک کریمی نقش‌آفرینی می‌کنند و فیلمبردار آن محمود کلاری است.
داستان فيلم در پاريس و حومه آن رخ می‌دهد و در آن مردی ايرانی (با بازی علی مصفا)، پس از چهار سال جدائی از همسر فرانسوی خود (برنيس بژو) و ترک فرانسه، از تهران به پاريس باز می‌گردد تا طلاق‌شان را قانونی کند و همسرش بتواند با مرد ديگری (طاهر رحيم) که آشنا شده ازدواج کند. روابط ميان شخصيت‌های داستان مسائل پنهانی را به‌مرور آشکار می‌سازد.
بيشتر رسانه‌های فرانسوی‌زبان به نخستين تجربه فيلمسازی اصغر فرهادی در خارج از ايران اشاره کرده و نوشته‌اند با وجودی‌که فرهادی به زبان فرانسوی آشنا نيست اما توانسته است بازی‌های خوبی از بازيگران خود بگيرد.
سايت مجله “لو پُوَن” (Le Point) فرانسه، فيلم جديد اصغر فرهادی را “کمتر اجتماعی” و “کمتر سياسی” دانسته اما آن را مثلث عاشقانه درباره اختلاف ارزيابی کرده است.
اين سايت اصغر فرهادی را يکی از دو سه فيلمنامه‌نويس بزرگ جهان به‌شمار آورده و نوشته است در “گذشته” روابط گسسته شده شخصيت‌های داستان ميان گذشته و آينده رمز و راز داستان را شکل می‌بخشند و “هر چه پيشتر می‌رويم شخصيت‌ها همچون خود راز ملموس‌تر می‌شوند.”
“لو پُوَن” نوشته است: “به همين خاطر فرهادی بزرگ است: روانشناسی نزد او هنر تعليق و پرده‌برداری ظريف و تدريجی مکالمات است.”
اين مجله همچنين افزوده است فرهادی با اين‌که به فرانسه آمده اما اعتراف می‌کند که “هيچ چيز، روش‌های او را تغيير نداده است”.
اين نشريه بازی برنیس بژو و طاهر رحيم را “غيرقابل تشخيص” خوانده و نتيجه کار را “شگفت‌انگيز” دانسته است.
مجله اکسپرس از “ميزانسنی درخشان در خدمت داستانی تکان‌دهنده” نوشته و فيلم “گذشته” را يکی از چشمگيرترين فيلم‌های زندگی حرفه‌ای فرهادی ارزيابی کرده است
“لو پُوَن” گفته است فرهادی ما را در گردابی غرق می‌کند اما به‌هنگام خروج از آن سرشار از حس زندگی هستيم.
تارنمای روزنامه فيگارو نيز آخرين ساخته فرهادی را ستايش کرده و ضمن تعريف از بازی برنيس بژو نوشته است اصغر فرهادی با دو ساعت و ۲۰ دقيقه زمان فيلم، درامی بسيار زيبا خلق کرده است.
تارنمای مجله سينمايی پرومير (فرانسوی) از هنر “سکوت” فرهادی نوشته و فيلم‌های او را درام‌های درونی “کافکايی” و چندلايه ارزيابی کرده است.
پرومير نوشته است اصغر فرهادی با فيلم “گذشته” پيشرفت بيشتری می‌کند و تا پلان ـ سکانس نهايی، رازها يکی در ديگری سرمی‌گشايند و شما را به زانو درمی‌آورند.
به‌نوشته پرومير، در فيلم فرهادی به همه چيز حتی کوچک‌ترين لحظه‌ها، فکر شده است. در سناريوی دقيق آن، نقاط عطف، هوشمندانه انتخاب شده‌اند و هر چه گذشته بيشتر رو می‌آيد شخصيت‌های فيلم نيز بيشتر شکل می‌گيرند و بر پای خود می‌ايستند.
اين مجله سينمايی آخرين اثر فرهادی را “کورئوگرافی پشيمانی” توصيف می‌کند که هر لحظه از تماشاگر می‌پرسد: “چه زمانی خيلی دير است؟ از چه زمانی ديگر نمی‌توان به عقب بازگشت؟”
پرومير از بازی علی مصفا و “شيرينی آرامش‌بخش صدای او” در فيلم نيز تعريف کرده است.
روزنامه لوموند نوشته است در “گذشته” بار ديگر شاهد قدرت‌های فرهادی، مهارت او در روايت داستان و توانايی او در گرفتن بازی از بازيگرانش، هستيم.
با اين حال لوموند افزوده است حرکت فيلمساز و روح سيستماتيکی که بر فيلم حاکم است تا حدودی داستان را “خفه می‌کند.”
لوموند همچنين نوشته است مشکل کار با بازيگرانی که به زبان ديگری سخن می‌گويند و قرار دادن مکان داستان در جامعه‌ای که به او تعلق ندارد موجب خلق فيلمی جذاب شده است؛ اما نه به تأثيرگذاری دو فيلم آخر وی (درباره الی و جدايی نادر از سيمين).
تارنمای مجله اکسپرس از “ميزانسنی درخشان در خدمت داستانی تکان‌دهنده” نوشته و فيلم “گذشته” را يکی از چشمگيرترين فيلم‌های زندگی حرفه‌ای فرهادی ارزيابی کرده است.
اکسپرس می‌نويسد دقت کادرهای فرهادی در فيلم اهميت آن‌چه را که در خارج از کادر رخ می‌دهد تقويت می‌کند و به بازيگرانش اين “گوهر پربها” را عطا می‌کند که همزمان هم وضعيت موجود را بازی کنند و هم همه آن‌چه را که از يکديگر پنهان می‌سازند.
اکسپرس همچنين می‌افزايد در فيلم “گذشته” همه چيز به مسئله نقطه‌نظر برمی‌گردد و نگاه فرهادی نگاهی زيبا، نگاه يک فيلمساز برجسته است.
اين مجله در انتهای تحليل خود نوشته است مشتاقانه بايد منتظر بود و ديد که استيون اسپيلبرگ و هيئت داورانش از فيلم فرهادی چگونه قدردانی خواهند کرد.
تارنمای روزنامه “لو سوار” بلژيک نيز در گزارش خود از فيلم فرهادی تمجيد کرده و آن را فيلمی بزرگ درباره زندگی در عين پيچيدگی آن ارزيابی کرده است.
“لو سوار” می‌نويسد اصغر فرهادی تمام کليشه‌های سينماگران خارجی در پاريس را می‌شکند و برای نقل داستان خود از افتادن در تله تصاوير توريستی پرهيز می‌کند.
اين روزنامه نيز از آشکار شدن تدريجی مسائل در طول فيلم، پيش بردن تماشاگر با جريان آن و فرو بردن او در درونيات هر کدام از شخصيت‌ها نوشته و افزوده است: “ما نيز به شخصيتی در ميان شخصيت‌های فيلم تبديل می‌شويم که با شک و ترديدهای خود، پرسش‌های خود، احساسات خود، و رابطه‌شان با گذشته و اخلاق مبارزه می‌کنند.”
“لو سوار” بنای داستان فيلم را بر موقعيتی پيش پا افتاده می‌بيند که از درون آن پيچيدگی روابط انسانی، احساسات، و زندگی روزمره بيرون می‌زند و در ادامه می‌نويسد: “سينماگر ايرانی از يادمان می‌برد که در سينما نشسته‌ايم. و وقتی متوجه اين موضوع می‌شويم، از اين‌که لحظه‌ای باور کرديم که اين خود زندگی است کاملا متأثر می‌شويم.”
اين روزنامه بلژيکی نيز از بازی بازيگران فيلم تعريف کرده است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
در همين زمينه:
گفت‌وگوی سارا روشن با سمیرا طلوعی درباره جشنواره بین‌المللی فیلم کن
گزارشی از کنفرانس خبری فیلم «گذشته» از اصغر فرهادی در جشنواره بین‌المللی فیلم کن