پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) بعدازظهر سهشنبه ۱۰ اسفند / یکم مارس اعلام کرد که دلیلی برای افزایش سطح هشدار هستهای نمیبیند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو پس از دیدار با آندری دودا، رئیس جمهوری لهستان در پایگاه هوایی لاسک در مرکز لهستان، گفت ناتو همیشه آنچه در محافظت و دفاع از متحدان خود لازم بداند انجام خواهد داد. او گفت، با این حال، کسی باور نمیکند که «در حال حاضر نیاز به تغییر سطح هشدار نیروهای هستهای ناتو وجود دارد.»
در چهارمین روز جنگ در اوکراین، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در واکنش به بیانیههای ناتو به نیروهای بازدارنده هستهای کشورش آمادهباش داد. او در دیدار با سرگئی شایگو، وزیر دفاع و والری گراسیموف رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه گفته بود:
«کشورهای غربی نه فقط اقدامات غیردوستانه علیه اقتصاد روسیه بهکار میگیرند بلکه مقامهای این کشورها اظهارات خصمانه در مورد روسیه بیان میکنند.»
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا نیز پیش از این در واکنش به آمادهباش نیروهای بازدارنده هستهای روسیه گفت نیازی به نگرانی در مورد جنگ هستهای نیست.
ناتو خود سلاح هستهای ندارد، اما آمریکا، بریتانیا و فرانسه سه عضو آن قدرتهای هستهای هستند.
پوتین روز سهشنبه بار دیگر شروط خود برای پایان جنگ را تکرار کرد. کرملین گفت که دولت کییف باید «جمهوریهای مردمی» لوهانسک و دونتسک و حاکمیت روسیه بر شبهجزیره کریمه را بهرسمیت بشناسد؛ غیرنظامی و بیطرفی باشد و همچنین متعهد شود که در آینده تسلیحات هستهای نخواهد داشت.
این اولین بیانیه از این نوع پس از مذاکره نمایندگان اوکراین و روسیه در بلاروس در روز دوشنبه برای پایان جنگ بود. پس از این مذاکرات نیز پوتین همین خواستههای را عنوان کرده بود.
روز سهشنبه در ادامه حملات ارتش روسیه برج تلویزیون در کییف مورد حمله قرار گرفت. وزارت کشور اوکراین اعلام کرد که در نتیجه این حمله پخش برنامههای تلویزیونی «برای مدت معینی» قطع شد. سپس گزارش شد که دستکم پنج نفر در این حمله کشته و پنج نفر دیگر مجروح شدند.
در ساعات قبلی در همین روز موشکهای روسی شهر خارکف در شرق اوکراین را هدف قرار دادند. به گفته امدادگران، دستکم ۱۰ نفر بر اثر شلیک راکت و توپخانه روسیه کشته و ۲۰ نفر مجروح شدند. روز دوشنبه حداقل ۱۱ نفر در حملات به خارکف کشته شده بودند.
درخواست عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین روز سهشنبه در مصاحبهای با شبکه سیانان و خبرگزاری رویترز گفت روسیه باید پیش از شروع دور دوم مذاکرات آتشبس بمباران شهرهای این کشور را متوقف کند.
زلنسکی از اعضای ناتو خواست تا برای جلوگیری از عملیات نیروی هوایی روسیه بر فراز اوکراین منطقه پرواز ممنوع اعمال کنند.
او تأکید کرد که چنانچه ناتو از پذیرفتن عضویت اوکراین خودداری کند، باید ضمانتهای امنیتی بر اساس تعهدات قانونی به این کشور بدهد. او گفت:
«دستکم بمباران مردم متوقف شود، دستکم بمباران را متوقف کنید و بعد پشت میز مذاکره بنشینیم.»
ولادیمیر زلنسکی بعد از ظهر سهشنبه از طریق ویدئو در نشست فوقالعاده پارلمان اروپا در حمایت از اوکراین شرکت کرد و مورد تشویق نمایندگان پارلمان قرار گرفت.
زلنسکی در پارلمان اروپا گفت:
«در برابر تهاجم روسیه مقاومت میکنیم و برای حفظ آزادی خود تلاش خواهیم کرد، باور دارم پیروز خواهیم شد.»
رئیس جمهوری اوکراین در سخنان خود بار دیگر خواهان عضویت کشورش در اتحادیه اروپا شد و گفت:
«میخواهیم عضوی برابر در اروپا باشیم. اتحادیه اروپا با ما بسیار قویتر خواهد شد. بدون شما، اوکراین تنها خواهد ماند. ما قدرت خود را ثابت کردیم، اثبات کنید که با ما هستید؛ ثابت کنید که ما را تنها نخواهید گذاشت.»
پارلمان اروپا شامگاه سهشنبه قطعنامهای را علیه روسیه تصویب کرد و از مسکو خواست تا نیروهای خود را فوراً و بدون قید و شرط از اوکراین خارج کند. نمایندگان پارلمان در بروکسل با ۶۳۷ رأی موافق، ۱۳ رأی مخالف و ۲۶ رأی ممتنع قطعنامه را تصویب کردند.
درخواست اخراج روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل
بعد از ظهر سهشنبه آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا خواستار اخراج روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل شد.
بلینکن که در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل سخن میگفت ادامه عضویت روسیه در شورای حقوق بشر سازمان ملل را زیر سئوال برد و گفت:
«اگر کشوری از اعضای سازمان ملل تلاش کند قدرت را علیه یکی دیگر از کشورهای عضو سازمان ملل به دست گیرد و از این طریق مرتکب نقض وحشتناک حقوق بشر شود و رنج بشردوستانه عظیمی را به بار آورد، سوال مشروع این است که آیا آن دولت میتواند در این شورا باقی بماند یا خیر.»
بلینکن هشدار داد که اگر ولادیمیر پوتین به «هدف اعلامشده خود» دست یابد و دولت منتخب دموکراتیک در کییف را سرنگون کند، بحران بشردوستانه و وضع حقوق بشر در اوکراین بدتر خواهد شد.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز پیش از این در این نشست سخنرانی کرده بود و اندکی قبل از شروع پخش ویدئویی سخنرانی او، شمار زیادی از دیپلماتها به نشانه اعتراض سالن را ترک کردند. لاوروف که بهشکل ویدئویی سخن میگفت حمله به اوکراین را بهدلیل نقض حقوق بشر از سوی اوکراین توجیه کرد.
دولت بریتانیا نیز اعلام کرد که اخراج روسیه از شورای امنیت سازمان ملل یکی از گزینههای این کشور برای منزویتر کردن روسیه در صحنه بینالمللی است.
دومینیک راب، معاون نخستوزیر بریتانیا نیز به پوتین هشدار داد که او و فرماندهان نظامی روسیه مسئول جنایات احتمالی جنگی در اوکراین خواهند بود.
نیاز سازمان ملل به ۱,۵ میلیارد یورو
سازمان ملل روز سهشنبه اعلام کرد که حداقل به ۱,۵ میلیارد یورو نیاز دارد تا وسایل ضروری مردم اوکراین را تأمین کند.
بر اساس برآوردهای دفتر کمکهای اضطراری سازمان ملل متحد، حدود ۹۸۰ میلیون یورو از این مبلغ مربوط به فعالیت در اوکراین و ۴۹۲ میلیون یورو دیگر برای کمک به پناهندگان خارج از کشور مورد نیاز است.
مارتین گریفیتس، مسئول دفتر کمکهای اضطراری سازمان ملل گفت:
«این تاریکترین دوران مردم اوکراین است. ما باید تلاشهای خود را از هماکنون برای محافظت از جان و کرامت اوکراینیها افزایش دهیم.»
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز تأکید کرد که این بحران میتواند تأثیر جدی بر افراد آسیبپذیر در سراسر جهان داشته باشد. گوترش گفت:
«برنامه جهانی غذا بیش از نیمی از گندم خود را از اوکراین میخرد. اختلال در این امر میتواند قیمتها را افزایش دهد و گرسنگی در جهان را افزایش دهد.»
گوترش بار دیگر از روسیه خواست به درگیریهای «بیهوده» پایان دهد.
کمیساریای عالی در امور پناهندگان سازمان ملل روز سهشنبه گفت از آغاز تجاوز نظامی پوتین به اوکراین تاکنون ۶۶۰ هزار نفر که اکثر آنها زنان و کودکاناند از اوکراین به کشورهای همسایه گریختهاند.