بحران اوکراین: شولتس به کی‌یف رفت، بایدن و زلنسکی بر پیگیری دیپلماسی تأکید کردند

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان دوشنبه ۲۵ بهمن / ۱۴ فوریه پیش از سفر به روسیه وارد اوکراین شد. سفر شولتس در حالی انجام می‌شود که کشورهای غربی کارکنان خود را از سفارتخانه‌های خود در کی‌یف خارج می‌کنند و بسیاری از آن‌ها نیز از شهروندان خود خواسته‌اند که فوراً اوکراین را ترک کنند.

رهبران کشورهای غربی ابراز نگرانی کرده‌اند که حمله روسیه به اوکراین هر لحظه ممکن است رخ دهد و باعث سقوط بازارهای سهام و افزایش قیمت نفت شود. روسیه چنین ادعایی را رد می‌کند.

شولتس پیش از آغاز سفر خود گفت هرگونه حمله روسیه به اوکراین منجر به «تحریم‌های سختی می‌شود که با دقت آماده کرده‌ایم و می‌توانیم فوراً آن‌ها را اجرا کنیم».

او گفت:

«[این سفرها] درباره این است که چگونه می‌توانیم راهی برای تضمین صلح در اروپا پیدا کنیم.»

اولاف شولتس در کی‌یف با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین دیدار کرد. در این دیدار زلنسکی از این واقعیت انتقاد کرد که روشن نیست اقدامات تنبیهی علیه روسیه کدام‌ها هستند.

در مورد پیوستن اوکراین به ناتو نیز اختلاف‌هایی وجود داشت. در حالی که زلنسکی به صراحت گفت کشورش می‌خواهد به عضویت ناتو در آید، شولتس تأکید کرد که مسئله پیوستن به ائتلاف‌ها در حال حاضر موضوعیت ندارد. او گفت «به همین دلیل نیز عجیب است که دولت روسیه چیزی را که عملاً در دستور کار نیست به یک موضوع سیاسی بزرگ تبدیل کرده است».

فردا (سه‌شنبه) شولتس به مسکو پرواز خواهد کرد. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفته است که آماده گفت‌وگوهای بیشتر در مورد تضمین‌های امنیتی روسیه است.

وزارت دفاع روسیه به‌نقل از سرگئی شویگو، وزیر دفاع این کشور روز دوشنبه اعلام کرد روسیه اکنون به برخی از مانورهای نظامی در نزدیکی اوکراین که مورد انتقاد غرب است، پایان داده است و باقی مانورها نیز رو به اتمام هستند.

«صرف نظر کردن اوکراین از پیوستن به ناتو»

یک منبع آلمانی به رویترز گفت برای آلمان توقف روند پیوستن اوکراین به ناتو از جمله گزینه‌هاست، روزنامه «دی ولت» آلمان پیش از این گزارش داده بود مصالحه‌ای که به موجب آن روسیه مطمئن شود که اوکراین «در ۱۰ سال آینده» به ناتو نخواهد پیوست، مورد بحث قرار گرفته است. در محافل اطراف شولتس این به‌عنوان موردی قابل بررسی در نظر گرفته شده است.

وادیم پریستایکو، سفیر اوکراین در لندن پیشتر به بی‌بی‌سی گفته بود که اوکراین می‌تواند برای پرهیز از جنگ با روسیه از تلاش خود برای پیوستن به ناتو صرف نظر کند که این امر به‌منزله امتیازی بزرگ به مسکو در واکنش به تجمع نیروهای نظامی روسیه در مرزهایش خواهد بود.

پریستایکو گفت اوکراین مایل است در مورد هدف خود برای پیوستن به ناتو «انعطاف‌پذیر» باشد، اقدامی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفته است محرکی برای جنگ است.

سخنگوی رئیس جمهوری اوکراین در پاسخ به اظهارات سفیر این کشور گفت آرزوهای اوکراین برای پیوستن به ناتو و اتحادیه اروپا در قانون اساسی این کشور پیش‌بینی شده و اولویت مطلق این کشور باقی می‌ماند.

پریستایکو سپس اظهارات خود را پس گرفت و گفت کی‌یف در تلاش خود برای پیوستن به ناتو تجدیدنظر نخواهد کرد.

درخواست کمک نظامی اوکراین از آلمان

در آستانه سفر شولتس به اوکراین آندری ملنیک، سفیر این کشور در آلمان عصر روز یکشنبه از برلین خواست تا تسلیحات سنگین در اختیار کشورش قرار دهد. ملنیک گفت اوکراین برای دفاع از خود در برابر حمله روسیه به ۱۲ هزار موشک ضد تانک و یک‌هزار موشک ضدهوایی نیاز دارد.

ملنیک با بیان این‌که «ما احساس می‌کنیم که جنگ هر روز اجتناب‌ناپذیرتر می‌شود»، افزود کی‌یف در حال آماده شدن برای «بدترین سناریو»، یعنی «احتمال بمباران پایتخت در چند روز آینده» است.

او گفت:

«ما در آن‌جا طعمه آسانی برای ولادیمیر پوتین هستیم.»

دولت آلمان تا کنون از کمک تسلیحاتی به اوکراین سر باز زده است.

شولتس روز سه‌شنبه نیز به مسکو سفر خواهد کرد. منابع دولتی آلمان گفته‌اند که انتظار می‌رود او از این سفر برای کاهش هزینه‌های اقتصادی حمله به اوکراین استفاده کند.

با دورنمای تهاجم روسیه به اوکراین صبح دوشنبه در معاملات بازار سهام در آسیا، سهام نیکی در ژاپن دو درصد ارزش خود را از دست داد و بازار هنگ کنگ ۱,۲ درصد سقوط کرد. قیمت نفت خام برنت یک درصد افزایش یافت و به بالاترین سطح هفت سال اخیر خود یعنی ۹۵,۴۶ دلار رسید. افزایش بهای نفت به‌دلیل نگرانی‌ها از درگیری در اوکراین است که می‌تواند عرضه نفت روسیه را به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان مختل کند.

در همین حال، بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا گفته است که مذاکرات بیشتری با رهبران جهان برای بازگرداندن روسیه از آستانه جنگ انجام خواهد داد. اما دفتر او نگفت که جانسون با کدام یک از رهبران جهان صحبت خواهد کرد و یا قصد دارد به کجا سفر کند. ظاهراً او مشتاق تعامل با کشورهای شمال اروپا و اطراف بالتیک است.

گفت‌وگوی بایدن و زلنسکی

روز یکشنبه کاخ سفید اعلام کرد که جو بایدن، رئیس جمهوری این کشور با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌ جمهوری اوکراین به‌مدت ۵۰ دقیقه‌ گفت‌وگو کردند. در این گفت‌وگو بایدن از تعهد کشورش به استقلال و حفظ حاکمیت ارضی اوکراین سخن گفت و اعلام کرد که «به هرگونه تجاوز روسیه به سرعت و قاطعانه پاسخ خواهد داد».

با این حال بایدن و زلنسکی بر لزوم «ادامه دیپلماسی و بازدارندگی» توافق کردند.

رئیس جمهوری اوکراین همچنین از بایدن دعوت کرد که از این کشور دیدار کند.

«افزایش شمار نیروهای روسیه در مرز اوکراین»

یکشنبه شب، آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، نوشت شمار نظامیان روسیه در نزدیکی مرزهای اوکراین از ۱۰۰ هزار نفر در هفته‌های اخیر به ۱۳۰ هزار نفر رسیده است.

این گزارش همچنین به‌نقل از یک منبع آگاه افزود اطلاعاتی به دست آمریکا رسیده است که نشان می‌دهند روسیه می‌خواهد روز چهارشنبه ۲۷ بهمن / ۱۶ فوریه به اوکراین حمله کند.

روز یکشنبه، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید به شبکه سی‌ان‌ان آمریکا نسبت به «حمله بزرگ روسیه» به اوکراین که «ممکن است هر لحظه انجام شود»، هشدار داد اما گفت «ما نمی‌توانیم تاریخ یا زمان دقیقی برای این حمله پیش‌بینی کنیم».

با ادامه نگرانی‌ها درباره حمله احتمالی روسیه به اوکراین، چندین شرکت‌ هواپیمایی بین‌المللی نیز پروازهای خود به اوکراین را لغو کردند و یا به مسیرهای دیگری تغییر دادند.

روسیه نقشه حمله به اوکراین را رد می‌کند، اما روز یکشنبه گزارش‌هایی مبنی بر انتقال بالگردهای حامل نیرو به نزدیکی مرز اوکراین منتشر شد. مسکو به درخواست رسمی اوکراین برای روشن کردن هدف مانورهای نظامی خود در بلاروس در مهلت ۴۸ ساعته تعیین شده توسط سند وین، توافق بین‌المللی با هدف ایجاد شفافیت و کاهش خطر جنگ، پاسخی نداد.

دولت بلاروس به درخواست مشابه کشورهای بالتیک پاسخ داد، اما گفت برخی از یگان‌های روسیه در خاک این کشور برای محافظت از مرز جنوبی بلاروس حضور دارند و نشان می‌دهد که در ۲۰ فوریه تاریخی که قرار است مانورهای نظامی پایان یابد، آن‌جا را ترک نخواهند کرد.

دیمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین شامگاه یکشنبه در فیس‌بوک خود نوشت روسیه به درخواست رسمی برای توضیح درباره علت استقرار بیش از ۱۰۰ هزار نیرو و تسلیحات پیشرفته در اطراف اوکراین پاسخی نداده است. او گفت «گام بعدی»، درخواست نشستی ظرف ۴۸ ساعت آینده برای «شفافیت» در مورد برنامه‌های روسیه است. هیچ پاسخ فوری از سوی مسکو به این درخواست کولبا داده نشد.

یک زیردریایی مجهز به موشک‌های کروز از ناوگان بالتیک روسیه نیز از طریق تنگه بسفر به سمت دریای سیاه حرکت کرده است. در همین حال، لیتوانی از تحویل موشک‌های ضدهوایی استینگر به اوکراین خبر داد و سفارت آمریکا اعلام کرد هفدهمین هواپیما از تجهیزات نظامی این کشور وارد کی‌یف شده است.

خبرگزاری دولتی راشا تودی روسیه نیز از نقض حریم دریایی این کشور توسط یکی از زیردریایی‌های هسته‌ای آمریکا خبر داد. کایل رینز، کاپیتان نیروی دریایی آمریکا در بیانیه‌ای که روز شنبه به نقل از رویترز منتشر شد، گفت: «ادعاهای روسیه در مورد عملیات ما در آب‌های سرزمینی آن‌ها حقیقت ندارد.» راشا تودی نوشته است آمریکا درباره محل نگهداری این زیردریایی اظهار نظر نمی‌کند.

روز یکشنبه ساعاتی پیش از سفر اولاف شولتس به اوکراین، محافل دولت آلمان از «تصویر کلی بسیار نگران‌کننده» در مرز اوکراین صحبت کردند، اما این موضوع که سفر شولتس «آخرین تلاش» برای جلوگیری از جنگ است را هم رد کردند.

منابع دولتی آلمان گفتند که شولتس در واکنش به تهاجم، «وحدت اتحادیه اروپا، ایالات متحده و بریتانیا» را مطرح خواهد کرد. بایدن گفته است که تهاجم روسیه به معنای پایان پروژه خط لوله گاز «نورد استریم ۲» خواهد بود، چیزی که شولتس تمایلی به بیان آن نداشته است.

گزینه‌های شولتس در طول سفرش به مسکو محدود است. پوتین خواستار «ضمانت‌های امنیتی» از غرب است که در واقع حاکمیت کشورهای مستقل در اروپای شرقی-مرکزی و بالتیک را تضعیف می‌کند.

اوکراین از سال‌ها پیش تمایل خود را برای پیوستن به اتحادیه اروپا ابراز کرده است، اما این امر مستلزم تأیید متفق‌القول کشورهای عضو اتحادیه، بر اساس عواملی مانند دموکراسی فعال و عدم وجود «اختلافات ارضی خارجی حل نشده» است.