در اردن، لبنان، سوریه و ترکیه، آوارگان و پناهجویان با پیامدهای فرارسیدن فصل سرما و بارش برف و بوران دست و پنجه نرم می‌کنند. سرمای استخوانسوز جان هزاران نفر از پناهجویان سوری در اردوگاه‌های آوارگان را به مخاطره انداخته است.
به گفته کمیته بین‌المللی نجات مستقر در نیویورک، دمای هوا در بخش‌هایی از شمال سوریه به منهای پنج درجه سانتیگراد کاهش یافته است. عده زیادی از آوارگان در اردوگاه‌های نابسامان و فاقد امکانات لازم برای زندگی مختصر، در چادرها، آلونک‌ها و دیگر سرپناه‌های موقت زندگی می‌کنند و در نتیجه در زمستان سخت در برابر سرما آسیب‌پذیر شده‌اند.
سازمان ملل اعلام کرده است که در ژانویه/ دی سال جاری سه کودک در شمال سوریه در سرما جان خود را از دست دادند. یکی از این سه کودک در چادر زیر برف رفت و جان داد و دو کودک دیگر بر اثر آتش گرفتن بخاری در پناهگاه موقتشان جان باختند.
ژولیت توما، مسئول ارتباطات و حمایت منطقه‌ای خاورمیانه و شمال آفریقا یونیسف در مصاحبه با آسوشیتدپرس می‌گوید در فصل زمستان و با توجه به سرمای غیرمنتظره در اردوگا‌های آوارگان سوری حالا بعد از ده سال جنگ و بدبختی این امر که کودکان جان خود را در اثر پیامدهای سرما از دست بدهند به یک امر عادی در زمستان‌های استخوانسوز شمال سوریه تبدیل شده شده است.
آژانس پناهندگان سازمان ملل اعلام کرده است که دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از شهروندان جنگ‌زده سوریه در خاک آن کشور آواره هستند و هفت میلیون و ۵۰۰ هزار پناهجوی دیگر به کشورهای مصر، عراق، اردن، لبنان و ترکیه گریخته‌اند.
بارش برف و هوای سرد در شمال سوریه غیر معمول نیست. اما درگیری‌های مسلحانه در چند سال گذشته و بحران‌های ژرف اقتصادی در لبنان و ترکیه، مشکلات پناهجویان را تشدید کرده است.
به گفته جولین ولدویک، مدیر آژانس امدادرسانی CARE مستقر در ژنو، زمستان‌ها در سوریه سخت‌تر و کشنده‌تر می‌شوند و در همان حال به سبب بحران اقتصادی خانواده‌ها از امکانات کمتری برای گذران فصل سرما برخوردارند. زندگی پناهجویان سوری در کشورهای میزبان در خاورمیانه در سایر فصل‌ها به اندازه کافی غیر قابل تحمل است. در فصل زمستان اما خطر یخ‌زدگی هم به گرفتاری‌ها و ناراحتی‌های خانواده‌های پناهجو در اردوگاه‌های آوارگان اضافه می‌شود.
مارک کاتس معاون هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه منطقه‌ای سازمان ملل برای بحران سوریه هفته گذشته اعلام کرد که بارش سنگین برف و باران و یخبندان، زندگی روزانه ۲۵۰ هزار سوری در اردوگاه‌های آوارگان در شمال غرب سوریه را به شدت تحت تاثیر قرار داده است.
مارک کاتس که مسئول رسیدگی به کمک‌های خارجی به سوریه از طریق مرزهای ترکیه است، هشدار داد که با یک فاجعه انسانی با ابعاد بزرگ در این منطقه مواجه‌ایم.
در شمال سوریه حدود دو میلیون و ۸۰۰ هزار آواره عمدتا در اردوگاه‌هایی زندگی می‌کنند که در بهترین زمان‌ها اصولا جای مناسبی برای یک زندگی مختصر و به یک معنا «حداقلی» نیستند. نباید فراموش کرد که حتی اگر همه امکانات هم فراهم باشد که نیست، این اردوگاه‌ها در یک منطقه جنگی جنگی واقع شده‌اند و لذا اصولاً ناامن‌اند.
علیرغم آتش‌بس، در سال گذشته، تقریباً هر روز بمباران و همچنین حملات هوایی زیادی در شمال غرب سوریه صورت گرفته است.
کاتس در تشریح وضعیت بد پناهجویان سوری در اردوگاه‌ها گفت: «در چند روز گذشته هوای بسیار سرد سبب شده است تا با صحنه‌های ترسناکی روبرو شویم. حدود هزار چادر به دلیل برف سنگین، دمای زیر صفر تا منفی ۷ درجه سانتیگراد و همچنین بارندگی زیاد در برخی مناطق، یا به طور کامل فرو ریخته یا به شدت آسیب دیده‌اند.»
به گزارش خبرگزاری آناتولی، بولنت یلدریم، رئيس بنیاد همیاری‌های بشری ترکیه گفت: شرایط پناهجویان در زمستان امسال بسیار دشوارتر شده است. چادرهای زیادی در این مناطق تخریب شده‌اند، ساکنان به چادرهای کمپ‌های مناطق دیگر پناه آوردند.
به گفته یلدریم هم اکنون ۱۰ تا ۱۵ نفر از پناهجویان در یک چادر زندگی می‌کنند. با انتقال پناهجویان دیگر به این مناطق این شمار افزایش یافته است. چادر، کاپشن، تخت‌خواب، لحاف و سوخت از نیازهای فوری این مردم است.
در لبنان هم وضع آوارگان سوری اسف‌بار است
در اردوگاه‌های لبنان هم وضع پناهجویان سوری بهتر نیست.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در اردیبهشت سال جاری اعلام کرده بود که به سبب بحران اقتصادی در لبنان نیمی از پناهجویان سوری شغل خود را از دست داده‌اند. گوشت و مواد لبنی از سبد غذایی خانواده‌های پناهجو حذف شده و امنیت غذایی آن‌‌ها را به خطر انداخته است. ۷۰ درصد از خانواده‌های پناهجو در جریان یک نظرخواهی سازمان ملل اعلام کرده بودند که از تنگدستی ناگزیر شده‌اند یک وعده از غذای روزانه خود را حذف کنند. درصد حانواده‌های پناهجویی که از فقدان امنیت غذایی رنج می‌برند از ۵۵ درصد در سال ۲۰۱۹ به ۸۵ درصد در سال جاری افزایش یافته است. به این مشکلات معیشتی باید بدرفتاری با پناهجویان سوری به ویژه در ترکیه و در لبنان را هم اضافه کرد.
در یک اردوگاه کوچک پناهجویان در دره بقاع لبنان، که به زمستان‌های سرد و مرطوب معروف است، پناهجویان در چادرهایی زندگی می‌کنند. شب‌ها با بارش برف، برف روی سقف چادرها را می‌پوشاند و اگر سقف سنگین شود این احتمال وجود دارد که سقف چادر روی سر ساکنانش فروبریزد. یکی از کارهایی که مردها باید انجام دهند، برف‌روبی منظم از سقف چادرها با دست خالی و اغلب با یک خاک‌انداز است. در این صورت هم با ذوب شدن برف، آب به درون چادرها نفوذ می‌کند و برزنت‌های نه چندان مقاوم را می‌پوساند و آسیب‌پذیری پناهجویان را بالا می‌برد.
کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض خطر هستند. بسیاری از پناهجویان در این اردوگاه تقریبا ده سال است که در این منطقه یک زندگی موقتی و دشوار را در پیش گرفته‌اند.
لبنان در معرض فروپاشی اقتصادی کامل قرار دارد. نرخ برابری پول مای این کشور در برابر دلار آمریکا از سال ۲۰۲۰ تاکنون ۹۰ درصد سقوط کرده است. بر اساس اعلام بانک مرکزی لبنان، در حال حاضر یک دلار با ۱۵۰۰ لیره لبنان معامله می‌شود، در حالی که این میزان در بازار سیاه به ۲۷ هزار لیره نیز می‌رسد. درصد عمده‌ای از جمعیت لبنان به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند. طبعاً سازمان‌های امدادرسان محلی نیز با مشکلات اقتصادی بزرگی مواجه شده‌اند. گروه کمک و توسعه ساوا اعلام کرده است که هزینه یک چادر برزنتی از حدود ۱۰۲ دلار قبل از بحران به نزدیک به ۲۰۰۰ دلار در حال حاضر با نرخ رسمی تبدیل پول لبنان افزایش یافته است.
سقف چوبی اقامتگاه‌های موقت در اثر بارش برف سنگین ترک برداشته و مقابل چادرها گودال‌های آب یخ به وجود آمده. پناهجویان از ترس مسمومیت با گاز دی اکسید کربن و یا آتش گرفتن پتو شب‌ها بخاری‌ها را خاموش می‌کنند. از آن گذشته سوخت هم در لبنان کمیاب و گران‌قیمت است. به یک معنا پناهجویان بر سر سه انتخاب قرار گرفته‌اند: محاصره با سرما و یا محاصره در شعله‌های آتش. گزینه سوم همانا تحمل سرما و خطر یخ‌زدگی در خواب است.
مزیاد علی، یک پناهجوی سوری که برای انجمن «فراتر» کار می‌کند می‌گوید: «شمار زیادی از خانواده‌های دانش‌آموزان سوری با چالش‌های بالا بودن قیمت سوخت و کمبود فرصت‌های شغلی که درآمد ماهانه‌ای را تضمین کند، مواجه هستند.»
«انجمن فراتر»، که یک سازمان غیردولتی لبنانی است، با تمرکز بر پناهجویان ساکن در منطقه مجدل عنجر، در نزدیکی گذرگاه مرزی المصنع با سوریه، به پناهجویان سوری ساکن این مناطق کمک‌رسانی می‌کند. بر اساس گزارش این انجمن مردم‌نهاد بسیاری از پناهجویان در سایر فصل‌های سال از عهده هزینه تهیه لوازم التحریر، کتاب‌های درسی، و سرویس مدرسه بر نمی‌آیند. دولت لبنان دو سال قبل مدارس غیرمجاز را تعطیل کرد و دانش‌آموزان به مدارس دولتی لبنان ارجاع داده شد غافل از آنکه ظرفیت این مدارس تنها برای ۴۰ درصد از دانش‌آموزان پناهجو کافی است. اگر خانواده‌ها بخواهند از عهده تامین هزینه کمرشکن سوخت برآیند، ناگزیرند که از تحصیل کودکانشان صرف نظر کنند.
کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل برآورد کرده است که حدود ۷۰۰ هزار کودک پناهجوی سوری که در سن تحصیل هستند در لبنان زندگی می‌کنند. بسیاری از این کودکان برای کمک به امرار معاش خانواده کار می‌کنند.
ژولیت توما، مسئول ارتباطات و حمایت منطقه‌ای خاورمیانه و شمال آفریقا یونیسف در مصاحبه با آسوشیتدپرس می‌گوید: «این که ما همچنان هر زمستان با این مشکلات مواجه‌ایم، تکان‌دهنده است. مسئولیت بر عهده کسانی است که مانع از توقف جنگ‌اند و از پذیرش یک راهکار سیاسی بر سر میز مذاکره خودداری می‌کنند.»