سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در نشست خبری روز ۱۳ دیماه گفت که ایران و آمریکا کانال مشخصی برای گفتگوی مکتوب با یکدیگر دارند. او این جمله را در پاسخ به سؤال خبرنگاری گفت که از او درباره واگذاری مسئولیت مذاکره با آمریکا در گفتگوهای وین به مقامهای روسی پرسیده بود.
سخنگوی وزارت خارجه ایران در ادامه بدون نام بردن از میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات هستهای گفت: «برخی مذاکره کنندگان در وین فعال فضای مجازی هستند و عکس دیدارهای خود را منتشر میکنند… بین ایران و ۱+۴ بصورت دوجانبه و چندجانبه گفتوگوها در وین در جریان است و یک سازوکار سه جانبه هم بین ایران، چین و روسیه در جریان است. اینکه ۱+۴ با چه مکانیسمی با آمریکا مذاکره میکنند برای ما مهم نیست و سؤال نمیکنیم.»
انتشار عکسی از دیدار اولیانوف و رابرت مالی در حاشیه دور هشتم مذاکرات هستهای وین با انتقاد کاربران ایرانی در فضای مجازی همراه شده بود. برخی کاربران حضور نداشتن ایران در مذاکرهای که مربوط به برنامه هستهای است و سپردن آن به نماینده روسیه را تحقیر سیاست خارجی ایران دانسته بودند.
خطیبزاده درباره اتکای جمهوری اسلامی به چین و روسیه در مذاکرات هستهای هم گفت که «روسیه و چین برخلاف تروئیکای اروپایی دچار آلزایمر نیستند که این واشنگتن بود که به طور فعال تلاش کرد برجام را از بین ببرد و کمپانیها را تحت تعقیب قرار دهد. امروز هم در حالی در وین است که هیچ کدام از سیاستهایش را عوض نکرده است، البته در موضوعات اختلافی همه ۱+۴ با ایران اتفاق نظر دارند که موضوع اخذ تضمین یکی از این موارد است. ما در وین هستیم که هم مطمئن شویم ایالات متحده با تعهدات قوی به برجام برمیگردد و طرفهای اروپایی از بیعملی خارج میشوند.»
اما این تنها خبر مربوط به روسیه و ارتباطش با جمهوری اسلامی نبود. خطیبزاده از سفر ابراهیم رئیسی به مسکو و تمدید اتوماتیک توافق استراتژیک با روسیه هم خبر داد و گفت که «نگاه ما به شرق یک نگاه اصیل است و در پاسخ به چیزی نیست و روابط ما با چین اصیل است و سند همکاری ۲۵ ساله با این کشور امضا کردیم. در خصوص روسیه هم به همین شکل است و دیدیم که در مراسم تحلیف آقای رئیسی یک هیات قابل توجهی به ریاست رئیس دوما به ایران آمدند. این روابط طبیعی و شناخته شده است اما برخی به دنبال دوگانه سازی هستند.»
خطیبزاده به روایت غربیها در مورد انعطاف ایران در دور هشتم مذاکرات و کنار گذاشتن برخی شروط هم واکنش نشان داد و گفت که این طرف غربی بوده که ناچار به پذیرش متن ایران شده است: : اگر امروز متن مشترکی داریم به این دلیل است که طرف غربی متوجه شد باید از درخواستهای حداکثری و فراتر از برجام عقب نشینی کند. ما امروز در نقطهای قرار داریم که مذاکرات وین وارد بحثهای محتوایی خواهد شد.»
توصیه به افغانستان
پاسخ غیرمستقیم به اظهارات انعامالله سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان نیز بخش دیگری از جلسه هفتگی سخنگوی وزارت خارجه بود. سمنگانی روز ۱۲ دیماه در مصاحبه با تلویزیون ملی افغانستان گفته بود که کشورهای دیگر از جمله ایران که شرط به رسمیت شناختن امارات اسلامی طالبان را تشکیل دولت فراگیر و مشارکت همه اقوام و گروههای سیاسی دانستهاتند مگر خودشان دولتی فراگیر دارند.
خطیبزاده بدون آنکه به صورت مستقیم این مقام طالبان را مخاطب قرار دهد گفت که « من این اظهارات را نشنیدهام ولی مردم سالاری دینی بهترین الگویی است که هیات حاکمه سرپرستی افغانستان میتواند از آن استفاده کند.»
او در ادامه گفت که ایران برنامهای برای به رسمیت شناختن طالبان پیش از برآورده شدن شروطش ندارد: «آنچه در افغانستان مورد تاکید ماست تشکیل دولت فراگیر است و این گزاره مکرراً اعلام شده است. مسیر آینده افغانستان مسیر تحقق خواست مردم به شمول همه است. در خصوص مردم افغانستان سیاست ایران روشن است و به رغم همه اختلافات تلاش کردیم که مردم کمترین آسیب را ببینند. تقریباً در تمامی مذاکرات یکی از بندهای ثابت کمک و تسهیل دسترسی به کمکهای بشردوستانه بوده. است. ما با همه گروههای افغانستانی در ارتباط هستیم. در سفر آقای قمی به افغانستان هم نکاتمان به درستی به طالبان منتقل شده است و ما در حال حاضر در مسیر شناسایی قرار نداریم.»