مقامات بلاروس پنج‌شنبه ۲۷ آبان / ۱۸ نوامبر مکان‌های اصلی محل تجمع پناهجویان در مرز لهستان را جمع کردند.
رسانه‌های دولتی بلاروس گزارش می‌دهند که پناهجویان به یک انبار گرم در نزدیکی مرز منتقل شده‌اند.
یک پناهجوی عراقی به خبرگزاری رویترز گفت در حال انتقال به یک مرکز نگهداری هستند:
«ما نقل مکان می‌کنیم زیرا هوا بسیار سرد است. مردم به دلیل باران دیروز همه بیمار شده‌اند و همه از سرما یخ می‌بندند. ما اکنون به سمت اردوگاه‌ها می‌رویم.»
صدها نفر از جمله کودکان خردسال روی تشک‌ها در انبار بزرگ استراحت می‌کردند. این به معنای آن است که آن‌ها دیگر در هوای سرد و در فضای باز نخواهند بود.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا ماه‌هاست که بلاروس را به مهندسی بحران با انتقال پناهجویان از خاورمیانه و تحت فشار قرار دادن آن‌ها برای عبور غیرقانونی از مرزهای این کشور به لهستان و لیتوانی متهم کرده‌اند. مینسک با حمایت مسکو، این اتهامات را رد می‌کند.
هیتاناس ناوسدا، رئیس جمهوری لیتوانی گفت موضع سرسختانه اتحادیه اروپا نتیجه داد. او پس از گفت‌وگو با همتای لهستانی خود گفت:
«ما اولین نتایج را می‌بینیم – پروازهای سازماندهی شده توسط رژیم از خاورمیانه متوقف می‌شود و پناهجویان در بلاروس در حال بازگشت به خانه هستند.»
سخنگوی گارد مرزی لهستان گفت اردوگاه‌های مرزی در غرب بلاروس روز پنج‌شنبه کاملاً خالی بود. یک افسر مطبوعاتی بلاروس این موضوع را تأیید کرد.
سخنگوی گارد مرزی لهستان هشدار داد و گفت:
«گروه‌هایی در نقاط دیگر سعی داشتند از مرز عبور کنند. خواهیم دید در ساعات آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.»
در هفته‌های اخیر، پناهجویان عمدتاً در شب تلاش کرده‌اند از مرز عبور کنند. آن‌ها گاهی با نیروهای لهستانی نیز درگیر شده‌اند.
در تصویری بی‌رحمانه از شرایط دشوار پناهجویانی که در مرز لهستان مستقر بودند، یک زن و شوهر که هر دو مجروح بودند، صبح پنج‌شنبه به یک سازمان غیردولتی لهستانی گفتند نوزاد یک ساله خود را در جنگل از دست داده‌اند.
گروه‌های امدادگر گفته‌اند که از آغاز بحران در اوایل سال جاری تاکنون دست‌کم ۱۱ پناهجو در دو سوی مرز جان خود را از دست داده‌اند.
در یکی دیگر از نشانه‌های بالقوه کاهش بحران، صدها عراقی در فرودگاه مینسک حضور یافتند تا به عراق برگردند. حدود ۴۳۰ پناهجو، که عمدتاً کردهای عراقی بودند، روز پنج‌شنبه در اربیل کردستان عراق به زمین نشستند.
محسن عدی، یک ایزدی اهل سنجار در شمال غربی عراق که یک ماه را در بلاروس در سرما گذراند، گفت:
«تا دم مرگ می‌ماندم، اما خانواده‌ام در خطر بود.»
وزارت حمل و نقل عراق در صفحه فیسبوک خود تصاویری منتشر کرد که نشان می‌دهند پناهجویان هواپیمایی را ترک می‌کنند که گفته می‌شود در شهر اربیل اقلیم کردستان عراق فرود آمده است.
در همین حال، بلاویا، شرکت هواپیمایی دولتی بلاروسی به شهروندان افغانستانی، عراقی، لبنانی، لیبیایی، سوری و یمنی صدور مجوز پرواز از تاشکند، پایتخت ازبکستان به مینسک را متوقف کرد.
اتحادیه اروپا کشورهای منطقه را تحت فشار دیپلماتیک قرار داده است تا اجازه ندهند پناهجویان با پرواز شرکت‌های هواچیمایی به بلاروس بفرستند.
این رویدادها در حالی رخ می‌دهند که کمیسیون اروپا و آلمان پیشنهاد بلاروس مبنی بر پذیرش ۲۰۰۰ پناهجو از سوی کشورهای اتحادیه اروپا را رد کردند و ایالات متحده مینسک را متهم کرد که از پناهجویان به‌عنوان ابزار فشار سیاسی بهره‌برداری کرده است.
تغییرات در طول یک هفته دیپلماسی شدید به‌وجود آمد. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، دو بار با الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس تلفنی صحبت کرد در حالی‌که معمولاً رهبران اروپایی با او تماسی ندارند.
بلاروس اعلام کرد که لوکاشنکو طرحی را برای حل بحران به مرکل پیشنهاد کرده است که بر اساس آن اتحادیه اروپا دو هزار پناهجو را بپذیرد و مینسک پنج هزار پناهجوی باقی مانده را به خانه‌های خود بازمی‌گرداند.
اما هورست زیهوفر، وزیر کشور آلمان روز پنج‌شنبه در سفر خود به لهستان این پیشنهاد را رد کرد و گفت کشورش در برابر فشارها تمکین نخواهد کرد. یک منبع دولتی آلمان نیز افزود این کشور با هیچ موردی موافقت نکرده است و تأکید کرد که این یک مشکل اروپایی است.
کمی قبل از اعلام طرح بلاروس، کمیسیون اروپا گفته بود هیچ مذاکره‌ای با این کشور در مورد وضعیت اسفناک پناهجویان نمی‌کند.
یک سخنگوی کمیسیون اروپا گفت:
«این یک بحران تصنعی ایجاد شده و سازماندهی شده توسط دولت [بلاروس] است و مسئولیت آن برعهده رژیم لوکاشنکو است که آن را حل کند.»
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز در جریان سفر به نیجریه به خبرنگاران گفت:
«این‌که لوکاشنکو و بلاروس از پناهجویان به‌عنوان سلاح استفاده می‌کنند، عمیقاً غیرمعقول است.»
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه نیز گفت اروپا باید به فشار بر لوکاشنکو ادامه دهد، اما همچنین اطمینان حاصل کند که افرادی که واجد شرایط پناهندگی نیستند به کشور بازگردانده می‌شوند.
به گزارش کاخ الیزه، مکرون در تماس تلفنی با آندری دودا، رئیس جمهوری و ماتئوش موراویه‌تسکی، نخست وزیر لهستان، خواستار کمک‌های بشردوستانه شد.
مکرون گفت که می‌خواهد برای راه‌حلی انسانی بدون مشروعیت بخشیدن به نحوه ورود مردم به مرز تلاش کند.
رئیس جمهوری فرانسه از اتحادیه اروپا خواست به همکاری با کشورهای محل عبور پناهجویان و کشورهای مبداء و همچنین خطوط هوایی ادامه دهد تا جریان پناهجویی متوقف شود و به افرادی که شرایط پناهندگی را ندارند اجازه دهد به کشور خود بازگردند.
با این حال، وضعیت در مرز همچنان نگران‌کننده است، به‌ویژه آنکه نخستین مورد تأیید شده ابتلا به کرونا در اردوگاه پناهجویان گزارش شده است. مقامات بلاروس گفته‌اند که قرار است یک مرکز واکسیناسیون در محل دایر و واکسن سینوفارم چینی به پناهجویان تزریق شود.
به دلیل خطر بارندگی بیشتر، مقامات بلاروس همچنین قصد دارند پناهگاه‌های اضطراری بیشتری آماده کنند. به نظر می‌رسد حجم کمک‌های بشردوستانه به منطقه مرزی نیز افزایش یافته است.