تاجران و شرکت‌های رهگیری کشتی گفتند که واردات نفت ایران از چین به طور میانگین در سه ماه گذشته بیش از نیم میلیون بشکه در روز بوده است. خریداران ارزیابی می‌کنند که خرید نفت خام ایران با قیمت‌های ارزان و تخفیف‌های قابل توجه انجام می‌شود.
چین، به رغم تحریم‌های آمریکا و تهدید این کشور به قطع دسترسی کشورهای بی‌توجه به این تحریم‌ها از بازار آمریکا، خرید نفت خام از ایران را در سال جاری میلادی ادامه داده است.
دولت جو بایدن، در میانه مذاکرات احیای برجام ترجیح داده تا در مورد فروش نفت به چین اغماض کند و تحریم‌ها را علیه افراد و شرکت‌های چینی اجرا نکند.
به گفته بازرگانان و منابع رهگیری کشتی، فروش نفت ایران به چین پس از رکوردی که در ماه می ثبت کرده بود، مقداری کاهش در ماه ژوئن و ژوئیه داشت. در این دو ماه مجوزهای واردات نفت از ایران مقداری کاهش داشت ولی با صدور مجوزهای جدید، مجددا پالایشگاه‌های مستقل چینی از نفت خام ارزان‌تر ایران استقبال کردند.
اما لی، تحلیلگر بازار چین از شرکت ردیاب نفتکش Vortexa Analytics، گفت:
«تخفیف گسترده نفت ایران و سهمیه‌های واردات جدید، سبب افزایش تقاضای پالایشگاه‌های مستقل چینی شده است.»
محموله‌های نفتی ایران که ارزش ماهیانه آن ۱٫۳ میلیارد دلار است و بخش عمده آن به چین می‌رود، درآمد مهم مقام‌های تهران برای گردادندن امور کشور و مقاومت در برابر تحریم‌های آمریکا است.
ایران و قدرت‌های جهانی قرار است در روز ۲۹ نوامبر/ ۸ آذرماه گفتگوها را برای احیای توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌های آمریکا بر فروش نفت از سر بگیرند.
بر اساس داده‌های Vortexa Analytics، صادرات نفت ایران به چین در ماه اوت به ۶۶۰ هزار بشکه در روز و در سپتامبر به ۵۴۵ هزار بشکه در روز رسید، اما در اکتبر به ۴۷۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت.
طبق داده‌های Vortexa، میانگین سه ماهه صادرات نفت ایران به چین به ۵۶۰ هزار بشکه در روز رسیده است که از میانگین ۴۷۸ هزار بشکه در روز در ژوئن و ژوئیه بیشتر است. این محموله‌ها در ماه می به اوج ۷۳۰ هزار بشکه در روز هم رسیده بود.
دانیل گربر، مدیر اجرایی پترو لجستیک، گفت:
«در آینده، اگر چین بتواند کرونا را کنترل کند، از دیدن افزایش استقبال چینی‌ها از نفت ارزان و تخفیف‌خورده ایران تعجب نباید کرد.»
براساس داده‌های رسمی گمرک، چین رسماً از ابتدای سال ۲۰۲۱ هیچ نفتی از ایران وارد نکرده است. دلیل آن این است که خریداران نفت ایران نه پالایشگاه‌های دولتی، که مجتمع‌های پالایشی خصوصی و مستقل هستند.
به گفته تاجران، نفت خام ایران که حدود ۶ درصد از واردات نفت خام چین را به خود اختصاص می‌دهد، در حال حاضر به عنوان نفت وارداتی از عمان، امارات متحده عربی و مالزی به چین صادر می‌شود.
معامله‌گران گفتند که آخرین محموله‌های نفت ایران با تخفیف ۴ تا ۵ دلار در هر بشکه نسبت به قیمت فوب نفت خام برنت و حدود ۶ تا ۷ دلار کمتر از نفت خام تحویل شده در عمان معامله شد.
رضایت پکن از این معاملات نیز باعث جسارت تجار و خریداران شده است. یکی از مدیران بازرگانی مستقر در چین که در این تجارت دخیل است به رویترز گفت: «دولت مایل به مداخله نیست، زیرا این نوع واردات به نفع چین است.»
وزارت خارجه چین بدون اینکه وارد جزئیات در مورد محموله‌های نفتی شود به رویترز گفت که باید به معاملات عادی تجاری بین چین و ایران احترام گذاشته شود.
این وزارتخانه اعلام کرد:
«چین از آمریکا می‌خواهد که تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی را در اسرع وقت لغو کند.»
یک مقام ارشد آمریکایی در ماه سپتامبر به رویترز گفت که واشنگتن از خرید نفت چین از ایران آگاه است و دیپلماسی را به عنوان «مسیر موثرتر برای پاسخ به نگرانی‌ها» انتخاب کرده است.