مهلقا ملاح معروف به «مادر محیط زیست ایران» صبح روز دوشنبه هفدهم آبان ماه سال ۱۴۰۰ در ۱۰۴ سالگی درگذشت.
خبر درگذشت مهلقا ملاح را رضا شهران، خواهرزاده مهلقا ملاح در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کرده است.
مهلقا ملاح در سال ۱۲۹۶ هنگامی که پدر و مادرش با کاروان برای زیارت به مشهد می‌رفتند، در یک کاروانسرای عباسی در بین راه به‌دنیا آمد. پدر مهلقا، آقابزرگ ملاح به دلیل داشتن منصب دولتی در شهرهای مختلف ساکن می‌شد. به همین دلیل مهلقا در شهرهای مختلفی مانند مشهد، قوچان، اصفهان، دامغان، همدان و کرمانشاه تحصیل کرد.
او پس از تحصیل در فلسفه و علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی در دانشگاه تهران مدرک فوق‌لیسانس علوم اجتماعی گرفت. سپس برای ادامه تحصیل به پاریس رفت و در سوربن علوم اجتماعی خواند و با مدرک دکترا به ایران بازگشت.
او در فرانسه دوره کتابداری نیز در کتابخانه ملی فرانسه گذراند و در بازگشت به ایران در کتابخانه دانشگاه تهران مشغول کار شد. پس از مدتی در سال ۱۳۴۷ به ریاست کتابخانه مؤسسه تحقیقات روان‌شناسی برگزیده شد.
این دوستدار محیط زیست پس از بازنشستگی تمام وقت خود را در راه مبارزه برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست گذاشت.
مهلقا ملاح در سال ۱۳۷۳ با مشارکت همسرش حسین ابوالحسنی و چند استاد دانشگاهی علاقه‌مند به محیط زیست سازمان غیر دولتی زیست‌محیطی «جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست» را بنیان گذاشت و تا آخرین روزهای عمر پر بارش در عرصه محیط زیست فعالیت کرد.
در سرلوحه یکی از اولین تراکت‌های پخش‌شده برای معرفی این جمعیت چنین آمده:
«سیاره خاکی ما، زمین، این اسطوره حرکت و پویایی برای سلامت و بقای خود نیازمند حمایت دست‌های توانگر ماست. بیایید برای زمینی سبز و آسمانی آبی هم‌پیمان شویم.»
او موفق شد شعبه‌های «جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست» را در ۱۶ استان کشور هم گسترش دهد و در چند سال گذشته ملاح منزل شخصی‌اش را به دفتر کار جمعیت و پاتوق طرفداران محیط زیست تبدیل کرد.
مهلقا ملاح دو دهه اخیر عمرش را در «جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست» صرف آموزش زنان خانه‌دار و معلمان مدارس برای آشنایی با محیط زیست و ضرورت حفظ سرزمین کرد.
او آموزش‌های زیست محیطی را در خانواده‌ها، محله‌ها، نهادهای آموزشی ـ از مهدکودک‌ها گرفته تا دانشگاه‌ها- و حتی آموزش مسئولان و مدیران را ضروری می‌دانست. به نظر ملاح این آموزش‌ها به توانمندسازی تمامی اقشار جامعه در زمینه حفظ محیط زیست می‌انجامد. این فعال محیط زیست معتقد بود که انسان در رفع فجایع زیست محیطی ناتوان نیست، کافی است که بخواهد و اراده کند.
یکی از فعالیت‌های او در راستای آگاهی‌رسانی انتشار نشریه «فریاد زمین» بود.
اعتراض به پروژه احداث بزرگراه تهران – شمال که بنیاد مستضعفان آن را به عهده گرفته بود نیز یکی از اقدامات مهلقا ملاح برای حفاظت از محیط زیست بود.
رخشان بنی‌اعتماد فیلم مستندی به نام «همه درختان من» درباره این فعال محیط زیست ساخت که در بهار سال ۱۳۹۵ در جشنواره فیلم سبز به نمایش درآمد.