محمد درویش، کنشگر محیط زیست در ایران و رئیس کمیته محیط زیست کرسی اجتماعی یونسکو از نمایان شدن «فروچاله» در اطراف تخت جمشید، نقش رستم و پاسارگارد، سه میراث فرهنگی ایران که در یونسکو نیز ثبت جهانی شدهاند، خبر داد.
او به خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا)، گفت:
شکاف بزرگ فروچاله در این سه مجموعه ایجاد شده است و «برخی افراد و مسئولان با خاکریختن بر روی شکافهای ایجاد شده فروچالهها را میپوشانند.»
فرونشست زمین به گفته مقامهای مسئول بیش از نیمی از دشتهای ایران را تهدید میکند و در صورتی که اقدام موثری برای مهار آن صورت نگیرد در سالهای آینده سکونتگاه ۳۷ میلیون نفر را تهدید خواهد کرد.
در این شرایط درویش وضعیت در استان فارس را «خطرناکتر» توصیف کرد و دلیل آن را «بی توجهی مسئولان به هشدار جدی ۱۱ سال قبل سازمان زمین شناسی» در باره فرونشست در این استان دانست. او گفت که بی توجهی مسئولان سبب شده است «وضعیت روز به روز بدتر شود».
در سالهای اخیر فعالان محیط زیست بارها نسبت به خطر فرونشست زمین در ایران هشدار دادهاند و خواستار مقابله با آن شدهاند.
سازمان زمین شناسی ایران در تیر ماه ۱۳۹۶، پس از آنکه مسئولان به هشداری که در آغاز دهه ۹۰ خورشیدی داده بود، توجهی نکردند، اعلام کرد که تحقیقات را برای بررسی فرونشست در دشتهای مرودشت، در نزدیکی تخت جمشید آغاز میکند.
یک سال پیش از آن یعنی در مرداد ۱۳۹۵ معاون سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب ایران گفته بود ۷۰ درصد دشتهای استان فارس در معرض فرونشست قرار دارند.
آن زمان روزنامه ایران به نقل از مقام های مسئول روایت کرده بود که فرونشست در برخی از دشتهای استان فارس به دلیل برداشت آبهای زیرزمینی به ۵۶ سانتیمتر در سال رسیده است.
درویش نیز میانگین فرونشست در دشتهای استان فارس را ۵۴ سانتیمتر در سال اعلام کرد و گفت:
«در حال حاضر خطر فروچاله در نقاطی مانند فسا، استهبان، نیریز، ارسنجان، مرودشت، سعادتشهر و کازرون بسیار زیاد است.»
طهمورث یوسفی، مدیر مرکز زمینشناسی و اکتشافات معدنی جنوب ایران آبان ۱۳۹۸ در اظهارنظری مشابه گفته بود: «دشت مرودشت، ایج استهبان به سمت ششده فسا و دشت داراب بیشترین فرونشست را در استان دارند.»
استان فارس در سال ۱۳۹۸ بر اساس اعلام مدیرعامل وقت آب و فاضلاب این استان، «مقام اول جهانی فرونشست زمین» را به خود اختصاص داده بود و بنا بر آنچه که درویش گفته در سالهای اخیر وضعیت آن بدتر شده است.
برداشت بی رویه از آبهای زیرزمینی یکی از اصلیترین دلایل فرونشست زمین است. در استان فارس به دلیل وابستگی معیشت بخش بزرگی از جمعیت به کشاورزی، حجم برداشت آب نسبت به دیگر مناطق ایران بیشتر است.
به گفته درویش برداشت سالانه آب در استان فارس حدود ۷۰۰ میلیون متر مکعب است؛ رقمی دو بالغ بر دو برابر برداشت آب در استان اصفهان.
بر اساس اعلام سازمان جهادکشاورزی استان فارس، این استان در رتبه دوم تولید محصولات کشاورزی قرار دارد.
فارس از نظر توليد گندم، ذرت، انجير و بادام، گوجه فرنگی و انار مقام اول، از نظر توليد مركبات مقام دوم، در توليد شلتوک، انگور، جو، پنبه، چغندرقند، پياز و حبوبات مقام سوم و در توليد برنج مقام چهارم را دارد.
مسئولان حکومتی در ایران در سالهای اخیر با اجرای سیاستهای ممنوعیت کشت برخی محصولات تلاش کردهاند به زعم خود مانع برداشت بیشتر آب شوند. سیاستی که به دلیل نادیده گرفتن معیشت کشاورزان ناموفق مانده و موجب اعتراض گسترده کشاورزان در برخی مناطق شده است.