کمیته کنگره برزیل در گزارشی ژائیر بولسونارو را به خاطر اتخاذ سیاست‌های «شیادانه» در مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا به جنایت علیه بشریت متهم کرد و خواهان بازداشت او شد. در برزیل تاکنون ۶۰۰ هزار نفر در اثر ابتلا به بیماری کووید-۱۹ جان باخته‌اند. شمار جانباختگان در میان بومیان برزیل به مراتب بیشتر است.
گاردین می‌نویسد سه‌شنبه گذشته بعد از رایزنی اعضای کمیته کنگره برزیل بنا بر این شد که دو اتهام قتل و قتل عام بومیان از گزارش کنگره حذف شود. اما دو اتهام دیگر که عبارت‌اند از «شیادی» و «جنایت علیه بشریت» باقی ماندند. بولسونارو علاوه بر این به مواردی مانند شارلاتانیسم، کمک به همه‌گیری یک بیماری واگیر نیز متهم شده است.
مخالفان رئیس جمهوری برزیل در کنگره امیدوارند که این گزارش بخت بولسونارو برای پیروزی در انتخابات سال آینده را از بین ببرد. تحقیقات کمیته کنگره که در ماه آوریل سال جاری آغاز شده بود، سه‌شنبه گذشته به پایان رسید.
گاردین که به پیش‌نویس نهایی گزارش هزار و صد و هشتاد صفحه‌ای کنگره برزیل دسترسی داشته می‌نویسد در فرازی از گزارش آمده است:
«[ما] هرگز نباید آنچه را که در این کشور اتفاق افتاد و یا مردم بی‌گناهی را که در نتیجه سیاست‌های دولت در مقابله با همه‌گیری کرونا جان خود را از دست دادند، فراموش کنیم.»
سناتور عمر عزیز چهارشنبه ۲۱ اکتبر/ ۲۸ مهر در جلسه معرفی گزارش کنگره گفت:
«رئیس جمهوری جنایات زیادی را مرتکب شده است.»
سناتور راندولف رودریگز، معاون رئیس تحقیقات کمینه کنگره برزیل در جمع خبرنگاران گفت اتهامات رئیس جمهوری به این معناست که بولسونارو در آینده باید باقی زندگی‌اش را پشت میله‌های زندان سپری کند:
«اتهاماتی که در این گزارش به رئیس جمهوری وارد شده به این معناست که او می‌بایست قاعدتاً به از ۱۰۰ سال زندان محکوم شود.»
کشتار بومیان در همدستی دولت راستگرا با کرونا
بر اساس گزارش کمیته کنگره برزیل بررسی اتهام «جنایت علیه بشریت» بولسونارو به دادگاه بین‌المللی لاهه ارجاع می‌شود. بر این اساس رئیس جمهوری برزیل به همه‌گیری ویروس کرونا در میان بومیان کشور بی‌توجه بود و سبب کشتار آن‌ها شد. در فرازی از این گزارش آمده است:
«دولت برزیل در همه‌گیری ویروس کرونا برای کشتار بومیان برزیل همدستی یافت.»
در ادامه این گزارش آمده است:
«حتی اگر رئیس جمهوری با دست خودش مرتکب قتل نشده باشد، یک رابطه مشخص بین سیاست‌های خصمانه سران دولت برزیل و کشتار کووید-۱۹ در میان بومیان قابل مشاهده است.»
در این گزارش یادآوری شده است که با همه‌گیری ویروس کرونا، تهاجم علیه بومیان و اذیت و آزار آنان نیز بالا گرفت. چنانکه «اذیت و آزار مدام آن‌ها همراه با همه‌گیری بدتر از به‌کارگیری سلاح بود».
دولت بولسونارو باعث کشتار ۱۲۰ هزار نفر شد
این گزارش می‌نویسد دولت بولسونارو با انکار تدابیر بهداشتی مانند ضرورت فاصله فیزیکی، به‌کارگیری ماسک و اهمال در واکسیناسیون سبب شد که شمار جانباختگان ۴۰ درصد افزایش یابد به این ترتیب اگر دولت راهکار دیگری را در مقابله با همه‌گیری اتخاذ کرده بود تا پایان مارس/ فروردین سال جاری دست‌کم ۱۲۰ هزار نفر از جانباختگان کرونا در برزیل نجات پیدا می‌کردند. بولسونارو مانند بسیاری از رهبران راستگرا ادعا کرده بود که همه‌گیری کرونا با ایجاد مصونیت جمعی خود بخود از بین می‌رود.
بولسونارو در طی سخنانی در یک همایش سیاسی در شمال برزیل کمیته کنگره را به «نفرت‌پراکنی» متهم کرد. رئیس جمهوری برزیل گفت:
«ما میدانیم که مطلقاً تقصیری نداریم و ما میدانیم که از همان آغاز سیاست‌های درستی اتحاذ کردیم.»
نتیجه بررسی‌های کمیته کنگره باید در کمیسیون سنا به رای گذاشته شود. احتمال تغییر گزارش یا حتی وتوی آن در کمیته سنا وجود دارد. سه هفته قبل هزاران نفر در ۱۵۰ شهر برزیل تجمعات اعتراضی علیه ژائیر بولسونارو برگزار کردند. معترضان خواهان برکناری بولسونارو به دلیل ناکارآمدی دولت او در مهار همه‌گیری کرونا شدند.