درگیریهای خیابانی روز گذشته، پنجشنبه ۲۲ مهر / ۱۴ اکتبر در بیروت پس از شلیک گلولههایی در جریان تظاهرات گروههای شیعه حزبالله و امل رخ داد؛ خشونتهایی که شش کشته بر جای گذاشت و شبح جنگ داخلی را بار دیگر در لبنان زنده کرد. مراسم تشییع جنازه قربانیان این خشونتها امروز جمعه ۲۳ مهر / ۱۵ اکتبر برگزار میشود که روز عزای عمومی اعلام شده است.
این درگیریها در نزدیکی کاخ دادگستری رخ داد، جایی که طرفداران دو گروه گرد آمده بودند و خواستار جایگزینی طارق بیطار، قاضی سرشناس پرونده انفجار بیروت در ۴ اوت ۲۰۲۰ شدند. قاضی بیطار در پی بازجویی از چندین چهره ارشد دولت پیشین از جمله متحدان حزبالله است. آنها به فساد و سهلانگاری متهم هستند.
در خارج از لبنان، فرانسه خواستار «آرامش» و آمریکا «کاهش تنش» در لبنان شدند. این دو کشور همچنین بر «استقلال قوه قضائیه» لبنان تأکید کردند. استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل خواستار «پایان اقدامات تحریکآمیز» شد و «تحقیقات بیطرفانه» درباره انفجار در بندر بیروت شد.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز رویدادهای خشونتبار لبنان را «دسیسه» اسرائیل دانست که بهگفته او «توسط اربابان و عوامل این رژیم طراحی و اجرا میشود». خطیبزاده گفت:
«ضروری است دولت و مقامات لبنان نسبت به شناسایی و دستگیری عوامل این جنایتها و فتنهانگیزی میان مردم لبنان اقدام عاجل نمایند.»
پس از چندین ساعت تبادل آتش با سلاحهای سبک و آرپیجی که باعث وحشت ساکنان شد، آرامش در پایان بعد از ظهر پنجشنبه به منطقه الطیونه، جایی که ارتش مستقر شده بود، بازگشت.
ارتش در بیانیه کوتاهی گفت «هنگامی که تظاهرکنندگان برای اعتراض منطقه الطیونه مقابل ساختمان دادگاه در حال حرکت بودند تبادل آتش صورت گرفت». ارتش همچنین از بازداشت ۹ نفر از جمله یک شهروند سوریهای خبر داد. بسام مولوی، وزیر کشور لبنان نیز گفت تکتیراندازها به سمت تظاهرکنندگان شلیک کردند.
خبرگزاری فرانسه در محل درگیریها گزارش داد که بلافاصله پس از شلیکهای اولیه، شمار زیادی از افراد مسلح، برخی نقابدار و بسیاری با بازوبندهای امل و حزبالله، خود را به محل رسانده و شروع به تیراندازی کردند. اما جزئیات همچنان نامشخص است زیرا معلوم نیست چه کسانی در جریان تظاهرات تیراندازی کرده و نیروهای حزبالله و امل به سوی چه کسانی شلیک کردهاند.
این دو گروه شیعه تشکیلات مسیحیان لبنانی را متهم به قرار دادن تکتیراندازان کردند اما آنها این اتهام را رد کردند
ساکنان منطقه الطیونه که از تیراندازیها وحشت زده بودند، به آپارتمانهای خود پناه بردند و دیگران از ساختمانها منطقه خارج شدند.
در شبکههای اجتماعی، تصاویر کودکان مدرسهای منتشر شد که زیر میز خود پنهان شدهاند یا در مقابل کلاسهای خود روی زمین گرد آمدهاند. این تصاویر و همچنین تصاویر کشتهها و زخمیها یادآور روزهای سیاه جنگ داخلی بود که در سال ۱۹۷۵ در فاصلهای نه چندان دور از آنجا رخ داده بود.
بسام مولوی از کشته شدن شش نفر خبر داد. به گفته منابع پزشکی، در میان آنها، یک مرد بر اثر اصابت گلوله به سر، یک نفر دیگر بر اثر شلیک به ناحیه سینه و یک زن ۲۴ ساله با اصابت گلوله بدون هدف در خانهاش کشته شد. جنبش امل ادعا کرد که سه نفر از حامیان آن «در جریان تظاهرات مسالمتآمیز» کشته شدند. بهگفته وزارت بهداشت لبنان، ۳۲ نفر در جریان این درگیریها زخمی شدند.
میشل عون، رئیس جمهوری لبنان، متحد مسیحی حزبالله، در سخنانی گفت «بازگشت به زبان سلاح» را غیرقابل قبول میداند زیرا بهگفته او همه موافقت کردهاند که این «صفحه تاریک در تاریخ خود» را ورق بزنند.
این خشونتها بر بستر سیاسی پرتنشی رخ میدهند: حزبالله، وزنه سنگین در سیاستهای لبنان و متحدانش خواستار برکناری قاضی طارق بیطار هستند که با وجود فشار شدید به تحقیقات خود در مورد انفجار بیروت با بیش از ۲۰۰ کشته، ادامه میدهد.
مقامات اذعان کردهاند که مقادیر زیادی نیترات آمونیوم قابل انفجار سالها بدون رعایت مسائل ایمنی در بندر بیروت انبار شده بود اما سیاستمداران از بازجویی افراد مرتبط خودداری میکنند.
اعتراض حزبالله و امل پس از آن صورت گرفت که دادگاه تجدیدنظر شکایتهای نمایندگان و وزیران سابق علیه قاضی بیطار را رد کرد و به او اجازه داد تحقیقات خود را از سر بگیرد.
خشونتهای روز پنجشنبه در کنار بحرانهای متعدد و جدی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی رخ میدهند که لبنان در آن گرفتار شده است. در این کشور سیاستمداران حاکم، چندین دهه بدون تغییر به حکمرانی ادامه دادهاند و متهم به فساد، بیکفایتی و بی تحرکی هستند.