وزارت برق عراق چهارشنبه ۱۰ شهریور / یکم سپتامبر در بیانیه‌ای از کاهش ۴۱ میلیون مترمکعب از صادرات گاز ایران خبر داد و اعلام کرد که این اقدام موجب کاهش ۵۵۰۰ مگاواتی تولید برق در عراق شده است.
وزارت برق عراق گفته است ایران بدون اعلام دلیل مشخصی صادرات گاز خود را از ۴۹ میلیون مترمکعب به ۸ میلیون مکعب کاهش داده و بر این اساس شبکه برق عراق دچار بحران مکرر کاهش صادرات گاز از ایران شده است.
این وزارتخانه با بیان این‌که تماس‌های دیپلماتیک با وزارت نیروی ایران و سفارت جمهوری اسلامی در بغداد برای اطلاع از دلایل این تصمیم ناگهانی ادامه دارد، افزوده است با هماهنگی و همکاری وزارت نفت عراق توانسته بخشی از کمبود سوخت پیش آمده را تأمین کند.
«میدل ایست نیوز» نوشته است در این رابطه برخی در عراق علت کاهش صادرات گاز ایران به عراق را فشار ایران بر عراق برای ورود شمار زیادی از زائران ایرانی به این کشور برای شرکت در مراسم اربعین عنوان کرده‌اند.
یک منبع آگاه به روسیا الیوم گفته است که ایران به دنبال ورود نیم میلیون زائر یا بیشتر به عراق برای شرکت در مراسم اربعین است اما دولت عراق می‌گوید این تعداد باید کاهش یابد.
یک منبع مطلع دیگر به «میدل ایست نیوز» گفته که کاهش صادرات گاز ایران به عراق ارتباطی با مراسم اربعین و فشار ایران بر عراق ندارد و تنها به‌دلیل بدهی زیاد عراق به ایران، صادرات گاز ایران به عراق کاهش یافته است.
بنا به این گزارش، وزارت برق عراق بابت واردات گاز چند میلیارد دلار به شرکت ملی گاز ایران بدهکار است که بخشی از آن در بانک تجارت عراق مسدود و غیرقابل استفاده مانده است.
مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق پیش از این دریافت هزینه واردات گاز ایران را به‌علت «تحریم‌های تحمیلی» دانسته است.
آمریکا به صادرات گاز ایران به عراق معافیت از تحریم‌ها داده است اما تحریم‌های بانکی مانع از پرداخت آن به ایران است.
مهران امیرمعینی، معاون مدیر بین‌الملل در بازاریابی و عملیات گاز شرکت ملی نفت ایران روز گذشته ضمن تأیید کاهش صادرات گاز به عراق گفت:
«موضوع صادرات این است که قرارداد دوجانبه است و هر دو طرف باید به مفاد آن پایبند باشند. اکنون نیز عراق نباید از این بابت انتقاد کند زیرا پرداخت‌های این کشور در ازای گاز و برق دریافتی به‌موقع نبوده است، بنابراین اقدام ایران هم در کاهش میزان صادرات غیرمنطقی و غیرقانونی نیست.»
بر اساس آمار شرکت ملی گاز ایران، عراق برای واردات گاز بیش از پنج میلیارد دلار به شرکت ملی گاز ایران بدهکار است. سه میلیارد دلار این مبلغ در بانک تی‌بی‌ای عراق مسدود شده و بیش از دو میلیارد دلار از بدهی وزارت برق عراق نیز هنوز پرداخت نشده است.
کمبود سوخت در عراق این کشور را با کمبود برق مواجه کرده است. عراق از سال ۱۹۹۰ با کمبود برق مواجه است و از سال ۲۰۰۳ به بعد برق در بغداد و سایر استان‌ها سهمیه‌بندی می‌شود.
این کشور قصد دارد از کشورهای دیگر از جمله ترکیه و مصر برای جبران این کمبود کمک بگیرد. ولید محمد اسماعیل، سفیر مصر در عراق دو روز پیش اعلام کرد که قاهره در پی صادرات ۱۰ هزار مگاوات برق به بغداد است.
در آغاز ماه آینده نیز نیروگاه ۴۰۰ مگاواتی بصره که با سرمایه‌گذاری ژاپن و با اجرای مصر ساخته شده افتتاح خواهد شد.
وزارت برق عراق ۲ شهریور / ۲۴ اوت خبر داد که اتصال برق عراق به ترکیه با ظرفیت اولیه ۶۰۰ مگاوات به‌زودی انجام می‌شود.
عراق همچنین در حال حاضر مذاکراتی با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از جمله عربستان سعودی برای واردات برق انجام می‌دهد و قصد دارد از اردن نیز برق وارد کند.
مشکل برق در عراق بارها موجب اعتراض‌های اجتماعی در این کشور به‌ویژه در استان‌های جنوبی شده است.
رشد واردات و صادرات ایران با عراق
در همین حال، جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیر کل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق پنج‌شنبه ۱۱ شهریور به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) اعلام کرد که صادرات کالاهای غیرنفتی ایران به عراق طی پنج ماهه نخست سال ۱۴۰۰ در قیاس با پنج ماهه نخست سال ۱۳۹۹ رشد ۳۱ درصدی در ارزش را نشان می‌دهد.
او میزان واردات از عراق طی چهار ماهه نخست امسال را ۱۴۰ میلیون دلار عنوان کرد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر ارزشی حدود ۵۴۰ درصد رشد داشته است.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق گفت:
«در حال حاضر صادرات کالا از مرزهای تجاری کشورمان با کشور عراق با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی ادامه داشته و مبادلات تجاری دو کشور طبق روال معمول صورت می‌گیرد.»