معلمان می‌گویند که از عقبگرد پیشرفت‌های به سختی به دست آمده‌شان هراس دارند. امدادگران می‌گویند طالبان برای کسب مشروعیت بین‌المللی در این زمینه نرمش خواهند داشت و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهند از این موضوع به عنوان اهرم فشار استفاده کنند.
اما تنها مدرسه شبانه روزی دخترانه افغانستان به گفته شبانه بسیج راسخ، بنیانگذار آن به طور موقت به رواندا نقل مکان کرده است. پیش از آن ویدئویی به طور گسترده در رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شد که نشان می‌داد کلاس‌های این مدرسه در آتش می‌سوزند.
شبانه بسیج-راسیخ که با ۲۵۰ دانشجو و کارمند از کابل فرار کرد، از جهان خواست چشم‌شان را به روی میلیون‌ها دختر بازمانده از تحصیل نبندند.
بسیج راسیخ در توئیت خود ضمن قول وعده بازگشت به افغانستان گفت:
«آن دختران را ببینید. با این کار شما کسانی را که قدرت آنها را تحت کنترل دارند، مورد بازخواست قرار خواهید داد.»
یک معلم دیگر به نام پشتانا درانی، مدیر اجرایی آموزش افغانستان که اکنون مخفی شده است، قول داد که «ارتشی درست مانند طالبان پرورش خواهد داد – فقط ارتش من متشکل از زنان تحصیلکرده افغان خواهد بود.»
رهبری طالبان سعی کرده است خود را معتدل‌تر از ۲۰ سال پیش نشان دهد که یک حکومت وحشی ایجاد کرد و زنان را از تحصیل و کار بازداشت. آنها اکنون اصرار دارند که زنان حق تحصیل و کار را خواهند داشت. اما همزمان گزارش‌هایی مبنی بر اخراج زنان از محل کار و دانشگاه نشان می‌دهد که واقعیت بسیار متفاوت خواهد بود.
رهبران سازمان‌های امدادی از جامعه بین‌المللی خواسته‌اند تا از اهرم کمک‌های خارجی خود برای جلوگیری از عقبگرد دو دهه پیشرفت در آموزش دختران استفاده کنند.
کوین واتکینز، استاد میهمان موسسه فیروز لالجی در آفریقا و رئیس سابق سازمان نجات کودکان می گوید:
«چالش در حال حاضر دفاع از دستاوردهای حاصل شده است. پراگماتیست‌ها در رهبری طالبان می‌دانند که برای پاسخگویی به قحطی احتمالی، ارائه خدمات اولیه و ایجاد شغل به حمایت بین‌المللی نیاز دارند. اکنون اهداکنندگان کمک باید از خط باریکی بین درخواست حمایت طالبان از تحصیل دختران و تأمین مالی جامعه عبور کنند.»
بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های نظرسنجی مرکز توسعه جهانی مستقر در واشنگتن، هنگامی که طالبان آخرین بار در سال ۲۰۰۱ قدرت را در دست گرفتند، تنها حدود ۱۲ درصد از دختران مقطع ابتدایی به نوعی در مدرسه شرکت کردند که در سال ۲۰۱۵ این آمار به حدود ۵۰ درصد رسید. در سال ۲۰۲۰ ، ۳۹ درصد (۳،۷ میلیون) از ۹،۵ میلیون کودک که به مدرسه می رفتند دختر بودند.
واتکینز از روستاهایی دیدن کرده است که طالبان ایجاد مدرسه دخترانه را ممنوع کرده بود و کلاس درس را که در خانه معلمان زن برگزار می شد بسته بود.
واتکینز می گوید:
«دستاوردهای فوق العاده در آموزش و پرورش ناشی از فرمان‌های اداری یک دولت روشن‌فکر در کابل نبود، بلکه از طریق کنش‌های آرام جوامع محلی، معلمان و کارگران سازمان‌های غیردولتی که با طالبان مذاکره کردند و آنها را به چالش کشیدند» حاصل شده است.
یونیسف در ماه دسامبر با طالبان برای ایجاد کلاس‌های ابتدایی برای ۱۴۰ هزار کودک، از جمله دختران، در مناطق تحت کنترل این گروه توافق کرد.
سارا براون ، رئیس موسسه خیریه کودکان Ourworld، گفته که تحصیل دختران در افغانستان به طور تصاعدی بهبود یافته است.
براون می گوید:
«اگر قرار است این حق حذف شود، دولت‌های دیگر نمی توانند عقب‌نشینی کنند و نظاره گر باشند. می‌توانند از اهرم‌هایی برای تعهدات‌شان برای آموزش دختران استفاده کنند. نشست اضطراری گروه هفت در مورد افغانستان در هفته آینده نیز باید برگزار شود.»
براون گفت:
«راهنما برای راه اندازی مدارس امن در افغانستان با تمام راهنمایی‌های لازم وجود دارد.»
هفته گذشته، مصطفی بن مسعود، رئیس عملیات میدانی یونیسف، در یک نشست خبری سازمان ملل متحد گفت که به همکاری با مقامات طالبان خوشبین است و حمایت آنها از آموزش دختران را به عنوان دلیل خوشبینی خود ذکر کرد. سایر گروه‌های بین‌المللی گفته اند که تبادلات مشابهی با این گروه داشته‌اند. اما اشلی جکسون، هماهنگ کننده موسسه توسعه خارج از کشور می گوید:
«ما هنوز نمی دانیم که قوانین طالبان چیست زیرا آنها هیچ قانونی را اعلام نکرده‌اند. اما تنها راه برای حفظ دستاوردهای تحصیل، گفت‌وگو با طالبان است. یونیسف گفته است که خوشبین است. آنها خوشبین هستند زیرا باید باشند. اما تا زمانی که ما با طالبان درگیر نشویم، به معنای واقعی کلمه هیچ امیدی وجود نخواهد داشت.»
هدر بار، معاون حقوق زنان در دیده‌بان حقوق بشر گفته:
«افغان‌هایی که من با آنها صحبت می‌کنم بارها و بارها می گویند که آنها (طالبان) در حال حاضر سعی می‌کنند مشروع به نظر برسند، اما به محض توجه مردم به آنها به خودشان برمی‌گردند، ما می‌دانیم مفهوم گروه طالبان در دهه ۱۹۹۰ به چه معنا بود.»
بار گفته اما هرگونه نفوذی که جهان خارج بتواند از طریق کمک در طالبان ایجاد کند و نیاز طالبان به مشروعیت، می‌تواند اهرم مفیدی باشد. اگر سازمان‌ها بتوانند برای ورود دختران به مدارس ابتدایی با طالبان معامله کنند، اقدام مثبتی است و زندگی تغییر می کند اما این ممکن است فقط یک آرزو باشد.
لوری لی، مدیر اجرایی موسسه Care International که دختران و پسران را در افغانستان آموزش می‌دهد گفته که انگلیس و سایر دولت‌ها باید به سازمان‌های غیردولتی اعتماد کنند:
«ما چندین سال موفق شدیم مدارس را در تمام نقاط افغانستان از جمله در مناطقی که مدرسه وجود نداشت اداره کنیم. ما توانسته‌ایم با رهبران محلی در این باره مذاکره کنیم و امیدواریم این روند ادامه یابد.»
سوزانا هارس، مدیر مرکز توسعه جهانی پیش‌بینی می‌کند که با وجود اطمینان‌بخشی طالبان، حضور دختران در مدارس جنسی مختلط به میزان زیادی کاهش می‌یابد. در حال حاضر تنها ۱۶ درصد از مکاتب در افغانستان فقط مخصوص دختران است.
طالبان بر باورهای بخشهای بزرگی از مردم افغانستان تکیه دارد. پس تغییر آنها زمانی رخ می دهد که دیدگاه های مردم این کشور تغییر کند.
نمی شود طالبان را بد شمرد و مردم را مظلوم فرض کرد. بخش بزرگی از مردم امروز افغانستان خواسته و یا ناخواسته شریک طالبان هستند و اگر بنا بر شماتت و سرکوفت به طالبان است پس آنها را نباید از یاد برد.
ORODIST / 31 August 2021