ابراهیم رئیسی (عضو هیئت مرگ) و رئیسجمهوری کنونی ایران دوشنبه ۲۵ مرداد در اظهار نظر کوتاهی درباره رویدادهای افغانستان گفت:
«شکست نظامی و خروج آمریکا از افغانستان باید به فرصتی برای احیای زندگی، امنیت و صلح پایدار در این کشور تبدیل شود.»
او همچنین با تأکید بر اینکه «ایران به مناسبات همسایگی با افغانستان پایبند است»، افزود:
«ایران برای برقراری ثبات که نیاز نخست امروز افغانستان است تلاش خواهد کرد و بهعنوان کشور همسایه و برادر، همه گروهها را دعوت به دستیابی برای توافق ملی میکند.»
طالبان از خروج تدریجی ارتش آمریکا و متحدانش از افغانستان استفاده کرده و با پیشروی در افغانستان سرانجام کنترل کابل و کاخ ریاست جمهوری را در اختیار گرفتند.
واشنگتن در گذشته همواره ایران را متهم کرده بود که بهطور مخفیانه به شورشیان طالبان علیه نیروهای آمریکایی کمک می کند، اتهامی که تهران آن را رد کرده است.
روز گذشته، یکشنبه ۲۴ مرداد محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در پیام توییتری خود نوشت:
«ایران از اعلامیه حامد کرزی (رئیس جمهوری پیشین افغانستان) در خصوص تشکیل یک شورای هماهنگی توسط رهبران افغان استقبال میکند. امیدواریم که این ابتکار بتواند به گفتوگو و یک انتقال مسالمتآمیز در افغانستان منجر شود.»
دفتر حامد کرزی روز گذشته اعلام کرد که در پی خروج اشرف غنی، رئیسجمهوری افغانستان و برخی مقامات مسئول از این کشور، شورای هماهنگی با عضویت عبدالله عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه ملی، گلبدین حکمتیار رئیس حزب اسلامی افغانستان و حامد کرزی تشکیل شده است. هدف از تشکیل این شورا، جلوگیری از هرجومرج و کاهش درد و رنج مردم و اداره هرچه بهتر امور مربوط صلح و انتقال مسالمتآمیز قدرت خوانده شده است.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز دوشنبه گفت:
«ما از انتقال مسالمتآمیز قدرت از طریق شورای راهبری متشکل از رهبران بزرگ و سرشناس افغانستان استقبال میکنیم.»
در دو روز گذشته، چندین تجمع افغانستانیهای ساکن ایران در شهرهای مختلف بر علیه طالبان برگزار شده است. روز یکشنبه در مقابل دفتر سازمان ملل در تهران شماری از افغانستانیها علیه طالبان شعارهایی سر دادند. همزمان گروهی از افغانهای ساکن مشهد نیز تجمعی علیه طالبان برگزار کردند. دوشنبه ۲۵ مرداد، شهروندان افغانستانی مقیم قم با در دست داشتن پرچم کشور خود شعارهایی چون «مرگ بر حامیان طالبان»، «امارت اسلامی نمیخواهیم نمیخواهیم»، «مرگ بر پاکستان» سردادند.
براساس گزارشهای منتشرشده پس از تصرف هرات توسط طالبان، محمداسماعیل خان، فرمانده نیروهای مردمی این ولایت وارد ایران شده و در حال حاضر در مشهد بهسر میبرد.
در ماههای گذشته طالبان هیئتهایی را برای مذاکره به ایران و چین اعزام کرده بودند. روز دوشنبه ۲۵ مرداد وزارت خارجه چین، متحد ایران اعلام کرد که پس از تسلط کامل طالبان بر افغانستان، روابط دوستانهای با آنها برقرار میکند.
ضمیر کابولوف، مدیر بخش آسیایی وزارت امور خارجه روسیه نیز روز دوشنبه گفت این کشور به همراه ایران، چین، پاکستان و آمریکا کشورهایی هستند که میتوانند در تحولات آتی افغانستان تأثیرگذار باشند تا این کشور در هرجومرج فرو نرود.
کابولوف همچنین افزود:
«مذاکره با طالبان راحتتر از دولت رسمی این کشور است.»
وزارت امور خارجه روسیه نیز روز دوشنبه در بیانیهای همه طرفهای افغان را به خویشتنداری، خودداری از خشونت و کمک به حلوفصل اوضاع از راههای صلحآمیز فراخواند و گفت:
«بر اساس اطلاعات موجود، اوضاع کابل و افغانستان تثبیت میشود. گروه طالبان شروع به برقراری نظم عمومی در جامعه کرده و بر تضمین امنیت ساکنان افغانستان و مراکز دیپلماتیک خارجی تأکید کردهاند.»