بر اساس گزارش جدید عفو بینالملل، نیروهای دولتی اتیوپی به طور سیستماتیک صدها زن و دختر را در درگیریهای کنونی در تیگرای مورد تجاوز و آزار قرار دادهاند.
با پیدا شدن شواهد فزایندهای مبنی بر اینکه تجاوز جنسی به عنوان سلاح جنگی در منطقه شمالی اتیوپی مورد استفاده قرار میگیرد، تحقیقات عفو بینالملل حاکی از از وسعت جنایات در منطقه تیگرای است که ارتباطات آن با جهان خارج عمداً از سوی دولت فدرال محدود شده است.
این گزارش در حالی منتشر می شود که دولت اتیوپی این هفته از «همه اتیوپیاییهای توانا» خواسته تا به ارتش ملحق شوند تا «نیروهای متجاوز منطقه تیگرای را یکبار برای همیشه» متوقف کنند. این در حالی است که دولت آتشبس یکجانبه خود را در ماه ژوئن کنار گذاشته است.
جنگ در دومین کشور پرجمعیت آفریقا، امکان بیثباتی منطقه شاخ آفریقا را بالا برده. این جنگ از ماه نوامبر آغاز شد؛ هنگامی که نخست وزیر این کشور، ابی احمد، برنده جایزه نوبل صلح، علیه دولت محلی که تحت کنترل جبهه آزادی خلق تیگرای است، اعلام جنگ کرد. این جبهه تقریباً ۳۰ سال بر این منطقه حکومت کرده بود.
گزارش سازمان عفو بینالملل، بر اساس روایت ۶۳ زن و متخصصان پزشکی در تیگرای تنظیم شده و به جزئیات و چگونگی اعمال خشونت، تجاوز گروهی، بردگی جنسی و سایر انواع شکنجه توسط نیروهای ارتش اتیوپی، نیروی دفاع ملی اتیوپی و نیروهای دفاعی اریتره که با دولت احمد متحد هستند میپردازد.
حضور نیروهای اریترهای و یک گروه شبهنظامی آمهارا (ایالت همسایه تیگرای در اتیوپی) به نام فانو، که علیه نیروهای جبهه آزادی خلق تیگرای میجنگند، باعث خشم و تحریمهای بینالمللی شده است. به گفته محققان دانشگاه گنت بلژیک، حداقل ۱۰ هزار کشته و ۲۳۰ قتل عام گزارش شده است. به گفته سازمان ملل، هزاران نفر مورد سوء استفادههای وحشتناک قرار گرفتهاند.
اگنس (آنیس) کالامارد، دبیرکل عفو بینالملل گفته:
«شدت و مقیاس جنایات جنسی بسیار تکاندهنده است که به جنایات جنگی و جنایات احتمالی علیه بشریت انجامیده. این جنایات اصول بشریت را به تمسخر گرفته.
واضح است که تجاوز و خشونت جنسی به عنوان سلاح جنگی برای وارد آوردن صدمات جسمی و روانی پایدار به زنان و دختران در تیگرای استفاده شده است. صدها نفر تحت رفتار وحشیانهای قرار گرفتهاند که هدف آنها تحقیر و نفی انسانیت آنهاست.»
او گفته که دولت اتیوپی باید فوراً اقدامات لازم را انجام دهد و از اتحادیه آفریقا و سازمان ملل خواسته تا به این درگیری پایان دهند:
«باید به گروههای حقوق بشری و سازمانهای امدادی که فعالیتهای آنها محدود شده است دسترسی داده شود.»
۱۲ تن از زنان مصاحبه شده به عفو بینالملل گفتهاند که از سوی سربازان در حضور اعضای خانواده خود از جمله کودکان مورد تجاوز قرار گرفتهاند. پنج نفر از زنان در آن زمان باردار بودند.
در یک روایت، یک زن ۲۰ ساله که لنا خوانده شده، به عفو بینالملل گفته است که در نوامبر سال گذشته در خانهاش مورد حمله قرار گرفته. سه مرد مسلح که آمهاری صحبت می کردند و مخلوطی از لباس نظامی و لباس غیرنظامی پوشیده بودند، به او تجاوز کردند و او را تهدید به مرگ کردند:
«من فریاد نزدم؛ آنها به من اشاره کردند که سر و صدا نکنم وگرنه مرا خواهند کشت. آنها یکی پس از دیگری به من تجاوز کردند… من چهار ماهه باردار بودم. نمیدانم که آیا آنها متوجه شدند که من باردار هستم یا نه. نمیدانم که آیا آنها متوجه شدند که من یک انسان هستم یا نه.»
مادری ۳۵ ساله با دو فرزند گفته که او و چهار زن دیگر در ۲۱ نوامبر در شرارو توسط سربازان اریتره مورد تجاوز قرار گرفتند:
«سه نفر از آنها جلوی چشم فرزندم به من تجاوز کردند. یک خانم باردار هشت ماهه با ما بود، آنها به او هم تجاوز کردند. آنها به زنان تجاوز کردند و مردان را کشتند.»
عفو بینالملل گفته که کلینیکهای تیگرای بین ماههای فوریه تا آوریل ۱۲۸۸ مورد خشونت جنسیتی ثبت کردهاند. بسیاری از زنانی که برای این گزارش مصاحبه کردهاند گفتهاند که به این کلینیکها مراجعه نکردهاند.
در ماه مه، راهبهای در تیگرای به گاردین گفت تجاوز توسط نیروهای امنیتی اتفاق افتاده است.
او گفت:
«موارد تجاوز جنسی از هشت سالگی شروع میشود و تا ۷۲ سالگی ادامه می یابد. بسیار گسترده است؛ من آن را در همه جا مشاهده کردهام، هزاران نفر. تجاوز در ملاء عام، در حضور خانواده، شوهران، در حضور همه روی داده. پاها و دستان آنها بریده شده است، همه یکسان هستند.»
نیروهای جبهه آزادی خلق تیگرای همچنین متهم به جنایات جنگی احتمالی در جریان درگیریهایی هستند که شکافهای تاریخی و قومی را تشدید کرده است. احمد بارها گفته است که هر جنایتی مورد بررسی قرار می گیرد.
علیرغم اینکه اتیوپی در آغاز اعلام پیروزی کرد، در ماه ژوئن مجبور به اعلام آتشبس شد زیرا نیروهای تیگرای بخش زیادی از منطقه را پس گرفتند. نیروهای جبهه آزادی خلق تیگرای از آن زمان به مناطق همسایه افار و امهارا رفتهاند. دولت اتیوپی متعهد شده است که «تمام توان دفاعی» خود را در برابر تیگرای به کار گیرد.
این درگیری منجر به بحران گرسنگی شده و بیش از ۴۰۰ هزار نفر با شرایط قحطی روبهرو هستند. نزدیک به ۷۰ هزار نفر به سودان گریختهاند.