چهارشنبه ۶ مرداد مجلس شورای اسلامی رأی داد که طرح موسم به «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» طبق اصل ۸۵ قانون اساسی بررسی شود. بر اساس تبصره ۲ ماده ۲۸ این طرح، پلتفرمهای خارجی چهار ماه فرصت دارند که شرایط ایران را بپذیرند و اگر نپذیرند، ابتدا فیلترینگ آنها تا زمان تأمین جایگزین مناسب داخلی یا خارجی (با تشخیص کمیسیون)، تا یک سال پس از لازمالاجرا شدن این قانون، ضروری اعلام نشده. اما همزمان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است ظرف مدت هشت ماه نسبت به ایجاد خدمات پایه کاربردی جایگزین برای سرویس نقض کننده این قانون اقدام کند. در نتیجه بر اساس متن صریح طرح، همه پلتفرمهای خارجی که شرایط ایران را نپذیرند یا نتوانند بپذیرند، بین چهار ماه تا یک سال بعد از اجرای طرح مسدود خواهند شد. نظرسنجی ایسپا درباره محبوبیت پیامرسانهای خارجی در مقایسه با پیامرسانهای داخلی نشان میدهد که حتی اگر طرح محدودسازی اینترنت هم به تصویب برسد، نمیتوان پیامرسانهای داخلی را جایگزین پیامرسانهای خارجی کرد.
میزان محبوبیت اینستاگرام
ایسپا نظرسنجی محبوبیت پیامرسانها را در روزهای ۱۶ تا ۲۰ تیرماه ۱۴۰۰ با شیوه گردآوری تلفنی اطلاعات اجرا کرده است. جامعه آماری این نظرسنجی شهروندان ۱۸ سال به بالای ساکن در مناطق شهری و روستایی کل کشور و تعداد نمونه آن ۱۵۸۵ نفر بوده است.
بر اساس این نظرسنجی ۵۳,۱ درصد از افراد بالای ۱۸ سال کشور از اینستاگرام استفاده میکنند.
۵۰,۹ درصد زنان و ۵۵,۲ درصد مردان از اینستاگرام استفاده می کنند. میزان استفاده از اینستاگرام بین گروههای مختلف سنی و تحصیلی معنادار است.
۷۵,۹ درصد جوانان ۱۸- ۲۹ سال، ۵۴,۸ درصد افراد ۴۹-۳۰ سال و ۲۷,۳ درصد افراد بالای ۵۰ سال، گفتهاند از اینستاگرام استفاده میکنند. به این ترتیب میتوان گفت با افزایش سن استفاده از اینستاگرام بین کاربران کاهش مییابد. همچنین ۷۰,۲ درصد افراد دارای تحصیلات دانشگاهی از اینستاگرام استفاده میکنند. این میزان بین افراد فاقد تحصیلات دانشگاهی ۴۲,۴ درصد است.
میزان محبوبیت تلگرام
در همان حال بر اساس نتایج به دست آمده در آخرین نظرسنجی ایسپا با وجود فیلتر بودن تلگرام ۳۷,۲ درصد زنان و ۴۳,۶ درصد مردان از تلگرام استفاده میکنند.
۵۹,۲ درصد جوانان ۲۹- ۱۸ سال، ۴۰ درصد افراد ۴۹-۳۰ سال و ۲۲,۴ درصد افراد بالای ۵۰ سال، گفتهاند از تلگرام استفاده میکنند. در واقع با افزایش سن استفاده از تلگرام بین کاربران کاهش چشمگیری داشته است.
همچنین ۵۵,۱ درصد افراد دارای تحصیلات دانشگاهی از تلگرام استفاده میکنند. این میزان بین افراد فاقد تحصیلات دانشگاهی ۳۱ درصد است.
میزان محبوبیت واتساپ
در نظرسنجی ایسپا تأکید شده که از هر ۱۰ نفر بالای ۱۸ سال، ۷ نفر از پیامرسان واتساپ استفاده میکنند. به این ترتیب طبق نتایج نظرسنجی ایسپا ۷۱,۴ درصد از افراد بالای ۱۸ سال از پیامرسان واتساپ استفاده میکنند.
۸۷,۷ درصد جوانان ۲۹- ۱۸ سال، ۷۶,۱ درصد افراد ۳۰-۴۹ سال و ۴۶,۵ درصد افراد بالای ۵۰ سال، گفتهاند از واتساپ استفاده می کنند.
به این ترتیب میتوان گفت با افزایش سن استفاده از واتساپ بین کاربران کاهش چشمگیری داشته است.
همچنین ۸۷,۶ درصد افراد دارای تحصیلات دانشگاهی از واتساپ استفاده میکنند و این میزان بین افراد فاقد تحصیلات دانشگاهی ۶۱,۳ درصد میباشد. ۷۰,۸ درصد زنان و ۷۲ درصد مردان نیز از واتساپ استفاده میکنند.
به طور کلی براساس این نظرسنجی میزان استفاده مردم ایران (افراد بالای ۱۸ سال) از پیامرسان واتساپ طی سالهای اخیر روند صعودی داشته و در تیرماه ۱۴۰۰ به ۷۱,۴ درصد رسیده است. پس از فیلترینگ تلگرام روند صعودی با سرعت بیشتر تداوم داشته است.
در مجموع نتایج نطرسنجی ایسپا نشان میدهد میزان استفاده افراد بالای ۱۸ سال از اینستاگرام طی دو سال گذشته ۱۳,۶ درصد رشد داشته است و از ۳۹,۵ درصد (تیرماه ۱۳۹۸) به ۵۳,۱ درصد (تیرماه ۱۴۰۰) رسیده است. میزان استفاده از تلگرام، از بهمن ۱۳۹۹ تا تیرماه ۱۴۰۰، رشد ۴ درصدی را نشان میدهد.
با بالاگرفتن انتقادها و افزایش نگرانیها از روند بررسی طرح موسم به «حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی فضای مجازی» در مجلس یازدهم محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی صبح پنجشنبه ۷ مرداد با انتشار نوشتهای در صفحه شخصی خود در اینستاگرام ادعا کرد که «مسدودسازی پلتفرمهای پرکاربرد مانند اینستاگرام و واتساپ، برنامه مجلس نیست» و در همان حال احتمال داد که «ابهامات و اشکالاتی» وجود دارد که هیأت دستچینشده از نمایندگانی غیرمتخصص میبایست آن را بررسی کنند. قالیباف در این نوشته مسئولیت تصمیمگیری نهایی را در حیطه وظایف شورای عالی فضای مجازی دانسته است.