اعتصاب فراگیر کارگران پیمانی صنعت نفت ۳۷ روزه شد. بخشی از ده‌ها کارگر اعتصابی (عمدتا کارگران متخصص) با پذیرش خواست‌هایشان به‌ویژه دو برابر شدن دستمزد و افزایش روزهای مرخصی به ۱۰ روز در ماه به سر کار بازگشته‌اند. حدود ۷۰ درصد کارگران هنوز در اعتصابند و روزهای حساسی را در پیش رو دارند.
شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت دوشنبه ۴ مرداد، موکدا از کارگران خواست برای حفظ دستاوردهای کنونی و به نتیجه رسیدن اعتصاب، هر چه سریعتر در شرکت و محل کار خود نمایندگان قابل اعتماد خود را انتخاب و تشکل مستقلی ایجاد کنند و به شکل متحد در برابر پیمانکاران قرار بگیرند.
این شورا نوشته است: نباید اجازه دهیم پیمانکاران کارگران منفرد را با ارعاب و تحمیل گرسنگی در تنگنا قرار دهند و اعتصاب بدون نتیجه پایان یابد.
پیمانکاران گرچه از سوی شرکتهای پتروشیمی مادر تحت فشار قرار گرفته‌اند تا ظرف ۱۰ روز آینده آغاز به کار کنند، اما بخش اعظم آنها در برابر مطالبات کارگران مقاومت می‌کنند با این امید که بتوانند کارگران را با ارعاب و تهدید به اخراج و تحمیل گرسنگی فرسوده کنند و در لحظه‌های آخر با کمترین امتیازات به سر کار بازگردانند.
از شروع اعتصاب در ۲۹ خرداد، تلاش جریانات وابسته به حکومت و جریانات رفرمیست برای بازگرداندن اعتراض کارگران به مسیر چانه‌زنی قانونی در کار بوده اما با بی‌اعتنایی کارگران به امضای طومار و توسل به نمایندگان مجلس و وزرا مواجه شده است.
سازماندهندگان جمع آوری امضاء که یک ماه پیش اعلام کردند با جمع‌آوری امضای پنج هزار کارگر مطالبات کارگران را از طریق ویدیو کنفرانس با نمایندگان مجلس و وزرا در میان خواهند گذاشت، دوشنبه چهارم مرداد با اعلام این که تنها ۱۴۰۰ کارگر حاضر به ارسال کد ملی خود شده اند، به شکست خود اذعان کردند.
در حالی که بخش قابل توجهی از کارگران در ماه‌های پیش از اعتصاب نیز دستمزدی دریافت نکرده بودند و در تنگنای شدید مالی و مشکلات معیشتی به سر می‌برند، در ادامه اعتصاب پایداری می‌کنند و مشوق همکاران خود نیز هستند.
زمانه در گفتوگو با یک عضو شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت به بررسی روند اعتصاب، دستاوردها و چالش‌های کارگران پرداخته است.
▪️ لیلا محمودی: بیش از یک ماه از آغاز اعتصاب کارگران پیمانی صنعت نفت می‌گذرد و بنا بر بیانیه شماره ۹ «شورای سازماندهی»، دامنه اعتصاب بیش از ۱۱۴مرکز نفتی را فراگرفته است. در همان بیانیه نوشته شده شمار کارگرانی که به اعتصاب می‌پیوندند به مراتب بیش از کارگرانی است که با پذیرش خواست مزد دو برابر و ۱۰روز مرخصی ماهانه از سوی پیمانکاران، به سر کار باز گشته‌اند و اعتصاب با قدرت در حال پیشروی است. ابتدا صحنه کنونی اعتصاب را برایمان ترسیم کنید.
عضو شورای سازمانده: درست است. اعتصاب ما با قدرت جلو رفت و دامنه آن ۱۵ استان و ۱۱۴ مرکز نفتی را در بر گرفت. اما همانطور که در بیانیه شماره ۱۱ گزارش کرده‌ایم هم اکنون یک سری از شرکت‌ها شروع به کار کرده‌اند. بعلاوه پتروشیمی‌های مادر نیز به یکسری شرکت‌ها اولتیماتوم داده‌اند که ظرف ده روز نیروی خود را تکمیل و کارشان را آغاز کنند. طبق همین گزارشات شماری از کارگران اعتصابی بسر کار بازگشته‌اند. اما بخش بیشتر آنان همچنان در اعتصابند و اعتصاب در بخش بزرگی از نفت ادامه دارد.
تاکید ما این است که اجازه ندهیم که بصورت فرد به فرد ما را به کار فرا بخوانند و هر چقدر توانستند زور بگویند.
عضو شورای سازمانده اعتراضات کارگران پیمانی نفت
کارفرمایان باب مذاکره را با کارگران رده تخصصی آغاز کردند و آنها را با افزایش دوبرابری مزد و بیست روز کار و ده روز مرخصی به سر کار بازگرداندند. همانطور که در بیانیه قبلی اشاره کردیم این عقب‌نشینی‌ها نیز خود نتیجه فشار اعتصاب ما کارگران بوده است.
خبر داریم که در جاهایی هم پیمانکاران فریبکارانه کارگران را با دستمزد دو برابری و بیست روز کار ــ ده روز مرخصی سر کار بازگردانده‌اند و حتی ساعت کارشان را روزی هشت ساعت تعریف کرده‌اند. اما قرارداد آنها یک ماهه است و ما نسبت به آن قبلاً هشدار داده‌ایم. تاکید ما این است که اجازه ندهیم که بصورت فرد به فرد ما را به کار فرا بخوانند و هر چقدر توانستند زور بگویند. بنابراین باید خودمان با دخالت‌گری حداکثری وارد کار شویم.
انتخاب نماینده واقعی یک قدم مهم در سازمان یافتن اعتراضات ماست و اکنون بسیار ضروری است. در عین حال برای پیگیری مطالباتمان برای برداشتن قدم‌های بعدی اعتراض این کار لازم و حیاتی است. با توجه به این تاکیدات در خواست فوری ما از همکاران این است که در تمام شرکت‌ها بصورت فوری و اضطراری نمایندگان خود را برای مذاکره با پیمانکاران بر سر خواستها و مطالبات مان انتخاب کنیم. این راهکار ما برای ادامه اعتصاب و تحمیل خواست‌های فوری ما به پیمانکاران است.
▪️ ل. م.: کارگران اعتصابی با چه چالش هایی روبرو هستند؟
ــ: ما کارگران اعتصابی در شرایط سختی قرار داریم. از یکسو می‌بینیم که در میان بخشهای مختلف حکومت، البته هر کدام با تعبیر خود، تلاشی وجود دارد برای برپا کردن شورای اسلامی در مراکز نفتی. از جمله حتی دیدید که صحبت از تغییر اداره کار منطقه ویژه اقتصادی و سپردن آن به شورای اسلامی بود. ما همان اول اعلام کردیم که شورای اسلامی پاسخ ما کارگران نیست. حراست کافی نیست که می‌خواهید شورای اسلامی را هم کنار آن قرار دهید که فضای امنیتی را تشدید کنید.
چالش دیگر ما با سردمداران گروههای موسوم به مدیریت پایپینگ است که می‌بینیم هر دم از مسیری وارد می‌شوند و همه تلاش‌شان این است که مبادا ما کارگران به‌جان‌آمده در نفت از چهارچوبه‌های تعیین شده قوانین جمهوری اسلامی قدمی آن‌طرف‌تر بگذاریم. از همین رو از همان آغاز در حالیکه ما به عنوان شورای سازمانده کارگران را به اعتصاب فراخواندیم و بر تجمع به عنوان یک شکل موثر اعتراض جهت جلب همبستگی مردمی تاکید کردیم، اینان با عجله تحت عنوان کمپین تخلیه سراسری کمپ‌ها همه تلاش را برای پراکنده کردن کارگران و فرستادن آنها به خانه‌هایشان به خرج دادند و یک تاکید‌شان هم این بود که تجمع نکنید چون کار خراب می‌شود و حتی رسما تجمع را اغتشاش خواندند.
ولی ما همان موقع این سیاست را رد کردیم و گفتیم تخلیه کمپ‌ها جواب نیست باید کارگران خود در میدان باشند، در کمپ‌ها بمانند و در مقابل مراکز نفتی تجمع کنند و اعتراض‌شان را عنوان کنند. و اگر هم به خانه‌ها می‌روند، از طریق گروه‌ها در شبکه‌های اجتماعی مجازی مرتب در تبادل نظر باشند و دخالت‌گری کنند.
انتخاب نماینده واقعی یک قدم مهم در سازمان یافتن اعتراضات ماست و اکنون بسیار ضروری است. در عین حال برای پیگیری مطالباتمان برای برداشتن قدم‌های بعدی اعتراض این کار لازم و حیاتی است.
عضو شورای سازمانده اعتراضات کارگران پیمانی نفت
البته قابل فهم است که کارگران در ابتدا کمپ‌ها را ترک کردند و به خانه رفتند. ولی خوشحالی‌شان اساسا بخاطر عمل اعتراضی متحدی بود که شروع کردند و در عین حال ماندن در کمپ‌ها در این گرمای سوزان تابستان عذاب‌آور بود. و نیز فرصتی شد که دیداری با خانواده داشته باشند.
ولی دیدیم تعدادی در کمپ‌ها ماندند تا حواسشان باشد که پیمانکاران در نبود آنها دست به دسیسه‌چینی نزنند. از همین رو بود که آنها هم غذا و آب را برای کارگران قطع کردند، ولی یکباره کمک‌های مردمی به کمک کارگران رسید. بعد از آن هم سریع ابراز نگرانی‌ها از سوی کارگرانی که به خانه‌ها رفته بودند شروع شد و زمزمه‌هایی بلند شد که بسیار خوب، تکلیف پیگیری مطالبات چه می‌شود؟ در پی آن، علیرغم تاکیدات سران گروههای مدیریت پایپیگ کارگران پروژه‌ای اعتصابی تجمعاتی زنجیروار را در شهرهای مختلف به پا کردند و در این تجمعات بر ادامه اعتصاب تا تحقق خواست‌های خود تاکید کردند.
بعد از آن با گسترش اعتصابات و زمزمه‌های گسترش تجمعات اعتراضی مدیران گروههای پایپینگ که خود را “صاحب” کمپین می‌دانند به دست و پا افتادند و یکباره با این طرح جلو آمدند که بیایید مثل سال گذشته برای پیگیری خواست‌های خود فردی به نام مازیار گیلانی‌نژاد را به عنوان وکیل تعیین کنیم و وارد مذاکره شویم. برای این کار هم ۵۰۰۰ رای لازم داشتند. بعد شاهد نزاع در میان خودشان بر سر نمایندگی بودیم و در عین حال کارگران اعتصابی در شهرهای مختلف با تجمعاتشان برنامه‌های اینها را عملاً داشتند خنثی می‌کردند. ما نیزهمان موقع بیانیه دادیم و اعلام کردیم که اجازه نمی‌دهیم تجربه سال گذشته تکرار شود و اتفاقاً چون وعده‌های سال گذشته عملی نشد اکنون دوباره با قدرت بیشتری وارد اعتصاب شده‌ایم.
بدین ترتیب دیدیم که طرح دوم اینها نیز نگرفت. حالا با طرح دیگری تحت عنوان نظرخواهی برای پایان اعتصاب جلو آمده‌اند. و سه گزینه موافقت با پایان اعتصاب، مخالفت با پایان اعتصاب و سپردن تصمیم‌گیری به مدیران گروه‌هایشان را در پاسخ تعیین کرده‌اند. بدین شکل بدون اینکه ما کارگران اعتصابی به خواست‌هایمان رسیده باشیم و حتی بدون اینکه شرط و شروطی برای پاسخگویی به مطالبات طرح کنند که قابل بحث باشد، رسماً دارند اعتصاب شکنی می‌کنند.
در برابر این کار، ما بیانیه شماره ۱۰ را دادیم و اعلام کردیم این طرح تفرقه‌افکنی و اعتصاب‌شکنی است و بر ادامه اعتصاب با شرایطی که خود کارگران تعیین می‌کنند، تاکید کردیم. همانجا مشکلات کار را بر شمردیم و با تاکید بر چهار خواست فوری اعلام کردیم که می‌شود در همان مجامع عمومی‌ای که در شهرهای مختلف برای تاکید متحدانه بر روی اعتصاب تشکیل داده‌ایم، نمایندگان واقعی خود را تعیین و از موضع قدرت و با اتکا به اعتصاب متحدانه خود به پای مذاکره برویم.
ما در این بیاینه اذعان کرده‌ایم که به خوبی واقفیم که شرکت‌ها پراکنده هستند و انجام این کار در سطح سراسری مشکلاتی دارد. اما اتحاد ما حول خواست‌های واحد این مشکلات را کاهش می‌دهد و اگر در ده شرکت بتوانیم با سمبه پرزور مطالباتمان را جلو ببریم، راه برای بخشهای دیگر همکاران‌مان باز می‌شود و در نتیجه این اعتصاب برای ما دستاوردها بیشتری خواهد داشت. بنابراین مشاهده می‌کنید که ما اعتصاب پر چالشی را به جلو برده‌ایم.
به کمپ‌های کاری ما نگاه کنید. وضع غذا و حمام‌ها و دستشویی و سطح پایین بهداشت را در آنها ببینید. به معنای واقعی یک اردوگاه اجباری کار است.
عضو شورای سازمانده اعتراضات کارگران پیمانی نفت
▪️ ل. م.: معیشت کارگران اعتصابی و خانواده‌شان چگونه تامین می‌شود؟ خانواده‌های کارگران چگونه به اعتصاب می‌نگرند؟ کارگران اخراجی چه وضعیتی دارند؟ آیا مواردی هست که به سر کار بازگشته باشند؟
ـ: ما کارگران در نفت مثل همه بخشهای دیگر کارگری زیر فشار سنگینی قرار داریم. از جمله افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها فشار سنگینی بر روی ماست. به ویژه آن بخش از همکاران پروژه‌ای روزمزد ما که نهایتا سقف حقوقشان به چهار و نیم میلیون می‌رسد در شرایط دشوارتری زندگی می‌کنند. دوسال پیش بود که گفته شد نرخ خط فقر ۱۲میلیون است. با این حساب چگونه زندگی خود را بگذرانیم؟
اما مسایل دیگری هم کار و زندگی را بر ما سخت کرده است. به کمپ‌های کاری ما نگاه کنید. وضع غذا و حمام‌ها و دستشویی و سطح پایین بهداشت را در آنها ببینید. به معنای واقعی یک اردوگاه اجباری کار است.
به لحاظ ایمنی نیز وضع وحشتناک است. آلودگی صوتی و تنفسی و دیگر آلودگی‌های ناشی از حریق‌ها ما را به عذاب آورده است. بخاطر استشمام هوای آلوده ریه خیلی از همکاران ما آسیب دیده است. به علاوه به خاطر اینکه نفت یک مرکز صنعتی حساس کشور است، فضا به شدت امنیتی است. ما یک عمر است کار میکنیم بدون اینکه بتوانیم نفس بکشیم. تا حرف بزنی، در لیست سیاه قرار می‌گیری و این شروع دربه‌دری و بی‌تامینی بیشتر است. از دست پیمانکاران ظالم عاجز شده‌ایم. قوانین ویژه اقتصادی هم قوانین بردگی کارگر است. تا کی این وضع را ادامه بدهیم؟ بنابراین درست است که در کوران اعتصاب فشار اقتصادی سنگینی به ما و خانواده‌هایمان وارد می‌شود. اما ما نگران آینده خود و خانواده‌مان و بویژه کودکان‌مان هستیم.
فشار کار آنقدر بالاست که خیلی از ما با توجه به دوری از خانواده، حتی از لذت بودن با بچه‌هایمان و دیدن کودکی کردن و بزرگ شدن آنها محرومیم. بنابراین مرگ یک‌بار شیون یک‌بار. ما دیگر حاضر به ادامه این بردگی نیستیم.
حالا به دنبال این توضیحات می‌توانیم جواب سوال شما را هم بدهیم. دوستان، روشن است که همین الان ما با مشکلات معیشتی سختی روبرویم. همانطور که گفتم اصلا دلیل این اعتصاب به‌خاطر همین سختی معیشتی و نگرانی ما از آینده خانواده و فرزندانمان بوده است. به‌خصوص هر کدام از ما حقوق های معوقه داریم و پیمانکاران چپاولگر مزد ما را هم به گرو گرفته‌اند تا بلکه مجبور به بازگشت بر سر کار بشویم. از سوی دیگر شماری از همکاران روزمزد ما در جریان این اعتصاب اخراج شده‌اند و یک مطالبه ما امروز بازگشت به کار همه کارگران اخراجی است.
البته این راه هم بگوییم که مشکل معیشتی در میان رده‌های مختلف همکاران ما متفاوت است. همکارانی که کار تخصصی دارند و حقوق‌هایشان مثلا بالای پانزده میلیون است تا حدودی حاشیه امن دارند که خود را به سختی تا دو ماهی بکشانند. اما آن بخش از همکاران ما که روزمزدند و مزدشان نهایتا چهار و نیم میلیون است، تازه حقوق عقب افتاده نیز دارند، همانطور که گفتم تحت فشار سنگین اقتصادی هستند و ما سعی میکنیم با جلب همبستگی‌های مردمی بر این مشکلات فایق آییم.
قسمت دیگر سوال شما در مورد خانواده‌هایمان بود. خانواده‌های ما همدرد ما هستند. همراه ما هستند. این وضعی که توضیح دادم دامنگیر خانواده‌های ما نیز هست. بنابراین آنها با حساسیت اخبار اعتصاب را دنبال می‌کنند. و گاهی اوقات از ما پیگیرتر هستند و این برای ما بسیار دلگرم کننده است.
به خاطر اینکه نفت یک مرکز صنعتی حساس کشور است، فضا به شدت امنیتی است. ما یک عمر است کار میکنیم بدون اینکه بتوانیم نفس بکشیم.
عضو شورای سازمانده اعتراضات کارگران پیمانی نفت
▪️ ل.م.: در کنار اعلام حمایت بی نظیر اقشار و گروههای مختلف در داخل و خارج ایران از اعتصاب، خبرها و تصاویری از اقدامات حمایتی ساکنان و زحمتکشان محل اقامت کارگران اعتصابی منتشر شده است. حمایت‌های محلی چه ابعادی دارد؟
ـ: حمایت ها چه در داخل ایران و چه از سوی هم طبقه‌ای‌های ما در سطح جهان بسیار وسیع و دلگرم‌کننده است و همین جا از جانب همه همکارانم از همگان تشکر و قدردانی می‌کنم. اما در مورد اقدامات حمایتی مستقیم مردمی، بیشتر مربوط به روزهای اول اعتراضمان است. مربوط به روزهایی است که چنانچه اشاره شد بخشی از همکاران ما برای اینکه از نزدیک اوضاع را تحت کنترل داشته باشند و مراقب دسیسه‌گری‌های کارفرمایان باشند و بقیه را خبردار کنند در کمپ‌ها باقی مانده بودند. اما در اعتصاب بودند. پیمانکاران که دیدند کار خوابیده است. غذا و آب را برای این همکاران قطع کردند. شما تصور کنید در این گرمای تابستان بر آنها چه می‌گذشت. در آن هنگام کمک‌های حمایتی ساکنان و زحمتکشان محل اقامت کارگران اعتصابی بسیار زیبا و به موقع بود. غذا آوردند. مخازن آب را برای همکاران ما پر کردند وغیره. مشخصا در عسلویه ما شاید این کمک‌ها بودیم.
▪️ ل.م.: می‌بینیم برخی کارگران در مناطقی به سر کار بازگشته‌اند ولی آن چه به دست آورده‌اند عمدتاً افزایش دستمزد بوده است. در برخی قراردادها که در فضای مجازی منتشر شده می‌توان دید یکی از مواد آن، تعهد به عدم اعتراض و شرکت نکردن در اعتصاب‌هاست. اگر قراردادهای منتشر شده واقعی باشند، امضای چنین قراردادهایی توسط کارگران را نگران‌کننده نمی‌دانید و راهی برای مقابله با آن در نظر گرفته‌اید؟
ـ: بخشی از پاسخ این سوال را در بالا دادیم. پیمانکاران دست به همه این توطئه‌گری‌ها زده‌اند. در جاهایی کارگران وقتی با چنین تعرضی روبرو شدند، همانطور که اشاره کردم، کار را فورا ترک و به اعتصاب پیوستند.
ضمن اینکه ما در مورد قراردادها بر ۴ نکته تاکید کرده‌ایم:
- یکی اینکه قراردادها رسمی و کتبی باشد.
- دوم اینکه کارگران هوشیار باشند که با وعده‌هایی چون افزایش دو برابری مزد و غیره، اما قرارداد یکماهه فریبشان ندهند. قرارداد حداقل باید تا آخر پروژه پابرجا باشد.
- سوم اینکه قراردادهای موفقی که زیر فشار اعتصاب ما پیمانکاران وادار شدند به دو برابر کردن دستمزد و بیست روز کار و ده روز مرخصی تن بدهند، مبنای بازگشت به کار کارگران دیگر و قراردادهای آن ها باشد و به کمتر از آن رضایت ندهیم.
- و بالاخره این که در هر کجا که امکانش را داریم جمع شویم. مجمع عمومی تشکیل دهیم و نماینده واقعی خود را انتخاب کنیم و از طریق نمایندگانی که انتخاب میکنیم شروط خود را برای بازگشت به کار طرح کنیم. ضمن اینکه، توافقات هیچ مذاکره‌ای تا زمانی که کارگران آن بخشی که در موردشان مذاکره‌ای صورت گرفته، رضایت نداده باشند رسمیت ندارد.
فشار کار آنقدر بالاست که خیلی از ما با توجه به دوری از خانواده، حتی از لذت بودن با بچه‌هایمان و دیدن کودکی کردن و بزرگ شدن آنها محرومیم. بنابراین مرگ یک‌بار شیون یک‌بار. ما دیگر حاضر به ادامه این بردگی نیستیم.
عضو شورای سازمانده اعتراضات کارگران پیمانی نفت
همین جا قاطعانه خطاب به همکاران‌مان تاکید میکنیم که به هیچ‌وجه و در هیچ کجا قراردادی که شما را به عدم اعتراض و اعتصاب متعهد می‌کند را امضا نکنید. امضاء گذاشتن پای چنین قراردادهایی امضای بردگی شماست. ما با پیمانکارانی که کارگر را با چنین قراردادهایی به بردگی می کشند مقابله می کنیم. افشایشان میکنیم. بگذارید این بار این پیمانکاران باشند که در لیست سیاه ما کارگران قرار می‌گیرند.
در مورد خواستها نیز ما علاوه بر افزایش مزد ــ دستمزد هیچ کارگری نباید کمتر از ۱۲میلیون باشد ــ بر پرداخت به‌موقع دستمزدها، بهبود جدی وضع کمپ‌ها و غذا و ایمنی محیط کار نیز تأکید داریم و آنها را مواردی می‌دانیم که باید جزئی از قراردادی باشند که امضا میکنیم. در عین حال ما همه با هم مبارزه میکنیم برای بازگشت به کار همکاران اخراجی‌مان.
ما در بیانیه‌هایمان تاکید کرده‌ایم که خواست اساسی ما برچیده شدن بساط پیمانکاران و لغو قوانین مناطق ویژه اقتصادی است که دست کارفرمایان را چنین در کشیدن عصاره جان ما باز گذاشته است.
با فشار آوردن به کارفرمایان برای تحمیل مطالبات فوری خود در واقع عرصه را آنچنان بر آنها تنگ می کنیم که دیگر ماندن برایشان سودی نداشته باشد و بساطشان را جمع کنند و بروند.
▪️ ل.م.: یک بند از مطالبات کارگران به خواست ایمنی و بهداشت محیط کار و کمپ‌های محل اقامت کارگران اختصاص یافته است. این خواست در اعتصاب مرداد ۹۹ هم از سوی کارگران نفت مطرح بود. آیا در این فاصله بهبودی در این زمینه حاصل شده و اصولا برای ایمن شدن محیط کار چه مکانیزمی را در نظر دارید؟
ـ: درست می گویید. خیر، هیچ کدام از مطالبات ما پاسخ نگرفت و فقط یک مشت وعده به ما تحویل دادند. سال گذشته نیز همین دارودسته گروه مدیریت پایپینگ وقتی دیدند که اعتراضات ما کارگران با قدرت جلو می‌رود، سعی کردند با فرستادن کارگران به خانه و نامه‌نگاری با مجلس و دولت و تحویل یک مشت وعده، ختم اعتصاب را اعلام کنند.
این ها گویی شغل‌شان همین است. وقتی می‌بینند اوضاع طوفانی است می‌پرند جلو و سکاندار می‌شوند. اما امسال ما اجازه ندادیم اینطور بشود. تجربه سال گذشته را مقابل همکاران خود گذاشتیم و گفتیم باید درس گرفت و اجازه نداد تکرار شود. و الان هم هنوز این چالش ادامه دارد.
بنابراین در یک کلام بگویم که به هیچ یک از وعده‌ها عمل نشد و با توجه به خراب تر شدن وضع اقتصاد کشور، وضع ما هم بدتر و بدتر شده است.
▪️ ل. م.: شورای سازماندهی خواست برچیدن قوانین مناطق ویژه اقتصادی را نیز به عنوان یک خواست مهم مطرح کرده است. می‌دانیم که در این مناطق دست سرمایه داران در بهره کشی از کارگران کاملا باز است. اگر ممکن است توضیح دهید در پروژه‌های نفتی، شرایط کار کارگران پیمانی مناطق ویژه اقتصادی با کارگران پیمانی سایر مناطق چه تفاوتی دارد؟
ـ: کار پیمانی، کار پیمانی است. ماهیت آن در همه جا یکی است. معنایش نداشتن امنیت شغلی و بخاطر آن تعرض هر روزه به زندگی و شرایط کار کارگر و به بردگی کشیدن او است. قوانین ویژه اقتصادی هم مکمل آن است. این قوانین دست کارفرمایان را باز می‌گذارد که هر چه خواستند بدزدند و چپاول کنند و کارگر را بدوشند.
اما فرق آن با نفت این است که به دلیل کلیدی بودن صنعت نفت در کشور، همه اینها به زور پادگانی کردن محیط‌های کار و حاکم کردن فشار امنیتی سنگین در مراکز نفتی به جلو برده می‌شود. در نفت، بخش حراست بخش گردن‌کلفتی است که به لحاظ سازمان کاری به طور کامل مستقل از نفت است و فقط حقوق هایشان از صنعت نفت پرداخت می‌شود. اینها پاسپانان مراکز نفتی هستند.
با این ساختار و با سپردن کار در مراکز نفتی به شرکتهای خصوصی مختلف، کارگران را چنان تکه پاره کرده‌اند که بطور مثال برای تعیین نمایندگان سراسری جهت نشست با پیمانکاران و مذاکره بر سر خواستها و مطالبات مشکل داریم. ما باید راهکارهایمان را با توجه به همه این مشکلات در نظر بگیریم.
اعتصاب ما در سال گذشته و به ویژه امسال فضای امنیتی و پادگانی را هم تا حد زیادی شکسته و با فشار بر روی پیمانکاران دایره تحرکات آنها را هم محدود کرده است. اینها خود دستاوردهای ماست که راه را برای پیشروی بیشتر و از جمله برچیدن بساط پیمانکاران و قوانین ویژه اقتصادی باز تر می کند.
خواست اساسی ما برچیده شدن بساط پیمانکاران و لغو قوانین مناطق ویژه اقتصادی است که دست کارفرمایان را چنین در کشیدن عصاره جان ما باز گذاشته است.
عضو شورای سازمانده اعتراضات کارگران پیمانی نفت
▪️ ل. م.: همراه با گسترش اعتصاب، شاهد تلاش پیمانکاران، وزارت کار و تشکل‌های وابسته به این وزراتخانه، جریانات وابسته به حکومت موسوم به عدالتخواهان برای کنترل و در هم شکستن اعتصاب با استفاده از شیوه‌های مختلف بوده‌ایم. شورای سازماندهی در بیانیه ۱۲ تیر خود نوشت افرادی از کمپین ۲۰-۱۰ با تعدادی از مسئولان دولت ابراهیم رئیسی (عضو هیئت مرگ) و از جمله با سعید جلیلی دیدار داشته و بر سر اعتصاب و مطالبات کارگران نفت گفتگو کرده‌اند. بارها درباره چند دستگی میان کارگران هشدار داده‌اید و آن را خطر و تهدید اصلی برای اعتصاب خوانده‌اید. اخیرا هم درباره گرایش رفرمیستی «مطالبه گری در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی» و طرح جمع آوری امضای ۵ هزار کارگر برای نامه نگاری با مجلس و مسئولان هشدار داده‌اید. ابعاد این تلاش‌ها و تاثیر آن بر کارگران چیست و آیا قادرند به شکست اعتصاب بیانجامند؟
ـ: همان طور که در پاسخ به سوال دوم گفتیم، این ها الان در فکر ختم اعتصاب هستند و ما نسبت به آن نیز هشدار داده و راهکارهای خودمان را توضیح داده‌ایم. طبعا زمان پایان اعتصاب را نمی‌شود به سادگی اعلام کرد. دلیلش نیز گستردگی نفت و وجود شرکت‌ها و مراکز مختلف نفتی در سراسر ایران است. مطالبات ما کارگران نیز هنوز پاسخ نگرفته است.
در همین نظرسنجی‌ای که مدیریت گروه پایپینگ در کانال خود گذاشتند، خیلی‌ها شوکه شده بودند. همین الان شهر به شهر کارگران دارند جمع می‌شوند و بر ادامه اعتصاب تاکید می‌کنند. بنابراین حتی اگر اعتصاب در این شکل سراسری ادامه نیابد ولی بدون شک ما شاهد اعتصابات اخطاری پی در پی و ادامه اعتراضات در سطح گسترده خواهیم بود و این روند پشت کردن کارگران به سردمداران راست و سازشکار کانال‌هایی چون مدیریت پایپینگ و دخالت‌گری حداکثری خود کارگران در سرنوشت مبارزاتشان است.
این روند رادیکال‌تر شدن مبارزات کارگران و اتحاد سراسری آنها حول خواست‌های اساسی خود است و راهکارهای شورای سازماندهی اعتراض با استقبال سراسری و گسترده کارگری روبرو خواهد شد.
یک نکته که الان وجود دارد، اعتراضات مردمی در خوزستان است که بخش بزرگی از ما کارگران نفت ساکن همین مناطق و بخشی از همین مردم معترض و تشنه آب و تامین معاش هستیم و این را در اطلاعیه حمایتی شورای سازمانده از اعتراضات مردمی ذکر کرده‌ایم. اعتصاب ما ادامه دارد، اما این وضعیت قطعا روی اعتصاب ما نیز تاثیر می‌گذارد. همه تلاش ما در این شرایط، متحد نگاه داشتن صف اعتراضمان، اتکا به نیروی اعتصاب خود و تحمیل باقدرت مطالبات فوری‌مان است.
صرف نظر از اینکه اعتصاب سراسری ما کارگران پروژه‌ای پیمانی نفت چه صورتی بخود بگیرد، لازم است تاکید کنم که ما تا همین جا موفقیت‌هایی داشته و دستاوردهای بسیاری برای امروز و پیشروی بیشتر و آینده مبارزاتمان داشته‌ایم که تیتر وار به آنها اشاره می‌کنم.
ما با اعتصاب سراسری خود کاری کرده‌ایم که پیمانکاران مجبور شوند در جاهایی با پیشنهاد افزایش دو برابری دستمزد و بیست روز کار و ده روز مرخصی جلو بیایند و این بر دیگر قراردادها در سطح سراسری تاثیر می‌گذارد.
ما این گفتمان که کمپ‌ها و غذا باید بهبود یابد را تا حد زیادی جلو برده‌ایم و الان به بحث مهمی در درون مسئولان تبدیل شده است. به نظر ما اینها راهی ندارند جز بهبود وضعیت زیستی و شرایط کاری ما کارگران.
به علاوه، ما با اعتصابات دو ساله اخیر خود توانسته‌ایم فضای امنیتی نفت را تا حد خوبی بشکنیم و زبان پیمانکاران را کوتاه کنیم. این موفقیت‌ها راه را برای پیگیری مطالبات برحقمان فراهم تر کرده است.
مهم تر از همه ما کارگران در این اعتصابات قدرت عظیم خود را تجربه کرده‌ایم و این ما را برای پیگیری مطالبات در موقعیت قویتری قرار می‌دهد. ما موفق شده‌ایم شورای سازماندهی خود را ایجاد کنیم تا کارگران سخنگوی واقعی خود را داشته باشند. و در جریان یک کشاکش مهم توانسته‌ایم دست کسانی چون سردمداران مدیریت گروه پایپینگ و جریانات راست و سازشکار مشابه را برای کارگران بیشتر باز کنیم. ما از همان آغاز اعلام کرده‌ایم که اجازه نمی‌دهیم مبارزات ما به دنبال این جناح و آن جناح حکومتی کشیده شود و پیگیر خواسته‌های خود هستیم.
به طور طبیعی این پیشروی‌ها حتما تاثیر خود را بر اعتراضات دیگر هم‌طبقه‌ای‌هایمان، که دردهای مشترکی با ما دارند، می‌گذارد. از این بابت هم خوشحالیم.
▪️ ل. م.: در سال‌های اخیر با گسترش اعتصاب‌های کارگری، دولت و کارفرمایان بارها سیاست بی اعتنایی به خواست کارگران و مستهلک کردن انرژی جمعی آنها را در پیش گرفته‌اند. آیا قادرند این سیاست را در صنعت نفت عملی کنند؟
ـ: درست است، این یک روش کار سرمایه داران مفت‌خور است. یک شرط اینکه اعتصاب به فرسودگی انرژی کارگران کشیده نشود این است که نگذاریم فرد به فرد ما را پای قرارداد و بازگشت به کار بکشند و صف اعتراضمان متفرق شود و راهکار آن همانطور که اشاره کردم این است که در تمام شرکت‌ها نمایندگان مورد اعتماد خود را برای طرف شدن با پیمانکاران انتخاب کنیم و متحد باشیم. انتخاب نمایندگان هم توسط همکارانی که به کار بازگشته‌اند ممکن است و هم همکاران دیگر از طریق ارتباطاتی که دارند و به‌کار گیری ابزار مدیای اجتماعی.
طبعا خوب است این را هم اشاره کنم که ابعاد اجتماعی همبستگی‌هایی که با مبارزات ما کارگران شده است. بیش از بیش شور و نشاط را در ما زنده می‌کند و نشان می‌دهد که دوره آن نوع سیاست‌ها گذشته است. امروز توجه همه مردم به اعتصاب ما کارگران نفت جلب کرده است.
ما نیروی بزرگی هستیم و کارفرمایان نمی‌توانند در مقابل قدرت ما مثل گذشته شانه بالا بیندازند. ما به آینده مبارزاتمان بسیار امیدواریم.
همین الان شهر به شهر کارگران دارند جمع می‌شوند و بر ادامه اعتصاب تاکید می‌کنند. بنابراین حتی اگر اعتصاب در این شکل سراسری ادامه نیابد ولی بدون شک ما شاهد اعتصابات اخطاری پی در پی خواهیم بود.
عضو شورای سازمانده اعتراضات کارگران پیمانی نفت
▪️ ل. م.: «شورای سازماندهی» در بیانیه فراخوان اعتصاب به تاریخ ۳۰ خرداد، در کنار بیان مطالبات کارگران پیمانی، یک پاراگراف از بیانیه را به مطالبات کارکنان رسمی نفت و همبستگی با آنها اختصاص داده بود. نقطه عزیمت شما در اعلام همبستگی کارگران قراردادی با کارکنان رسمی، صرفا اعتقاد به هم سرنوشتی این دو لایه کارگری و ضرورت اتحاد آنها بود یا از شرایط تحلیل عینی هم داشتید و از سوی کارکنان رسمی گرایش به همبستگی را مشاهده کرده بودید. این سوال را از این رو می‌پرسم که پس از اعلام سیاست تفرقه افکنانه دولت و مجلس مبنی بر افزایش حقوق کارکنان رسمی، آنها تجمع سراسری خود را لغو کردند و حمایت‌شان از مطالبات کارگران پیمانی هم متوقف شد یا لااقل نمود بیرونی نیافت. از سوی دیگر در میان برخی کارگران پیمانی هم به لحاظ تفاوت فاحش حقوق، امکانات و موقعیت شغلی این دو لایه، دید مثبتی نسبت به کارکنان رسمی وجود ندارد و البته رسانه‌های حکومتی هم در تعمیق شکاف میان این دولایه کوتاهی نکرده‌اند. موانع و چشم انداز همبستگی کارگران پیمانی، قرارداد موقت و رسمی را چگونه می‌بینید؟
ـ: روشن است که کارکنان رسمی نفت هم طبقه‌ای‌های ما هستند. سعی شده است که با دادن عنوان کارمند و کارکنان و غیره شکاف بزرگی بین ما کارگران ایجاد کند. جالب است در همین روزهای اعتراض یکی از کارکنان رسمی نفت می‌گفت که ما هم مثل همکاران پیمانی خود قربانی محیط کار هستیم. آنجا که انفجاری رخ می‌دهد ممکن است هر دو کنار هم جان خود را از دست بدهیم. ما هر دو از استشمام هوای مسموم و همجواری با مواد شیمایی آسیب می‌بینیم و درد می‌کشیم. ما هر دو درد جدایی از خانواده و از شهر و امکانات شهری و غیره را داریم. این فضای امنیتی نفت، هر دوی ما را زندانی کرده است.
همین گفته‌ها نشان می‌دهد که وظیفه ما کارگران پروژه‌ای پیمانی نفت است که دیوارهایی که بین همه ما کارکنان نفت کشیده شده است را بشکنیم و در کنار هم کل این وضعیت بردگی را پایان بدهیم. شک نداشته باشید که تبدیل استخدام‌های پیمانی به وجه غالب استخدام ها در صنعت نفت بر روی کارکنان رسمی نفت هم فشارش را وارد می‌کند. البته این را هم می‌دانیم که بخاطر حساسیت صنعت نفت در اقتصاد کشور همواره تلاش شده است که حواسشان به کارکنان رسمی باشد. اما الان وضع اقتصاد آنقدر خراب است که دیگر دوره این سیاست هم تمام شده و امروز زمزمه‌های اعتراضات در میان کارکنان رسمی نفت و بخشهای مختلف نفت بالا است.
شما به عقب نشینی دولت در قبال اعتراض کارکنان رسمی نفت به نحوه افزایشات مزدی سال ۱۴۰۰و حذف برخی آیتم‌های مزدی آنها اشاره کردید. ولی می‌بینید که این عقب‌نشینی فقط وعده بود و هنوز خیلی از مشکلات کارکنان رسمی نفت باقی مانده و دوباره اولتیماتوم داده‌اند که دست به اعتراض خواهند زد.
از سوی دیگر باید این را هم اشاره کنیم که ما رده‌های مختلف تخصصی در کار را به رسمیت می‌شناسیم. از جمله در میان کارگران پروژه‌ای پپمانی نفت نیز رده‌های مختلف تخصصی با سطوح مختلف مزدی را داریم. برای همین ما گفته‌ایم ضمن افزایش سطح مزد تمام این رده‌های شغلی نباید دستمزد هیچ کارگری کمتر از ۱۲ میلیون باشد. حالا تا آنجا که به فاصله مزدی بین کارگر پیمانی و کارکنان رسمی بر می گردد، باز بحث اینست که اگر کار پیمانی و کار موقت نبود ــ که بخش عمده صنعت نفت به این شکل اداره می‌شود ــ الان این شکاف عظیم مزدی بین کارگر پیمانی نفت و کارکنان بخش رسمی که خیلی جاها کار یکسانی را انجام می‌دهند وجود نداشت. و این اندازه تفاوت در سطح اختصاص امکانات زیستی و کاری برای این دو بخش نبود.
اینجا خشم و اعتراضمان نباید متوجه همکاران‌مان یعنی کارکنان بخش رسمی باشد. خشم و اعتراض ما متوجه ساختارهای موجود است، متوجه کار پیمانی و قوانین ویژه مناطق اقتصادی است.
بنابراین اینها همه دلایل حمایت ما از مبارازت همکاران رسمی‌مان است. به نظر ما اگر همه ما بخشهای مختلف نفت در کنار هم قرار بگیریم و بخواهیم که بساط پیمانکاری جمع شود، قوانین ویژه اقتصادی لغو گردد، به فضای امنیتی حاکم خاتمه داده شود، و استانداردهای زیستی و کاری و ایمنی محیط‌های کار در حد قابل قبول بالا رود، پیشروی بزرگی خواهیم داشت. این همان جهتی است که شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت دنبال می‌کند.